Dành khoảng 580 nghìn tỉ đồng để nâng cao chất lượng giáo dục

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vào chiều 2/12, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, các đại biểu thảo luận tại hội trường về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.

Dần thu hẹp khoảng cách về giáo dục

Bày tỏ ủng hộ việc Quốc hội xem xét, phê duyệt chủ trương nêu trên, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TPHCM) khẳng định, đây là quyết sách có ý nghĩa chiến lược lâu dài, tạo nền tảng vững chắc để phát triển con người và nguồn nhân lực quốc gia, phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Theo đại biểu, thực tế thời gian qua cho thấy, sự phân hóa lớn giữa các vùng miền, nếu không xác lập mục tiêu này từ đầu, nguồn lực dễ tập trung vào nơi đã tốt, trong khi nơi yếu vẫn yếu.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn TPHCM trao đổi ý kiến. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội.

Đại biểu thống nhất với định hướng chuẩn hóa và hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên để đảm bảo tính công bằng, ông Hùng đề nghị Ban soạn thảo xem xét bổ sung rõ hơn mục tiêu, thu hẹp chênh lệch về cơ sở vật chất, chất lượng giáo dục và cơ hội học tập giữa đô thị, nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

"Ban soạn thảo cần xem xét bổ sung cơ chế phân bổ và giải ngân gắn với chỉ tiêu đầu ra có thể đo lường như số phòng học kiên cố đưa vào sử dụng, tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn, số lượng người học được hưởng thụ các chương trình nâng cao năng lực, mức độ chuyển đổi của cơ sở giáo dục. Việc phân bổ vốn theo đầu ra sẽ thúc đẩy tiến độ và nâng cao hiệu quả ngân sách đầu tư" - ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng phân tích.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, cần cân nhắc bổ sung cơ chế ưu đãi, bảo đảm rủi ro pháp lý, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư khi doanh nghiệp tham gia đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nhân lực và chuyển đổi số giáo dục theo hình thức đối tác công tư (PPP), để đa dạng nguồn vốn thực hiện chương trình. Nguồn lực xã hội hóa minh bạch sẽ giảm áp lực lên ngân sách nhà nước và tạo điều kiện thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong giáo dục.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TPHCM) phát biểu tại hội trường. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội.

Phát biểu tại đây, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TPHCM) đề cập đến nguồn kinh phí thực hiện. Theo đề xuất của Chính phủ, tổng kinh phí thực hiện chương trình cả giai đoạn 2026-2035 là khoảng 580 nghìn tỉ đồng, trong đó giai đoạn 5 năm đầu 2026-2030 là 174.673 tỉ đồng. Ngân sách Trung ương dành cho chương trình này là 100 nghìn tỉ đồng, bình quân mỗi năm khoảng 20 nghìn tỉ đồng.

Đại biểu cũng cho rằng, cần có giải pháp dài hạn trước sự biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt như hiện nay. Xây dựng mới trường tại các địa phương thường bị ảnh hưởng bởi thiên tai cần bảo đảm vừa là cơ sở giảng dạy, vừa có thể xem là nơi trú ẩn khi lũ lên nhanh để bảo vệ sức khỏe và tính mạng nhân dân. Ngoài ra, việc xây dựng trường học hiện nay cần có thêm phòng học, trang thiết bị cho việc dạy học tiếng Anh, STEM để giới trẻ quan tâm đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phát triển đội ngũ giáo viên

Các đại biểu tham gia thảo luận tại hội trường chiều 2/12. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội.

Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 được xây dựng với 5 thành phần dự án, trong đó, có dự án thành phần về phát triển đội ngũ giáo viên.

Trao đổi ý kiến về nội dung này, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trâm (Đoàn TPHCM) nêu quan điểm: Trong hơn 20 năm qua, chúng ta đã áp dụng nhiều mô hình luân chuyển, thu hút giáo viên về vùng khó khăn. Đây là chính sách đúng góp phần bổ sung nhân lực cho các điểm trường xa xôi. Tuy nhiên, số lượng giáo viên sẵn sàng gắn bó lâu dài chưa nhiều, và hiệu quả của chính sách luân chuyển truyền thống có dấu hiệu giảm dần.

Thực tế cho thấy, giáo viên không chỉ cần phụ cấp mà còn cần một con đường phát triển nghề nghiệp rõ ràng, một môi trường làm việc an toàn, ổn định, công bằng, được hỗ trợ về chuyên môn và được ghi nhận xứng đáng.

Toàn cảnh phiên thảo luận tại hội trường chiều 2/12. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội.

Do đó, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trâm đề xuất các nhóm giải pháp mang tính hệ thống, có thể tích hợp ngay trong Chương trình mục tiêu quốc gia. Đầu tiên là cơ chế “Học – Trải nghiệm – Cống hiến” cho giáo viên trẻ.

Thay vì yêu cầu luân chuyển cứng như nghĩa vụ, cần thiết kế một lộ trình nghề nghiệp ba bước: Học tập chuyên môn sâu, được bồi dưỡng chuẩn quốc tế; trải nghiệm địa bàn khó từ 1–2 năm, nhưng đi kèm quyền lợi như ưu tiên thi giáo viên giỏi, ưu tiên xét nâng hạng; cống hiến lâu dài ở đơn vị phù hợp với năng lực bản thân.

Tiếp đó là cần xây dựng đội ngũ “giáo viên nòng cốt lưu động”. Đây là lực lượng gồm những giáo viên giỏi nhất, được đào tạo thêm kỹ năng hỗ trợ cộng đồng trường học. Họ sẽ làm nhiệm vụ: Chi viện cho trường thiếu giáo viên; hỗ trợ chuyên môn cho giáo viên trẻ; tổ chức sinh hoạt chuyên môn vùng; triển khai phương pháp dạy học mới.

Bên cạnh đó, vấn đề phân bổ vốn của Chương trình là chủ đề được các đại biểu quan tâm. Theo đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn), cơ cấu phân kỳ vốn của Chương trình đang dồn quá lớn vào giai đoạn 2031-2035. Giai đoạn này phân kỳ vốn dự kiến chiếm tới hơn 70% tổng nguồn lực, trong khi giai đoạn 2026-2030 chỉ bố trí tương đương 30% tổng nguồn lực.

Giai đoạn 5 năm đầu được xác định phải hoàn thành các mục tiêu mang tính nền tảng như: Kiên cố hóa 100% phòng học, bảo đảm nhà công vụ cho giáo viên tại địa bàn khó khăn, đầu tư trọng điểm cho 18 trường cao đẳng, phấn đấu 50% cơ sở giáo dục đại học đạt chuẩn, ít nhất 30% cơ sở giáo dục được đầu tư hiện đại... không có đủ nguồn lực để tạo chuyển biến rõ rệt.

"Việc dồn phần lớn vốn sang giai đoạn sau làm tăng nguy cơ dồn việc, dồn chỉ tiêu, khiến tiến độ thực hiện không bám sát yêu cầu Nghị quyết của Quốc hội. Đặc biệt, trong bối cảnh khả năng cân đối ngân sách sau năm 2030 còn nhiều yếu tố khó dự đoán. Tôi đề nghị Chính phủ nghiên cứu cơ cấu lại phân kỳ vốn theo hướng tăng tỷ trọng cho giai đoạn 2026-2030, bảo đảm đủ nguồn lực để hoàn thành các mục tiêu nền tảng" - Đại biểu Chu Thị Hồng Thái nêu rõ.

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/danh-khoang-580-nghin-ti-dong-de-nang-cao-chat-luong-giao-duc-post759085.html