Cần cơ chế đột phát để thu hút nguồn lực xã hội trong chăm sóc người cao tuổi

Nhấn mạnh việc Việt Nam sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2036 trong khi nguồn lực Nhà nước hạn chế, các đại biểu cho rằng cần có cơ chế huy động nguồn lực xã hội để chăm sóc người cao tuổi.

Vấn đề già hóa dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi là một trong những nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận tại nghị trường sáng 2/12, khi góp ý cho Nghị quyết về cơ chế chính sách đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân và chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Nhấn mạnh việc Việt Nam sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2036 trong khi nguồn lực Nhà nước hạn chế, các đại biểu cho rằng cần có cơ chế huy động nguồn lực xã hội để cùng tham gia chăm sóc người cao tuổi.

Theo đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Ninh Bình), Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011, dự báo trở thành dân số già vào năm 2036 và siêu già vào năm 2049. Điều này tạo áp lực lớn đối với ngân sách và nguồn lực xã hội trong chăm sóc y tế, an sinh và hạ tầng cho người cao tuổi, đặc biệt là hệ thống cơ sở dưỡng lão chuyên nghiệp. Trong khi nguồn lực đầu tư công hạn chế, việc đẩy mạnh xã hội hóa và thu hút đầu tư tư nhân vào dịch vụ chăm sóc người cao tuổi là yêu cầu cấp thiết.

Tuy nhiên, đại biểu Hiền cho rằng dự thảo Nghị quyết về cơ chế chính sách đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân chưa thể hiện rõ các giải pháp đột phá xử lý những điểm nghẽn để thực hiện Nghị quyết 72 về phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi và khuyến khích khu vực tư nhân tham gia. Trong chương trình mục tiêu quốc gia, mặc dù có dự án 4 về phát triển cơ sở trợ giúp xã hội, song còn nhiều điểm chưa tương thích với quy hoạch và chủ trương xã hội hóa.

Đại biểu Trần Thị Hiền. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Cụ thể, theo phụ lục chương trình mục tiêu quốc gia, các cơ sở bảo trợ xã hội mới đáp ứng 30% nhu cầu; hệ thống công lập chỉ có 46 cơ sở chăm sóc người cao tuổi trên tổng số 425 cơ sở bảo trợ, chiếm gần 11%. Nhiều địa phương chưa có cơ sở chuyên biệt về chăm sóc người cao tuổi. Tiểu dự án 1 thuộc dự án 4 của chương trình mục tiêu quốc gia đặt mục tiêu đến 2030 xây mới 60 cơ sở và đến 2035 là 70 cơ sở. Tuy nhiên, theo quy hoạch mạng lưới cơ sở trợ giúp xã hội, đến 2030 cần tối thiểu 90 cơ sở chăm sóc người cao tuổi (công lập và ngoài công lập). Do đó, đại biểu Trần Thị Hiền cho rằng cần cơ chế đột phá để thu hút nguồn lực xã hội phát triển thêm khoảng 30 cơ sở trong 5 năm tới.

Về huy động vốn đầu tư, đại biểu Trần Thị Hiền nhận định tỷ lệ vốn huy động hợp pháp khác chỉ 594 tỷ đồng (0,67%) là quá thấp so với yêu cầu. Theo đại biểu, để khơi thông nguồn lực xã hội, cần xử lý các điểm nghẽn về đất đai và tài chính. Cụ thể, cơ sở dưỡng lão thực hiện chăm sóc dài hạn và phục hồi chức năng cho người cao tuổi nhưng chưa được xem là cơ sở y tế để hưởng ưu đãi về đất đai. Nếu địa phương không bố trí quỹ đất sạch phù hợp sẽ khó thu hút đầu tư. Cơ sở dưỡng lão chuyên nghiệp đòi hỏi vốn lớn, thời gian thu hồi dài, cần trang thiết bị chuyên dụng nên cần chính sách ưu đãi về tín dụng, hỗ trợ lãi suất, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Đại biểu Trần Thị Hiền kiến nghị xem xét công nhận cơ sở dưỡng lão có chức năng khám chữa bệnh, chăm sóc dài hạn, phục hồi chức năng như cơ sở y tế để được hưởng ưu đãi về đất đai, thuế, tài chính. Bên cạnh đó, cần bổ sung các hoạt động nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế thu hút nguồn lực xã hội phát triển cơ sở dưỡng lão; hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật; thí điểm mô hình chăm sóc bán trú cho người cao tuổi.

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (đoàn Vĩnh Phúc) cho rằng Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết như Nghị quyết 21 và Nghị quyết 72 yêu cầu tăng tỷ lệ sinh, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng già hóa, nâng cao chất lượng dân số.

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Tuy nhiên, ông Mạnh nhận định mức đầu tư cho các nội dung này trong chương trình mục tiêu quốc gia chưa tương xứng. Giai đoạn 2026-2030, ngân sách trung ương bố trí 68.000 tỷ đồng nhưng chỉ khoảng hơn 6.000 tỷ đồng (8,9%) dành cho các tiểu dự án trực tiếp liên quan dân số và phát triển. Điều này gây khó khăn trong việc đạt các mục tiêu của chương trình, trong khi dự thảo Luật Dân số xác định dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu.

Theo đó, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh đề nghị tăng đầu tư cho các nội dung về dân số và phát triển, bảo đảm thực hiện mục tiêu của Nghị quyết 20, Kết luận 149 và Nghị quyết 72.

Cụ thể, Nghị quyết 72 yêu cầu mỗi tỉnh/thành có ít nhất một bệnh viện lão khoa hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa lão khoa. Tuy nhiên nội dung này chưa được cụ thể hóa trong chương trình mục tiêu quốc gia. Đại biểu đề nghị cân đối lại nguồn vốn để thực hiện mục tiêu này, trong điều kiện kinh phí hạn chế có thể thí điểm tại một số địa phương.

Nghị quyết 72 yêu cầu có cơ chế đột phá huy động mọi nguồn lực, phát triển y tế tư nhân và bệnh viện quy mô lớn. Tuy nhiên chương trình hiện nay chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước với 99,33%, vốn khác chỉ 0,67%.

“Nếu không có cơ chế đủ mạnh để thu hút nguồn lực xã hội, chương trình khó đạt mục tiêu và không phù hợp tinh thần Nghị quyết 72. Tôi đề nghị bổ sung giải pháp tăng cường xã hội hóa trong đầu tư phát triển hệ thống y tế, đặc biệt là cơ sở lão khoa,” đại biểu Nguyễn Văn Mạnh nói.

Liên quan đến chăm sóc người cao tuổi, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) tập trung vào yếu tố thể chế an sinh, đặc biệt là bảo hiểm y tế cho người cao tuổi. Thống nhất với chính sách chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh cho người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên, đại biểu đề nghị mở rộng hỗ trợ xuống đối tượng 70 tuổi để phù hợp hơn với thực tế sức khỏe của người Việt Nam, khi tuổi thọ khỏe mạnh chỉ ở mức 68 năm.

Theo Đại biểu Dương Khắc Mai, việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi không chỉ là chính sách an sinh xã hội mà còn là đầu tư phát triển bền vững. “Người cao tuổi là lực lượng đã cống hiến cả đời cho gia đình và xã hội. Việc bảo đảm họ được chăm sóc xứng đáng thể hiện đạo lý, trách nhiệm của Nhà nước,” đại biểu Dương Khắc Mai nói./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/can-co-che-dot-phat-de-thu-hut-nguon-luc-xa-hoi-trong-cham-soc-nguoi-cao-tuoi-post1080549.vnp