Bài cuối: Cần những giải pháp đột phá để chuyển đổi số y tế “cất cánh”

Dù mang lại lợi ích đa chiều, song để hoàn thành cần sớm khắc phục triệt để những “điểm nghẽn” về hạ tầng và công nghệ nhằm mang lại hiệu quả cao nhất cho người bệnh, tiến tới đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế, hoàn thiện bệnh án điện tử và kết nối 100% cơ sở khám chữa bệnh (cả công lập và tư nhân) vào mạng lưới dữ liệu dùng chung.

Bệnh án điện tử cần “cú hích”

Tính đến thời điểm hiện tại, cả nước có 1.128/1.650 (chiếm hơn 68%) bệnh viện công lập và tư nhân triển khai bệnh án điện tử. Đến nay, một số Sở Y tế đã hoàn thành 100% các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập triển khai: An Giang, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Ngãi, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng,… Tuy nhiên, trong quá trình triển khai bệnh án điện tử gặp một số khó khăn, vướng mắc dẫn đến nhiều bệnh viện chưa hoàn thành.

ai.jpg -0 — Ứng dụng AI vào nội soi nhằm phát hiện sớm ung thư đường tiêu hoá tại Bệnh viện 19-8.

Trao đổi với phóng viên Báo CAND, Thiếu tướng Vũ Văn Tấn, Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về TTXH (Bộ Công an) cho biết, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tiến độ triển khai phần mềm quản lý bệnh viện (HIS) và hồ sơ bệnh án điện tử (EMR) còn chậm so với yêu cầu của Chính phủ do hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) nhiều nơi chưa đáp ứng (thiếu máy chủ, đường truyền, lưu trữ dữ liệu); thiếu chuẩn dữ liệu thống nhất, khó liên thông giữa các hệ thống; nhân lực CNTT trong y tế còn mỏng; bác sĩ, điều dưỡng chưa quen sử dụng phần mềm; nguồn kinh phí triển khai, duy trì, bảo mật còn hạn chế; phần mềm không đồng bộ, mỗi nhà cung cấp theo định dạng riêng.

Chia sẻ với phóng viên Báo CAND về điều này, TS Nguyễn Lê Phúc, Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) cũng cho biết, Bộ trưởng, các lãnh đạo Bộ Y tế rất quan tâm và chỉ đạo quyết liệt việc tăng cường ứng dụng và phát triển CNTT trong ngành, từng bước chuyển đổi y tế số, xây dựng, phát triển y tế thông minh.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn một số khó khăn, như: Nhận thức của nhiều lãnh đạo, giám đốc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh còn hạn chế, chưa thực sự quyết liệt, quan tâm và quán triệt đầy đủ triển khai chuyển đổi số và bệnh án điện tử tại đơn vị; nguồn kinh phí, các nguồn lực khác để triển khai chuyển đổi số, hồ sơ bệnh án điện tử tại các đơn vị còn nhiều khó khăn (đặc biệt đối với các bệnh viện công lập tự chủ nhóm 3, nhóm 4 tại các địa phương); việc triển khai lập, thẩm định, phê duyệt, tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà cung cấp sản phẩm dự án, nhiệm vụ, kế hoạch thuê dịch vụ CNTT ở nhiều địa phương, đơn vị gặp khó khăn.

“Theo phân tích nêu trên có thể thấy các bệnh viện tư nhân có tỷ lệ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử cao hơn công lập, do cơ chế mua sắm, thuê dịch vụ CNTT không bị ràng buộc nhiều hơn như các đơn vị công lập”, TS Phúc cho biết.

Được biết, việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử đã được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải bảo đảm hoàn thành tại các bệnh viện trong năm 2025. Vậy còn vài tháng nữa là hết năm, liệu nhiệm vụ này có thực hiện được hay không?

Theo lãnh đạo Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế đã có những giải pháp quyết liệt như: Xây dựng, trình ban hành phương án quy định về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, trong đó có kết cấu chi phí ứng dụng CNTT; chi phí không in phim, in giấy đối với hình ảnh y khoa, xét nghiệm trên hệ thống quản lý hình ảnh y khoa và quản lý xét nghiệm để đẩy mạnh số hóa, chuyển đổi số và hồ sơ bệnh án điện tử.

Phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam (Bộ Tài chính) về thống nhất áp dụng các quy trình, thủ tục giám định thanh toán khám chữa bệnh BHYT đối với các bệnh viện triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Đề xuất một số giải pháp về hạ tầng CNTT, ứng dụng CNTT... để nhằm đẩy nhanh triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.

Theo Thiếu tướng Vũ Văn Tấn, giải pháp trọng tâm là cần phải hoàn thiện cơ chế, tiêu chuẩn kỹ thuật thống nhất toàn quốc. Ban hành bộ tiêu chí bắt buộc với phần mềm HIS/EMR: chuẩn dữ liệu, API mở, bảo mật, liên thông. Quy định lộ trình 3 giai đoạn: Cơ bản – liên thông vùng – liên thông quốc gia. Đầu tư hạ tầng và nhân lực, ưu tiên vốn đầu tư, hỗ trợ hạ tầng CNTT cho tuyến huyện, xã. Tổ chức đào tạo 3 cấp: Cán bộ CNTT, cán bộ quản lý, nhân viên y tế sử dụng hệ thống.

Đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu; chuẩn hóa dữ liệu y tế, kết nối hồ sơ bệnh án điện tử với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và BHYT. Áp dụng mã định danh công dân để định danh duy nhất hồ sơ bệnh nhân. Tăng cường kiểm tra, giám sát và khen thưởng. Báo cáo tiến độ định kỳ, gắn KPI với trách nhiệm người đứng đầu.

