Cân nhắc mở rộng phạm vi, khuyến khích toàn dân tham gia chuyển đổi số

Góp ý về dự án Luật Chuyển đổi số tại Phiên thảo luận Tổ 16, các ý kiến của các đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết ban hành Luật để thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số. Tuy nhiên, đề nghị cần có chính sách ưu tiên chuyển đổi số cho miền núi, vùng kinh tế - xã hội khó khăn; đồng thời cân nhắc mở rộng phạm vi hoạt động chuyển đổi số, khuyến khích toàn dân tham gia chuyển đổi số.

Góp ý về dự án Luật Chuyển đổi số, đa số ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại Tổ 16 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, Cao Bằng, Tuyên Quang) bày tỏ đồng tình cao với sự cần thiết ban hành Luật để thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số, coi doanh nghiệp tư nhân là nòng cốt như Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân...

Các ý kiến khẳng định, việc ban hành Luật Chuyển đổi số ở thời điểm này là rất cần thiết nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về chuyển đổi số quốc gia, tạo điều kiện đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, đây cũng là cơ sở pháp lý quan trọng cho Việt Nam tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập.

Về phạm vi điều chỉnh tại Điều 1 của dự thảo Luật, đại biểu Bế Minh Đức - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng khẳng định, đây là Luật mới và có phạm vi điều chỉnh khá rộng, có liên quan trực tiếp đến nhiều luật và dự thảo luật mà Quốc hội đã ban hành hoặc đang chỉnh sửa tại Kỳ họp thứ 10 như Luật Công nghiệp, công nghệ số hay Luật Dữ liệu, Luật Giao dịch điện tử, Luật Căn cước, Luật Thương mại điện tử, Luật Công nghệ cao...

Đại biểu Bế Minh Đức - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng phát biểu.

Vì vậy, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và tính khả thi của dự thảo Luật sau khi được ban hành, đại biểu Bế Minh Đức đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát kỹ lưỡng, xác định vị trí, vai trò của Luật Chuyển đổi số trong hệ thống pháp luật để quy định phạm vi điều chỉnh cho phù hợp, đảm bảo không chồng chéo, trùng lặp với các luật khác.

Quan tâm đến hoạt động chuyển đổi số tại Điều 6, đại biểu cho rằng, quy định như dự thảo Luật hiện nay chưa đầy đủ đối tượng tham gia hoạt động chuyển đổi số, hiện đang được giới hạn trong phạm vi chuyển đổi số của các cơ quan quản lý nhà nước là chủ yếu, chưa phản ánh đầy đủ hoạt động chuyển đổi số của người dân, doanh nghiệp như các hoạt động đổi mới mô hình sản xuất kinh doanh dựa trên công nghệ và dữ liệu của doanh nghiệp hay là của người dân.

Do đó, đại biểu Bế Minh Đức đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung các hoạt động chuyển đổi số để Điều 6 phản ánh đầy đủ ba trụ cột mà dự thảo Luật hiện đang xác định là Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Theo đó, có thể quy định các hoạt động chuyển đổi số theo nhóm chủ thể, bao gồm: Hoạt động của các cơ quan nhà nước, hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp và hoạt động của người dân.

Đề cập về chính sách của Nhà nước về chuyển đổi số (Điều 4), đại biểu Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang đánh giá cao Ban soạn thảo đã xây dựng Điều 4 với nội dung toàn diện, bao quát được các trụ cột của chuyển đổi số quốc gia, từ hạ tầng, dữ liệu, nhân lực đến an ninh mạng và hợp tác quốc tế.

Đại biểu Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang phát biểu.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, chính sách của Nhà nước về chuyển đổi số cần được cụ thể hóa hơn nữa, nhất là các cơ chế ưu tiên cho vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, để bảo đảm nguyên tắc "không ai bị bỏ lại phía sau" trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Vì vậy, đại biểu Vương Thị Hương đề nghị bổ sung vào Điều 4 một khoản riêng về chính sách ưu tiên cho vùng khó khăn. Cụ thể, bổ sung chính sách Nhà nước ưu tiên bố trí ngân sách và huy động nguồn lực xã hội để đầu tư hạ tầng số, nền tảng dùng chung và đào tạo nhân lực số tại vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, bổ sung chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia chuyển đổi số thông qua các cơ chế ưu đãi về thuế, tín dụng hoặc hỗ trợ lãi suất đối với dự án đầu tư hạ tầng số, phát triển dịch vụ công trực tuyến và đào tạo kỹ năng số cộng đồng tại vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Cùng với đó, đại biểu đề nghị cần bổ sung chính sách của Nhà nước trong bảo đảm quyền tiếp cận bình đẳng của mọi người dân với hạ tầng và dịch vụ số, đặc biệt với hộ nghèo, người yếu thế; có thể thông qua chương trình hỗ trợ thiết bị, trợ giá truy cập internet, và nâng cao năng lực an toàn thông tin cho người dân.

