Bộ trưởng Trần Đức Thắng: Thúc đẩy đột phá khoa học - công nghệ toàn ngành

Ngày 14/11, Bộ trưởng Trần Đức Thắng chủ trì Hội nghị thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo trong viện, trường của Bộ.

Ngày 14/11, tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo của các viện, trường”. Bộ trưởng Trần Đức Thắng dự và chỉ đạo Hội nghị.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng (ngồi giữa), Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, GS.TS Nguyễn Thị Lan - Giám đốc Học viện Nông nghiệp chủ trì Hội nghị “Thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo của các viện, trường”. Ảnh: Khương Trung.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, với sự tham dự của Thứ trưởng Phùng Đức Tiến; lãnh đạo các viện, trường; các đơn vị trực thuộc Bộ; cùng đại diện những cơ quan, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo trên cả nước.

Khoa học công nghệ phải trở thành động lực trực tiếp

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến gửi lời chào mừng và cảm ơn đến các đại biểu, các nhà khoa học và chuyên gia đã tham dự Hội nghị. Ông nhấn mạnh, sự kiện diễn ra trong thời điểm toàn ngành đang hướng tới kỷ niệm 80 năm ngày thành lập ngành Nông nghiệp và Môi trường (14/11/1945 - 14/11/2025) và chuẩn bị chào đón 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng tặng hoa và Chúc mừng lãnh đạo Học viện Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Ảnh: Khương Trung.

Theo Thứ trưởng, ngành Nông nghiệp và Môi trường luôn giữ vai trò trụ đỡ của nền kinh tế. Từ một nền nông nghiệp lạc hậu, Việt Nam đã vươn lên trở thành cường quốc xuất khẩu nông sản. Những thành tựu ấy bắt nguồn từ đường lối đúng đắn của Đảng, từ các chính sách của Nhà nước và đặc biệt là nhờ sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ trưởng nhận định: trong suốt 80 năm, khoa học công nghệ đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng, thay đổi năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất; tạo nền tảng để hình thành nhiều mô hình nông nghiệp thông minh, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học và tự động hóa.

Để triển khai hiệu quả Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định các nhóm nhiệm vụ trọng tâm:

Đó là, đề xuất sửa đổi ngay những quy định còn vướng mắc của pháp luật chuyên ngành, cắt giảm thủ tục hành chính để thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.

Dựa trên Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Chuyển giao công nghệ; cùng Chiến lược quốc gia về khoa học công nghệ, Bộ sẽ tiếp tục rà soát, điều chỉnh và bổ sung chương trình, kế hoạch của ngành. Song song đó là việc sắp xếp, kiện toàn hệ thống tổ chức khoa học công nghệ trực thuộc theo hướng tinh gọn, hiệu quả.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến phát biểu khai mạc Hội nghị. Ảnh: Khương Trung.

Thứ trưởng nhấn mạnh yêu cầu thay đổi toàn diện tư duy đề xuất nhiệm vụ khoa học công nghệ. Việc nghiên cứu phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, hướng tới thương mại hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng, an toàn và giá trị nông sản. Trong đó, công nghiệp sinh học được xác định là lĩnh vực đột phá, theo tinh thần Quyết định 4290 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết 36 của Trung ương.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, số hóa từ văn bản tới quy trình sản xuất và truy xuất nguồn gốc. Thứ trưởng cho biết, Bộ trưởng Trần Đức Thắng đã chỉ đạo hoàn thành cơ sở dữ liệu đất đai trong 90 ngày, với khối lượng lên tới 46,9 triệu thửa đất, phục vụ định hướng số hóa toàn ngành.

Xây dựng cơ chế thúc đẩy mô hình liên kết “3 nhà”: Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp. Đây được xem là “cỗ máy” nếu vận hành đồng bộ sẽ tạo ra đột phá cho nghiên cứu, chuyển giao và thương mại hóa các kết quả khoa học công nghệ.

Chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện toàn ngành có 11.472 người làm khoa học, gồm 44 giáo sư, 283 phó giáo sư, 1.668 tiến sĩ, 4.776 thạc sĩ và 3.343 cán bộ trình độ đại học. Tuy nhiên, câu hỏi lớn đặt ra là: động lực nào để nhà khoa học yên tâm cống hiến? Từ thu nhập, điều kiện nghiên cứu cho đến cơ chế khuyến khích.

Tăng cường hợp tác quốc tế, tiếp nhận và chuyển giao thành tựu tiên tiến của thế giới phục vụ sản xuất nông nghiệp bền vững.

Thứ trưởng kỳ vọng, Hội nghị sẽ nhận được nhiều hiến kế, đặc biệt là những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, để ngành có thể triển khai hiệu quả các nhóm giải pháp trên.

Nhiều kết quả nổi bật của khoa học công nghệ giai đoạn 2021-2025

Báo cáo tại Hội nghị, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Văn Long cho biết hoạt động KHCN giai đoạn 2021-2025 đạt nhiều kết quả tích cực so với giai đoạn 2016-2020.

Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Văn Long báo cáo tại Hội nghị. Ảnh: Khương Trung.

