Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng tạo sinh kế bền vững

Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đã tạo bước chuyển biến mạnh mẽ trong công tác bảo vệ và phát triển rừng tại Lai Châu.

Nguồn thu ổn định, nâng cao đời sống người dân

Xã Mù Cả là một trong những địa phương thực hiện tốt công tác bảo vệ rừng của tỉnh Lai Châu. Hiện xã có hơn 29.000 ha rừng, tỷ lệ che phủ gần 80%, chủ yếu là rừng tự nhiên. Năm 2024, mỗi hộ dân nơi đây nhận gần 40 triệu đồng từ dịch vụ môi trường rừng. Nhờ đó, bà con có điều kiện mua sắm vật dụng, đầu tư sản xuất nông nghiệp, nâng cao mức sống.

Cán bộ kiểm lâm tuyên truyền, hướng dẫn bà con bảo vệ, chăm sóc cho rừng. Ảnh: Vạn Tâm.

Ông Vàng Chừ Hừ ở bản Ma Ký trước đây thuộc diện hộ nghèo, thường vào rừng lấy củi để đun và sưởi ấm. Tuy nhiên, nhờ được tuyên truyền cũng như có tiền dịch vụ môi trường rừng, ông và bà con đã thay đổi nhận thức.  

"Tôi luôn chấp hành tốt việc bảo vệ rừng, không chặt phá rừng và đốt rừng, cùng với bà con thường xuyên đi tuần tra bảo vệ rừng, từ đó có thêm nguồn thu nhập từ rừng cao hơn”, ông Vàng Chừ Hừ nói.

Để bảo vệ diện tích rừng, xã Mù Cả đã kiện toàn Ban chỉ đạo phát triển lâm nghiệp bền vững, xây dựng phương án bảo vệ rừng và thành lập đội cơ động hơn 80 người gồm kiểm lâm, biên phòng, dân quân, công an. Tại 8 bản đều có đội chuyên trách bảo vệ rừng. Công tác phòng cháy chữa cháy rừng được triển khai theo phương châm “Phòng là chính, chữa cháy kịp thời” và nguyên tắc “4 tại chỗ”: lực lượng tại chỗ, hậu cần tại chỗ, phương tiện tại chỗ, chỉ huy tại chỗ.

Ông Lỳ Gó Xè, Phó Phòng Kinh tế, UBND xã Mù Cả cho biết: "Phòng tham mưu cho UBND xã yêu cầu các lực lượng, các phòng chuyên môn đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhân dân bảo vệ và phát triển rừng. Vào mùa khô hanh, thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát, đánh giá tình trạng rừng; nghiêm cấm mọi hoạt động xâm hại đến rừng, chỉ đạo nhân dân chủ động thu dọn thực bì, phát đường băng cản lửa".

Bản Nà Ún (xã Pắc Ta) thường xuyên họp, phân công nhiệm vụ cho từng hộ, lập quy ước bảo vệ rừng. Những trường hợp vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm. Vai trò của già làng, trưởng bản được phát huy tối đa trong tuyên truyền, vận động nhân dân tại đây.

Ông Tòng Văn Lanh, Trưởng bản Nà Ún chia sẻ: “Tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng hàng năm, chúng tôi cấp phát cho nhân dân và hướng dẫn bà con sử dụng đồng tiền đó chăm sóc và bảo vệ rừng. Ngoài ra, đầu tư dụng cụ, phân bón để phát triển kinh tế, nên bà con rất phấn khởi".

Nhờ sự đồng lòng, tình trạng chặt phá rừng, đốt nương trái phép gần như không còn. Người dân hiểu rằng giữ rừng là giữ nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất.

Giám sát chặt chẽ, chi trả minh bạch

Xác định bảo vệ tốt diện tích rừng là rất cần thiết, thời gian qua các cấp, các ngành, địa phương của tỉnh Lai Châu đã quan tâm đẩy mạnh tuyên truyền tới nhân dân thực hiện tốt việc khoang nuôi, tái sinh và bảo vệ diện tích rừng. Cùng với đó đẩy việc trồng mới diện tích rừng hàng năm nhằm góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ nguồn nước nơi đầu nguồn sông Đà và tăng thu nhập cho người dân từ rừng.

Bà con dân bản họp chuẩn bị cho công tác phòng chống cháy rừng mùa hanh khô. Ảnh: Vạn Tâm.

Trong đó, phần lớn diện tích rừng của tỉnh là rừng đầu nguồn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bảo vệ an ninh quốc phòng, bảo tồn đa dạng sinh học, môi trường sinh thái, đặc biệt là duy trì nguồn nước, điều hòa nguồn động năng cho sản xuất thủy điện và tạo sinh kế cho người dân địa phương.

Hiện, Lai Châu có gần 500.000 ha rừng, tỷ lệ che phủ đạt 52,86% năm 2024. Trong đó, diện tích chi trả dịch vụ môi trường rừng lên tới 456.000 ha, với đơn giá bình quân 1,14 triệu đồng/ha. Tổng số tiền chi trả là trên 500 tỷ đồng. Sau hơn 13 năm triển khai, chính sách chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng giúp đồng bào dân tộc thiểu số có thêm thu nhập, nhiều hộ sắm được xe máy, tivi, đầu tư sản xuất, tạo điều kiện vươn lên thoát nghèo.

Quan trọng hơn, ý thức bảo vệ rừng được nâng cao, số vụ vi phạm giảm từ 357 vụ năm 2011, hiện đã xuống dưới 150 vụ. Tỷ lệ che phủ rừng tăng từ 35% năm 2004 lên 54% năm 2025.

Bà Tòng Thị Hương, Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Lai Châu cho biết: “Quỹ phối hợp cùng UBND các xã luôn thực hiện chi trả đầy đủ, kịp thời đến người dân, các chủ rừng. Quỹ tăng cường cán bộ chuyên môn xuống trực tiếp nắm bắt, giám sát để tránh xảy ra bất cập trong việc chi trả dịch vụ môi trường rừng.”

Chính sách dịch vụ môi trường rừng không chỉ bảo vệ rừng mà còn tạo việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn Lai Châu. Đây là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế bền vững.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/chinh-sach-chi-tra-dich-vu-moi-truong-rung-tao-sinh-ke-ben-vung-d783780.html