Đại biểu Âu Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang phát biểu.

Đồng tình với các ý kiến nêu trên, đại biểu Âu Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang nhận thấy, các chính sách của Nhà nước về chuyển đổi số được quy định rải rác ở rất nhiều điều của Luật này, do đó, đề nghị Ban soạn thảo thiết kế lại cho phù hợp.

Bên cạnh đó,, đề nghị dự thảo Luật cần tập trung vào các chính sách ưu tiên về phát triển hạ tầng, ưu đãi đất đai, vốn đầu tư, đào tạo nhân lực chuyển đổi số cho khu vực Nhà nước và doanh nghiệp, đặc biệt là cho các địa bàn khó khăn, biên giới, hải đảo và vùng đồng bào dân tộc thiểu số để thực hiện hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp; chính sách hỗ trợ các tổ nhóm, cơ sở giáo dục, học viện, trường học triển khai phong trào "Bình dân học vụ số" giúp người dân nắm bắt kỹ năng số cơ bản trong đời sống hàng ngày nhằm đưa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị mới thực sự đi vào cuộc sống.

Liên quan đến nguyên tắc chuyển đổi số trong hệ thống chính trị và Chính phủ số, đại biểu Âu Thị Mai đề nghị Cơ quan soạn thảo chỉnh sửa, bổ sung thêm nội dung Điều 13 của dự thảo Luật để quy định về nguyên tắc chuyển đổi số của các thiết chế trong hệ thống chính trị cho đầy đủ, bao gồm chuyển đổi số của Đảng Cộng sản Việt Nam, các Cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, các đơn vị sự nghiệp, các tổ chức khác.

Góp ý về các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 5), đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng cho rằng, dự thảo hiện mới dừng lại ở việc nêu 5 hành vi bị nghiêm cấm nhưng vẫn còn mang tính chung chung, như "xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong hoạt động chuyển đổi số" chưa bao quát được các hành vi vi phạm đặc thù của không gian số, nhất là liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và thuật toán tự động.

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng phát biểu.

Từ thực tiễn đó, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung rõ các nhóm hành vi bị nghiêm cấm sau: (1) cấm xây dựng, triển khai hoặc sử dụng thuật toán, hệ thống AI có khả năng hoặc mục đích gây phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, giới tính, tôn giáo, tình trạng sức khỏe hoặc đặc điểm cá nhân khác; (2) cấm lợi dụng công nghệ số để kích động, chia rẽ xã hội, thao túng dư luận hoặc kỳ thị vùng miền trên không gian mạng; (3) cấm sử dụng nền tảng số để trốn tránh nghĩa vụ pháp lý, như nghĩa vụ thuế, hợp đồng, hoặc nghĩa vụ báo cáo tài chính; Truy cập trái phép, thay đổi, hủy hoặc làm sai lệch dữ liệu dẫn tới bỏ lọt tội phạm, gây mất an ninh kinh tế số hoặc cản trở hoạt động điều tra của cơ quan nhà nước.

Về hoạt động chuyển đổi số (Điều 6), đại biểu cho rằng, khoản 1 Điều 6 của dự thảo Luật hiện nay chủ yếu mô tả hoạt động chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước, chưa bao quát vai trò của doanh nghiệp, người dân và cộng đồng xã hội, trong khi đây là hai lực lượng lớn có vai trò quyết định thành công của chuyển đổi số.

Do đó, Luật cần phân loại hoạt động theo nhóm chủ thể, để làm rõ trách nhiệm và cơ chế hỗ trợ của các nhóm: Cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản trị nội bộ, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, mở dữ liệu công; Nhóm doanh nghiệp thực hiện ứng dụng dữ liệu, tự động hóa sản xuất, giao dịch điện tử, thương mại số và Nhóm công dân có vai trò phát triển kỹ năng số, sử dụng dịch vụ số an toàn, nâng cao nhận thức và văn hóa số.

Vì vậy, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc mở rộng phạm vi tại Điều 6, đồng thời bổ sung nguyên tắc khuyến khích toàn dân tham gia chuyển đổi số, thông qua chính sách đào tạo kỹ năng số, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/can-nhac-mo-rong-pham-vi-khuyen-khich-toan-dan-tham-gia-chuyen-doi-so-20251112093958733.htm