Các địa phương đẩy mạnh khôi phục và bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số

Sự thay đổi trong đời sống kinh tế – xã hội, cùng những tác động từ quá trình hiện đại hóa, khiến nhiều loại hình văn hóa có nguy cơ bị mai một. Trước tình hình đó, các cơ quan văn hóa địa phương đã chủ động xây dựng chương trình hành động, tập trung vào các giá trị cốt lõi đang được cộng đồng gìn giữ.

Tại nhiều vùng núi phía Bắc, chính quyền các địa phương phối hợp với nghệ nhân và người dân tổ chức khảo sát, lập danh mục những loại hình di sản có nguy cơ biến mất như làn điệu dân ca, nghi lễ vòng đời, nghề thủ công và các tri thức bản địa. Trên cơ sở đó, các lớp truyền dạy hát then, sli, lượn, khèn Mông, múa xòe đã được mở cho thanh thiếu niên. Điểm đáng chú ý là nhiều lớp học không chỉ nhằm khôi phục kỹ năng biểu diễn mà còn tái tạo không gian văn hóa truyền thống, giúp người trẻ hiểu sâu hơn về nguồn cội của dân tộc mình.

Ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên, các địa phương tiếp tục chú trọng giữ gìn không gian văn hóa cồng chiêng, các lễ hội mừng lúa mới, lễ hội làng, kiến trúc nhà rông, nghề thủ công và các vật dụng truyền thống. Tại một số thôn làng, mô hình “nhà văn hóa cộng đồng” được duy trì thường xuyên, trở thành nơi sinh hoạt, trưng bày các đồ vật truyền thống và tổ chức các buổi truyền dạy cồng chiêng cho trẻ em. Sự tham gia tích cực của nghệ nhân đã giúp nhiều giá trị đặc trưng của các tộc người được bảo lưu và lan tỏa trong đời sống hiện đại.

Ở vùng duyên hải miền Trung, các địa phương có đông đồng bào Chăm tiếp tục thực hiện các chương trình bảo tồn nghệ thuật múa truyền thống, nhạc cụ dân gian, nghề gốm và dệt thổ cẩm. Bên cạnh hỗ trợ nghệ nhân duy trì hoạt động sáng tạo, nhiều địa phương còn khuyến khích cộng đồng xây dựng các câu lạc bộ văn hóa để truyền dạy kỹ năng cho thế hệ trẻ. Nhờ vậy, các giá trị văn hóa đặc trưng của người Chăm ngày càng được khôi phục, trở thành nguồn chất liệu quan trọng trong phát triển du lịch văn hóa.

Các địa phương đẩy mạnh khôi phục và bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số - Ảnh 2. — Việc gắn bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch cộng đồng cũng là hướng đi được nhiều nơi chú trọng

Song song với hoạt động truyền dạy, nhiều tỉnh thành đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nhằm bảo tồn lâu dài di sản phi vật thể. Việc số hóa tư liệu, ghi âm, ghi hình, xây dựng kho dữ liệu văn hóa… được thực hiện theo từng chuyên đề, giúp lưu trữ đầy đủ và phục vụ cho công tác nghiên cứu, quản lý. Một số địa phương còn đưa nội dung giáo dục văn hóa dân tộc vào trường học, tạo điều kiện để học sinh có cơ hội tiếp cận tri thức bản địa từ sớm.

Bên cạnh đó, việc gắn bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch cộng đồng cũng là hướng đi được nhiều nơi chú trọng. Các giá trị truyền thống như lễ hội, ẩm thực, nghề thủ công, nhà ở truyền thống, sinh hoạt văn nghệ… được lựa chọn đưa vào sản phẩm du lịch theo cách phù hợp, giữ được bản sắc mà vẫn tạo được nguồn thu ổn định. Nhiều bản làng đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách, qua đó tạo thêm sinh kế cho người dân, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ và gìn giữ văn hóa của chính cộng đồng.

Có thể thấy, công tác khôi phục và bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số đang nhận được sự quan tâm sâu sát từ các cấp chính quyền, nghệ nhân và cộng đồng. Những chương trình đang được triển khai không chỉ giúp gìn giữ các giá trị di sản quý báu, mà còn tạo nền tảng để phát triển du lịch bền vững, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế – xã hội của các địa phương vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/cac-dia-phuong-day-manh-khoi-phuc-va-bao-ton-ban-sac-van-hoa-truyen-thong-cua-dong-bao-dan-toc-thieu-so-20251209152851655.htm