Những giải pháp này đưa ra mục tiêu đến năm 2026, 100% bệnh viện tuyến tỉnh và trên 70% tuyến huyện triển khai HIS/EMR đạt chuẩn; trên 80% hồ sơ bệnh án điện tử được liên thông với cơ sở dữ liệu quốc gia; 90% nhân viên y tế được đào tạo, sử dụng thành thạo phần mềm. Cuối cùng là giảm tối thiểu 50% thủ tục giấy tờ, tăng tính minh bạch, phục vụ người dân tốt hơn.

Xây dựng “hệ sinh thái” y tế số toàn diện

Xây dựng bệnh viện thông minh không giấy tờ, số hoá toàn trình là mục tiêu mà ngành Y tế hướng tới, cũng là hiện thực hoá chủ trương hoá Nghị quyết 57 và 72 của Bộ Chính trị. Trong quá trình triển khai Đề án 06 của Chính phủ, Tổ Công tác Đề án 06 đánh giá cao nỗ lực và quyết tâm của Bộ Y tế.

Thiếu tướng Vũ Văn Tấn cho biết, đến nay, ngành Y tế đã đạt được những kết quả ban đầu rất tích cực, rõ nét, mang lại lợi ích thiết thực và được người dân đón nhận như: Việc triển khai sử dụng căn cước công dân gắn chip thay thế thẻ BHYT giấy đã được áp dụng tại 12.455 cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc. Đây là một thành công vượt bậc, giúp người dân giảm phiền hà về giấy tờ.

Việc chính thức triển khai Sổ sức khỏe điện tử trên VNeID (từ tháng 10/2024) với trên 26 triệu thông tin công dân là bước tiến quan trọng trong việc cá nhân hóa dữ liệu y tế, giúp người dân tự theo dõi sức khỏe. Các tiện ích khác như triển khai 500 kiosk đăng ký khám bệnh bằng sinh trắc học tại 488 bệnh viện, giúp giảm thời gian chờ đợi; hay việc liên thông dữ liệu của 373 cơ sở khám chữa bệnh lên nền tảng điều phối, hình thành 2,5 triệu bệnh án điện tử... đều là những kết quả đáng ghi nhận.

“Ngành Y tế đã có bước đi đúng đắn khi tập trung vào các tiện ích phục vụ người dân. Tuy nhiên, đây mới là những kết quả của giai đoạn đầu. Để công tác chuyển đổi số của ngành Y tế thực sự "cất cánh", nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách nhất trong thời gian tới là phải giải quyết triệt để các "điểm nghẽn" về hạ tầng và dữ liệu.

Ngành Y tế cần tập trung mọi nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về Y tế, hoàn thiện bệnh án điện tử và kết nối 100% cơ sở khám chữa bệnh (cả công lập và tư nhân) vào mạng lưới dữ liệu dùng chung. Khi có hạ tầng tốt và dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung", những tiện ích như đã nêu mới thực sự phát huy hết giá trị, tạo ra một “hệ sinh thái” y tế số toàn diện”, Thiếu tướng Vũ Văn Tấn nhấn mạnh.

Theo TS Nguyễn Lê Phúc, để triển khai Nghị quyết 57 và 72, trong thời gian tới, ngành Y tế dự kiến tập trung vào 3 nhóm giải pháp đột phá như: Hoàn thiện hành lang pháp lý và các văn bản quy phạm pháp luật; đầu tư cải thiện hạ tầng CNTT, bảo đảm an toàn, an ninh mạng; tăng cường tuyên truyền, truyền thông, khen thưởng. Đặc biệt, điều chỉnh, bổ sung các Thông tư số 53/2014/TT-BYT, Thông tư số 54/2017/TT-BYT để phù hợp với Luật Khám chữa bệnh và tháo gỡ khó khăn đối với các bệnh viện khi triển khai ứng dụng CNTT.

Đối với kiến nghị của Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về TTXH về việc Chính phủ xem xét cho xây dựng Quỹ hỗ trợ chuyển đổi số y tế tuyến cơ sở và cho phép thí điểm mô hình bệnh viện số mẫu tại 3 vùng kinh tế để nhân rộng toàn quốc, TS Nguyễn Lê Phúc cho rằng, đây được coi là giải pháp có thể hỗ trợ việc đẩy mạnh chuyển đổi số tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, cần tiếp tục bổ sung và hoàn thiện hành lang pháp lý, làm rõ các nội dung như: Cơ quan quản lý quỹ, phạm vi và đối tượng được hỗ trợ, cơ chế xác định định mức hỗ trợ cũng như nguồn hình thành và cơ chế vận hành quỹ.

Về việc thí điểm mô hình bệnh viện số mẫu tại 3 vùng kinh tế để nhân rộng toàn quốc, về cơ sở pháp lý Bộ Y tế đã tương đối hoàn thiện nội dung này. Hiện nay, đối với mô hình bệnh viện số, Bộ Y tế đang tiếp tục hoàn thiện các quy định và hướng dẫn các địa phương. “Việc thí điểm mô hình bệnh viện số mẫu tại 3 vùng kinh tế có thể nói là phù hợp để đẩy mạnh chuyển đổi số đối với lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh. Đánh giá là giải pháp có thể triển khai trong giai đoạn tới”, TS Phúc nhận định.

Nguồn: https://cand.com.vn/y-te/bai-cuoi-can-nhung-giai-phap-dot-pha-de-chuyen-doi-so-y-te-cat-canh-i787974/