Toàn ngành đã công nhận 225 giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, lâm nghiệp (tăng 6,6%); 150 tiến bộ kỹ thuật (tăng 1,8%). Có 158 bằng độc quyền sáng chế/sở hữu trí tuệ/giải pháp hữu ích, tăng 34% so với trước.

Khoa học công nghệ cũng đóng góp 72 cơ sở khoa học phục vụ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và các nhiệm vụ quản lý nhà nước.

Nhiều tiến bộ đã được đưa vào thực tiễn, thể hiện qua 1.000 mô hình sản xuất ứng dụng KHCN, 31 thiết bị, vật liệu mới, cùng sự phát triển mạnh của nghiên cứu công bố quốc tế: 3.665 bài báo quốc tế (tăng 49%) và 6.540 bài báo trong nước (tăng 34%).

Trong đào tạo, các viện, trường đã đào tạo 415 thạc sĩ và 212 tiến sĩ trong giai đoạn này. Bộ cũng xây dựng và công bố 193 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) và ban hành 1.864 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN); đang tiếp tục xây dựng thêm 3 QCVN và 82 TCVN để hoàn thành trong năm 2025.

Ông Long cho biết, các kết quả này đã được ứng dụng rộng rãi, giúp doanh nghiệp và nông dân giảm chi phí đầu tư, tăng lợi nhuận, nâng hiệu quả sản xuất từ 10-30%. Nhiều doanh nghiệp lớn đã đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, tạo chuỗi giá trị và áp dụng quy trình sản xuất hiện đại đóng góp tích cực vào tăng trưởng ngành.

Hoạt động khoa học công nghệ của Bộ đã được ghi nhận bằng 01 Giải thưởng Hồ Chí Minh, 03 Giải thưởng Nhà nước về KHCN và nhiều giải thưởng khác như Nhân tài Đất Việt, Sáng kiến Khoa học 2024.

Phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Phát biểu tại Hội nghị “Thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo”, GS.TS Nguyễn Thị Lan cho biết, Học viện Nông nghiệp Việt Nam rất vinh dự khi được Bộ lựa chọn đồng hành cùng Vụ Khoa học Công nghệ đăng cai tổ chức sự kiện quan trọng này, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đặc biệt coi trọng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

GS.TS Nguyễn Thị Lan - Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Ảnh: Khương Trung.

Theo GS.TS Nguyễn Thị Lan, trong kỷ nguyên kinh tế tri thức, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo là yêu cầu bắt buộc đối với các trường đại học. Đây cũng là hướng đi Học viện kiên trì theo đuổi. Trên cơ sở chủ trương của Đảng và Nhà nước, Học viện đã chủ động phát triển mô hình hệ sinh thái phù hợp đặc thù nông nghiệp, đảm bảo đầy đủ các thành tố, đồng thời tiếp thu tinh hoa từ những mô hình tiên tiến trên thế giới.

Những năm qua, Học viện phát huy hiệu quả các nguồn lực để xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mang bản sắc riêng. Học viện xác định con người là trung tâm; chú trọng đầu tư hạ tầng nghiên cứu  công nghệ; tập trung nâng cao chất lượng nghiên cứu; đẩy mạnh thương mại hóa và chuyển giao công nghệ; coi chuyển đổi số là động lực mới; và xây dựng văn hóa sáng tạo, văn hóa chất lượng làm nền tảng phát triển. Các giá trị cốt lõi Đoàn kết - Đạo đức - Đi đầu - Đáp ứng - Đẳng cấp cùng phương châm “Chất lượng là sự sống còn, nghiên cứu khoa học là sức sống của nhà trường” trở thành niềm tự hào của mỗi thành viên Học viện.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng sử dụng công nghệ viết lưu bút tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Ảnh: Khương Trung.

Để góp phần thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và triển khai hiệu quả các chủ trương về KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 57 và các nghị quyết quan trọng khác, GS.TS Nguyễn Thị Lan đề xuất:

Đó là, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, sở hữu trí tuệ và thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ, tạo không gian cho các trường phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đặc biệt là định giá công nghệ, phát triển spin-off và đăng ký sở hữu trí tuệ quốc tế.

Đồng thời, đầu tư hệ thống phòng thí nghiệm và cơ sở nghiên cứu đủ mạnh để các trường đại học có khả năng bứt phá theo tinh thần Nghị quyết 57 và 71.

Bên cạnh đó, tiếp tục tăng cường đầu tư hạ tầng nghiên cứu, công nghệ như GMP, khu trình diễn công nghệ, sandbox, khu đổi mới sáng tạo nhằm thúc đẩy liên kết giữa nhà trường, doanh nghiệp, địa phương trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.

Cuối cùng là xem xét đầu tư Trung tâm Đổi mới sáng tạo nông nghiệp tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam để tăng cường kết nối hoạt động đổi mới sáng tạo giữa các trường đào tạo và toàn ngành Nông nghiệp và Môi trường.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/bo-truong-tran-duc-thang-thuc-day-dot-pha-khoa-hoc--cong-nghe-toan-nganh-d784293.html