Trống đồng là biểu tượng văn hóa của người Lô Lô. Ảnh: hagiang.gov.vn
Tiếng trống - Linh hồn của lễ hội
Ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND xã Lũng Cú, tỉnh Tuyên Quang khẳng định: Trống đồng không chỉ là nhạc cụ, mà là biểu tượng văn hóa của người Lô Lô. Cứ trống vang là bản như bừng lên sức sống mới. Lễ hội nhờ tiếng trống mà có hồn, có không khí thiêng liêng và rộn ràng riêng có.
Với người Lô Lô, trống đồng là tiếng nói của bản làng, là cầu nối giữa con người với thần linh và tổ tiên. Trong mỗi mùa lễ hội, điệu múa vòng không thể thiếu tiếng trống dẫn đường. Đàn ông giữ nhịp trống, phụ nữ trong sắc váy rực rỡ bước uyển chuyển thành vòng tròn - biểu tượng của sự giao hòa trời - đất, của vòng sinh sôi nảy nở.
Không gian lễ hội lại càng rực rỡ bởi sắc phục truyền thống của phụ nữ Lô Lô - những mảnh vải nhỏ ghép thành váy áo rực rỡ, thêu họa tiết mặt trời, chim muông, sừng trâu, dấu chân gà… mang theo ước vọng về mùa màng, sức mạnh và hạnh phúc.
Tiếng trống nối mạch văn hóa vùng cao
Người Lô Lô là một trong những dân tộc rất ít người ở Việt Nam. Riêng tại Tuyên Quang, cộng đồng Lô Lô chỉ còn vài trăm khẩu, sống tập trung thành những bản nhỏ, nhưng vẫn giữ được nhiều phong tục truyền thống như múa vòng, làm lễ cầu mùa, cúng tổ tiên.
Hiện nay, cộng đồng người Lô Lô ở Tuyên Quang chỉ còn lại số lượng rất ít trống đồng cổ, được xem như báu vật truyền đời. Ông Sìn Dỉ Gai, Trưởng thôn Lô Lô Chải, xã Lũng Cú chia sẻ: Trống đồng còn là bản còn. Mất trống là mất hồn. Bà con chúng tôi gìn giữ trống như giữ chính danh dự của dân tộc mình.
Cùng với trống đồng, nhiều yếu tố văn hóa phi vật thể khác đang đứng trước nguy cơ mai một: điệu múa nghi lễ, dân ca cổ, lễ hội truyền thống. Không ít thanh niên chỉ biết đánh trống theo nhịp hội hè, không còn nắm được những tiết tấu dành riêng cho từng nghi lệ̉ cầu mùa hay cúng tổ tiên.
Già làng Vàng Dỉ Lử trăn trở: Không ai còn biết làm trống mới. Cũng ít người biết đánh trống đúng nhịp của từng lễ. Nếu lớp trẻ không học lại, mai này chẳng còn ai hiểu trống nói điều gì với thần linh.
Du khách ghé thăm cũng cảm nhận điều đó. Chị Nguyễn Thị Thu Lan, du khách từ Hà Nội, chia sẻ: Xem người Lô Lô đánh trống, múa vòng trong lễ hội là trải nghiệm khó quên. Nhịp trống vang lên nghe như tiếng của núi rừng - vừa thiêng, vừa gần gũi.
Bảo tồn để phát triển bền vững
Nhận thấy giá trị của di sản, tỉnh Tuyên Quang và cấp ủy, chính quyền cơ sở đang tích cực thúc đẩy việc bảo tồn tiếng trống đồng, gắn bảo tồn với phát triển du lịch cộng đồng. Bản Lô Lô Chải đã phục dựng nhiều lễ hội truyền thống, mở lớp truyền dạy múa vòng, tổ chức những đêm giao lưu văn hóa tại sân đình - nơi tiếng trống đồng tiếp tục vang lên giữa đời sống hôm nay.
Ông Nguyễn Đức Chung cho biết thêm: Xã Lũng Cú đang tập trung khôi phục những giá trị gốc của người Lô Lô. Chúng tôi khuyến khích bà con truyền dạy lại cách đánh trống, cách thực hành nghi lễ, để tiếng trống không chỉ vang trong hội, mà còn vang trong hành trình phát triển của một Lũng Cú giàu bản sắc.
Cùng quan điểm đó, ông Sìn Dỉ Gai nói như một lời thề của bản: Chừng nào còn trẻ con học đánh trống, còn bà con mặc váy áo truyền thống trong lễ hội, thì bản Lô Lô Chải còn. Và trống đồng còn vang.
Trong không gian văn hóa thống nhất của tỉnh Tuyên Quang hôm nay, tiếng trống đồng của người Lô Lô không chỉ là di sản quý giá, mà còn là điểm nhấn độc đáo để xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng, lan tỏa giá trị văn hóa đến bạn bè muôn phương. Để làm được điều đó, rất cần những chương trình bảo tồn dài hơi, khuyến khích cộng đồng tham gia truyền dạy và thực hành di sản, để tiếng trống đồng không chỉ vang trong lễ hội mà còn vang trong hành trình phát triển của một Tuyên Quang giàu bản sắc.
Nguồn: https://baoangiang.com.vn/am-vang-trong-dong-trong-doi-song-nguoi-lo-lo-a468710.html
Bình luận (0)