Đồng thuận sửa đổi quy trình vận hành liên hồ chứa

Các đơn vị quản lý, vận hành các hồ thủy điện (chủ hồ) trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn đã đồng thuận, thống nhất cao nội dung dự thảo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về sửa đổi, bổ sung một số điều của quy trình vận hành liên hồ chứa. Đồng thời, kiến nghị một số nội dung để nâng hiệu quả vận hành và cắt, giảm được nhiều lũ cũng như đảm bảo an toàn hồ đập lẫn hạ du.

Hồ thủy điện Đăk Mi 4. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Tăng thẩm quyền cho địa phương

Các chủ hồ thống nhất cao đối với nội dung bổ sung thẩm quyền của chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trong việc quyết định vận hành hồ trong tình huống bất thường. Công ty CP Thủy điện Đăk Mi (chủ hồ thủy điện Đăk Mi 4) cho rằng, việc này góp phần tăng sự linh hoạt, thích ứng với thực tế và kịp thời xử lý các tình huống bất thường xảy ra trong công tác phòng chống thiên tai, tối ưu khả năng cắt, giảm lũ và bảo vệ an toàn hạ du.

Đối với việc hạ mực nước các hồ thấp hơn mực nước đón lũ theo quy định tại quy trình vận hành, công ty đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Quản lý tài nguyên nước bổ sung yêu cầu tính toán kịch bản vận hành điều tiết tổng thể tất cả các hồ trong lưu vực có xét đến tác động của lưu lượng bổ sung tại lưu vực hạ lưu các hồ chứa để xác định khả năng ngập lụt hạ du nhằm đánh giá hạ lưu có nguy cơ ngập lụt diện rộng trước khi đi đến quyết định; đồng thời, gửi kết quả tính toán đến Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan liên quan, đảm bảo tính minh bạch, hạn chế các quyết định chủ quan, mang tính định tính.

Bên cạnh đó, công ty đề nghị bổ sung nội dung yêu cầu tính toán kiểm tra ổn định và an toàn đập trong trường hợp nâng cao mực nước điều tiết của hồ chứa lên trên mực nước dâng bình thường (dung tích “siêu cao” của hồ chứa) và xem xét đánh giá ảnh hưởng của việc nâng cao trình hồ chứa đến ngập lụt vùng thượng lưu đập cũng như trách nhiệm đền bù những thiệt hại phát sinh bởi quyết định này nếu có xảy ra.

Còn Công ty CP Thủy điện A Vương kiến nghị việc hạ mực nước hồ xuống thấp hơn mực nước đón lũ thấp nhất khi có dự báo rủi ro thiên tai do mưa lớn, lũ ngập lụt ở hạ du từ cấp độ 3 trở lên. Tương tự, việc sử dụng dung tích “siêu cao” của hồ để cắt, giảm lũ cho hạ du trong trường hợp khẩn cấp khi có mức độ rủi ro thiên tai do mưa lớn, ngập lụt ở hạ du từ cấp độ 4 trở lên; đồng thời, giới hạn tốc độ tăng mực nước hồ khi sử dụng phần dung tích này để đảm bảo an toàn cho công trình...

Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương Ngô Xuân Thế cho rằng, với các đợt lũ về hồ chứa từ trung bình trở xuống thì dung tích phòng lũ, đón lũ ở các mực nước theo quy định hiện hành tại quy trình vận hành đã đáp ứng được khả năng cắt, giảm lũ mức trung bình ở hạ du. Khi dự báo cấp độ rủi thiên tai do mưa lớn, lũ, ngập lụt từ cấp 3 trở lên theo quy định của pháp luật thì việc hạ mực nước xuống thấp hơn mực nước đón lũ thấp nhất sẽ hợp lý. Việc sử dụng dung tích “siêu cao” của hồ chứa cần được quy định trên cơ sở đánh giá an toàn từng công trình, mức độ ngập lụt của hạ du trong từng đợt lũ để có phương án phù hợp trên cơ sở đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình hồ đập.

Nhờ hạ thấp mực nước hồ trước lũ, thủy điện A Vương đã cắt, giảm hơn 78% tổng trữ lượng lũ về hồ trong đợt lũ xảy ra từ ngày 16 đến 20/11. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Đề xuất hồ nhỏ tham gia cắt lũ

Đại diện một số chủ hồ vừa và nhỏ cũng kiến nghị sửa đổi, bổ sung một số điều của quy trình vận hành liên hồ chứa. Ông Phạm Phong, Giám đốc Công ty CP F.C.L (chủ hồ thủy điện Sông Bung 3A), Thành viên HĐQT Công ty CP Sông Ba (chủ hồ thủy điện Khe Diên, Krông H’Năng) cho rằng, để đảm bảo ứng phó kịp thời, hiệu quả với mưa lũ, cần phải vận hành các hồ chứa điều tiết lũ từ khi mưa bắt đầu rơi xuống, không phải chờ đến khi có lũ về hồ mới xả. Muốn làm được điều đó, cần phải thay đổi quan điểm vận hành và một số quy định.

Theo đó, các chủ hồ cần lắp đặt thiết bị đo mưa trên toàn lưu vực hồ, tối thiểu mỗi lưu vực có diện tích từ 40 - 60km2 phải có 1 trạm đo mưa; lắp đặt trạm đo mực nước hồ và thiết bị đo độ mở cửa van có độ chính xác đến 1mm. Các chủ hồ phải nắm được phương pháp vận hành điều tiết lũ từ dữ liệu đo mưa (kể cả các hồ bậc trên) để cắt được một phần đỉnh lũ và sau khi cắt đỉnh lũ thì vận hành cho nước đầy hồ.

“Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố, trưởng ban Chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh, thành phố phải có được sự toàn quyền chỉ đạo vận hành các chủ hồ nhỏ sử dụng dung tích hữu ích và “siêu cao” (từ mực nước chết đến mực nước lũ thiết kế hoặc mực nước lũ kiểm tra) để điều tiết lũ. Bên cạnh đó, được phép ra lệnh điều tiết lũ trong hồ với lưu lượng xả lớn hơn lưu lượng lũ về hồ theo dữ liệu đo mưa nhằm tạo dung tích phòng lũ phục vụ cắt đỉnh lũ”, ông Phạm Phong nói.

Cũng theo ông Phong, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung quy định chủ tịch UBND tỉnh, thành phố nơi có hồ thủy điện bậc thang dưới cùng trên lưu vực sông liên tỉnh được quyết định vận hành điều tiết liên hồ. Dung tích hữu ích của hồ chứa nhỏ cần được sử dụng làm dung tích để cắt một phần đỉnh lũ. Đồng thời, bãi bỏ quy định mực nước mùa lũ, mực nước đón lũ để chủ hồ linh hoạt vận hành; bãi bỏ quy định lưu lượng xả nhỏ hơn lưu lượng lũ về hồ để phục vụ cắt đỉnh lũ, giảm chiều cao ngập cũng như lưu lượng lũ và sức tàn phá của lũ đối với hạ du.

Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng cũng đã đề xuất sửa đổi một số nội dung của quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn như: bổ sung kịch bản vận hành khi lưu lượng lũ về các hồ đạt hoặc vượt ngưỡng, mà mực nước ở hạ du còn thấp thì xem xét vận hành hạ thấp mực nước hồ hoặc duy trì mực nước hồ; tăng dung tích phòng lũ các hồ thủy điện lớn nhất có thể vào đầu mùa lũ để tăng năng lực giảm lũ cho hạ du…

Nguồn: https://baodanang.vn/dong-thuan-sua-doi-quy-trinh-van-hanh-lien-ho-chua-3312537.html