Du lịch cộng đồng: Hướng đi mới giúp phụ nữ Hữu Liên tự chủ sinh kế

Từ một xã miền núi phụ thuộc nông nghiệp, Hữu Liên (Lạng Sơn) đang trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước nhờ mô hình du lịch cộng đồng. Không chỉ góp phần lan tỏa văn hóa bản địa, phát triển dịch vụ du lịch còn mở ra hướng sống mới, giúp nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số tại đây tự tin làm chủ kinh tế, thay đổi cuộc sống và giữ lửa di sản truyền thống.

Điểm đến mới của du lịch trải nghiệm

Hữu Liên hiện có 1.873 hộ dân với hơn 8.000 nhân khẩu. Xã có 4 dân tộc danh em sinh sống: Tày, Nùng, Dao và Kinh. Những năm gần đây, nơi đây đã trở thành điểm sáng du lịch cộng đồng của tỉnh Lạng Sơn. Hiện toàn xã có 36 cơ sở homestay hoạt động, đón hàng nghìn lượt du khách đến lưu trú, trải nghiệm thiên nhiên, văn hóa và ẩm thực bản địa.

Không chỉ khách trong nước, du khách quốc tế cũng ngày càng quan tâm đến Hữu Liên. Với thiên nhiên hoang sơ, hệ sinh thái núi đá vôi đặc trưng và đời sống dân bản mộc mạc, nơi đây trở thành lựa chọn yêu thích của cộng đồng yêu thể thao, du lịch mạo hiểm và văn hóa bản địa.

Thiên nhiên hoang sơ, hệ sinh thái núi đá vôi đặc trưng và đời sống dân bản mộc mạc, giúp Hữu Liên phát triển mạnh mô hình du lịch cộng đồng

Năm 2025, làng du lịch cộng đồng Hữu Liên đã vinh dự nhận giải thưởng Du lịch ASEAN. Giải thưởng là cú hích quan trọng, giúp địa phương thu hút du khách và nâng cao nhận diện thương hiệu du lịch.

Bên cạnh lưu trú và trải nghiệm văn hóa, Hữu Liên còn phát triển ẩm thực địa phương như: lợn quay, vịt quay, khâu nhục, nem nướng, bánh ngải, rượu men lá... cùng nông sản đặc trưng như na dai, bưởi, ổi. Âm nhạc dân gian như hát Páo Dung, hát then, đàn tính trở thành điểm nhấn trong hành trình của du khách.

Sau 4 ngày trải nghiệm, chị Larar, du khách Mỹ chia sẻ sự thích thú với nơi đây: "Người dân thân thiện, trẻ em lúc nào cũng chào hỏi và vẫy tay. Đồ ăn rất ngon, cảnh quan đẹp đến mức khó tin. Leo núi ở đây rất thú vị, đặc biệt là những vách đá trắng có cấu trúc lạ mà tôi chưa từng thấy ở nơi nào khác. Chúng tôi chắc chắn sẽ quay lại".

Anh Robin (trái) và chị Larar (phải) chia sẻ trải nghiệm thú vị của mình tại Hữu Liên

Tương tự, anh Robin, cũng đến từ Mỹ, bày tỏ thích thú với trải nghiệm đạp xe xuyên thôn bản: "Tôi có thể vừa leo núi vừa ngắm cảnh đồng ruộng, núi đá và làng bản. Đồ ăn ở homestay rất tuyệt. Nhiều món được lấy từ vườn hoặc mua ở chợ địa phương, rất đặc sắc".

Theo bà Thu Thảo, Trung tâm Xúc tiến đầu tư thương mại và du lịch tỉnh Lạng Sơn, Trung tâm đã bắt đầu khảo sát, hướng dân và hỗ trợ bà con lựa chọn 5 homestay tiêu biểu để xây dựng và hình thành nên làng du lịch cộng đồng. Tại xã, bà con có tư duy làm du lịch khá nhạy bén và bắt kịp thời cuộc. Chính vì thế, du lịch của xã phần nào đã tiếp cận được các du khách ở các tỉnh khác, các tỉnh miền trong, cũng như du khách quốc tế.

Hoạt động leo núi thể thao tại Hữu Liên được xem là một sản phẩm du lịch đặc thù

Bên cạnh giải thưởng làng du lịch cộng đồng, trước đó, Hữu Liên đã vinh dự nhận giải thưởng Du lịch ASEAN. Hữu Liên đã được công nhận điểm du lịch địa phương năm 2018, các cụm homestay được UBND tỉnh công nhận là điểm du lịch địa phương năm 2020.

Với đặc trưng miền núi của địa phương, loại hình thể thao mạo hiểm cũng trở thành một sản phẩm du lịch rất đặc thù của xã Hữu Liên. Đại diện VietClimb, ông Jean Verly (John) đánh giá, đá ở Hữu Liên có cấu trúc bền vững và phù hợp cho leo núi thể thao chuyên nghiệp. Đây là một địa điểm tiềm năng hiếm có.

Từ nương rẫy đến những "người giữ văn hóa"

Du lịch cộng đồng tại Hữu Liên không chỉ giúp lan tỏa hình ảnh, văn hóa địa phương mà còn mở ra những hướng đi mới cho chị em dân tộc thiểu số nơi đây, góp phần nâng cao năng lực tự chủ kinh tế.

Chị Vi Thị Ánh, chủ homestay Rừng Xanh cơ sở 2, cho biết: "Trước tôi làm ruộng cả ngày, rất vất vả mà thu nhập không ổn định. Từ khi làm homestay, cuộc sống thoải mái hơn, có khách thường xuyên, thu nhập cũng ổn định. Điều vui nhất là tôi có cơ hội gìn giữ văn hóa thông qua trải nghiệm làm bánh truyền thống như bánh ngải, bánh bí đỏ, bánh giầy cẩm cho du khách".

Không chỉ kinh doanh lưu trú, nhiều phụ nữ còn mở dịch vụ trải nghiệm thủ công, nấu ăn truyền thống và hướng dẫn trải nghiệm nông nghiệp.

Chị Vi Thị Ánh, chủ homestay Rừng Xanh cơ sở 2

Điển hình tại homestay Rừng Xanh cơ sở 1, được hình thành và phát triển từ năm 2018, nhờ sự quan tâm của các cấp lãnh đạo chính quyền địa phương hỗ trợ quảng bá, du khách biết đến Hữu Liên nhiều hơn.

Chị Thu Phương, chủ homestay chia sẻ: "Du khách rất thích được làm nông, hái rau, cấy lúa hoặc tự tay làm bánh dân tộc. Có người từng nói trải nghiệm này cho họ cảm giác trở về nguồn cội".

Những năm gần đây, khi gia đình chị chuyển đổi sang nghề nông sang làm dịch vụ, thu nhập từ dịch vụ du lịch giúp phụ nữ Hữu Liên không chỉ cải thiện đời sống mà còn trở thành người đại diện gìn giữ văn hóa qua nghề, qua món ăn, qua lời hát then, đàn tính.

Người dân ở xã thân thiện, các homestay ở đây rất đoàn kết và liên kết, chia sẻ nguồn khách hoặc nguồn thực phẩm, hỗ trợ nhau trong quá trình làm dịch vụ. Nguồn thực phẩm ở đây chủ yếu do người dân địa phương cung cấp. Không chỉ kinh doanh du lịch, các dịch vụ du lịch ở đây còn tạo công ăn việc làm cho bà con địa phương. 

Nhờ vậy, không chỉ lan tỏa tới các du khách quốc tế, nhiều du khách trẻ dần thích thú với Hữu Liên. Đặc biệt, với phát triển của công nghệ, thông qua mạng xã hội, hình ảnh Hữu Liên ngày càng lan tỏa, trở thành xu hướng du lịch trải nghiệm hướng tới sự chậm rãi, bình yên và văn hóa bản địa. Chị Dương Thị Hồng, chủ kênh Hồng sinh viên về mảng giáo dục và trải nghiệm (TP Hà Nội), cho biết: "Tôi rất bất ngờ khi lần đầu biết món bánh bí đỏ truyền thống. Trải nghiệm tự tay làm bánh cùng người dân giúp tôi hiểu rõ hơn về văn hóa địa phương thay vì chỉ xem qua màn hình điện thoại".

Mô hình du lịch cộng đồng tại Hữu Liên cho thấy một hướng đi phát triển bền vững: du lịch gắn với văn hóa, con người và lợi ích cộng đồng. Đặc biệt, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số - từ chỗ thụ động - đang trở thành những người chủ động tạo ra giá trị và bảo tồn văn hóa truyền thống.

Với sự hỗ trợ từ chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, Hữu Liên hứa hẹn tiếp tục trở thành biểu tượng của du lịch bản địa bền vững — nơi mỗi chiếc bánh truyền thống, mỗi câu hát then và mỗi nụ cười hiếu khách đều góp phần viết tiếp câu chuyện đổi thay của vùng núi phía Bắc.

Nguồn: https://phunuvietnam.vn/du-lich-cong-dong-huong-di-moi-giup-phu-nu-huu-lien-tu-chu-sinh-ke-238251201103424511.htm