Không còn những cánh đồng "lúa nhiều tầng"
Đến mùa lúa thì con gái, đi dọc miền Trung, đến đâu chúng tôi cũng “no mắt” với những cánh đồng xanh mướt, cây lúa đều tăm tắp như những tấm thảm xanh rờn. TS Hồ Huy Cường, Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Duyên hải Nam Trung Bộ (ASISOV) cho rằng đó là hình ảnh minh họa rõ nét về đột phá khoa học công nghệ trong lĩnh vực gen của ngành nông nghiệp.
“Hiện nay, ngành nông nghiệp Việt Nam đã có những bộ giống lúa mới cho năng suất, chất lượng cao, không chỉ là trụ đỡ an ninh lương thực cho đất nước mà còn đảm bảo xuất khẩu. Đó là dấu ấn của khoa học, công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp. Nếu không có khoa học công nghệ, lĩnh vực trồng trọt những năm qua không thể có hàng loạt loại rau quả xuất khẩu mang về tỷ đô”, TS Hồ Huy Cường khẳng định.
ASISOV xây dựng mô hình khảo nghiệm ứng dụng công nghệ cao trong nhà lưới để sản xuất dưa lưới quanh năm. Ảnh: V.Đ.T.
Riêng khu vực miền Trung là vùng ảnh hưởng trực tiếp bởi biến đổi khí hậu. Trước đây tại nhiều địa phương ở miền Trung còn tồn tại hình ảnh 'lúa nhiều tầng', nhưng bây giờ nhờ những giống lúa mới, cánh đồng nào cũng là những thảm lúa mênh mông, nhìn không chút gợn mắt.
“Nhờ công nghệ sinh học nên Việt Nam đã có những bộ giống lúa chống chịu với những bất thuận của thời tiết, năng suất tăng đến kịch trần. Nhờ đó, dù diện tích gieo trồng lúa trong khu vực có giảm nhưng sản lượng không ngừng tăng”, TS Cường cho biết.
Cũng theo TS Cường, Việt Nam hiện đã làm chủ được các giống đậu đỗ phục vụ cho công cuộc chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại các địa phương nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu. Riêng khu vực miền Trung, do ảnh hưởng biến đổi khí hậu nên thường xuyên xảy ra hạn hán. Nhờ làm chủ được bộ giống cây trồng thích ứng tốt mà khu vực miền Trung được Bộ NN-PTNT trước đây, nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá là vùng thực hiện công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng sôi động nhất cả nước, hiệu quả kinh tế mang lại trên cùng diện tích tăng cao so với trước đây.
“Muốn chuyển đổi cơ cấu cây trồng phải có những bộ giống đậu phộng, đậu xanh, vừng (mè) có nhiều đặc tính ưu việt… Nhờ tiến bộ khoa học, công nghệ, miền Trung đã chủ động được nhiều bộ giống để thực hiện chuyển đổi”, TS Cường nói.
Nhờ các giống lúa mới, những cánh đồng lúa ở miền Trung không còn cảnh “lúa nhiều tầng”. Ảnh: V.Đ.T.
Hiệu quả của khoa học trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng được thấy rõ tại các xã Hòa Hội, Cát Tiến (tỉnh Gia Lai). Vùng đất cát của 2 xã Hòa Hội và Cát Tiến trước đây không trồng được cây gì hiệu quả vì khí hậu khắc nghiệt, đến khi nông dân ở đây chuyển đổi sang trồng cây đậu phộng (lạc), thu nhập mới khấm khá ra.
Từ khi ASISOV chọn tạo thành công giống đậu phộng mới LDH.09 có khả năng chống chịu cao với khí hậu khắc nghiệt, nông dân có thể sản xuất quanh năm, cả vụ đông xuân, xuân hè, hè thu và thu đông.
Ông Võ Kế Hùng ở xã Cát Tiến (Gia Lai) minh chứng: Từ năm 2021 đến nay, bà con địa phương trồng đại trà giống đậu phộng LDH.09, năng suất khô đạt khoảng 35 - 40 tạ/ha, năng suất củ tươi khoảng 80 - 90 tạ/ha, lãi khoảng 70 - 90 triệu đồng/ha.
Giống đậu phộng LDH.09 có khả năng chịu mặn tốt hơn các giống sản xuất đại trà tại địa phương, đặc biệt là kháng được bệnh héo xanh. Năng suất cao hơn nhiều so với giống L14 sản xuất đại trà trước đây, lại chắc quả, đặc biệt phù hợp với thị hiếu ăn tươi.
ASISOV nghiên cứu, chọn tạo giống lúa ngắn ngày, năng suất cao phục vụ chế biến cho vùng Nam Trug bộ và Tây Nguyên. Ảnh: V.Đ.T.
“Giống đậu phộng ICG20 và 9205-H1 có nguồn gốc từ Ấn Độ đã được ASISOV chọn làm giống bố mẹ để lai tạo ra giống đậu phộng LDH.09. Đặc biệt, giống đậu phộng LDH.09 đã chinh phục những vùng đất lúa chuyển đổi tại các địa phương ven biển Gia Lai. Riêng xã Cát Tiến ở phía đông Gia Lai có diện tích sản xuất đậu phộng giống LDH.09 hằng năm lên đến 400 - 500ha/năm”, TS Hồ Huy Cường cho hay.
Cú hích từ Nghị quyết 57
Theo TS Hồ Huy Cường, Nghị quyết 57-NQ/TW đề ra 11 lĩnh vực then chốt, cụ thể cho ngành nông nghiệp, là định hướng chiến lược chung về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo động lực cho nông nghiệp phát triển. Nghị quyết đề cập đến 5 nhóm giải pháp chính, tập trung vào việc nâng cao nhận thức, hoàn thiện thể chế, tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh chuyển đổi số và tăng cường hợp tác quốc tế.
ASISOV chọn lọc dòng vừng (mè) ưu tú. Ảnh: V.Đ.T.
Trong 11 lĩnh vực then chốt của ngành nông nghiệp theo Nghị quyết 57 có lĩnh vực công nghệ sinh học, trong đó có công nghệ chỉnh sửa gen. Mục tiêu của công nghệ chỉnh sửa gen là rút ngắn thời gian chọn tạo giống cây trồng để kịp thời đáp ứng nhu cầu sản xuất, với các yêu cầu vừa đáp ứng được năng suất vừa đáp ứng được việc nâng cao chất lượng, khả năng chống chịu với điều kiện bất lợi như sâu bệnh hại, nắng nóng, hạn hán, mặn, phèn…
“Khi triển khai đột phá trong công nghệ chỉnh sửa gen, ngoài rút ngắn thời gian nghiên cứu còn bổ sung được nhiều tính trạng có lợi cho giống cây trồng. Ví như những giống lúa đã có những đặc tính ưu việt như cho năng suất, chất lượng cao, sau khi áp dụng công nghệ chỉnh sửa gen sẽ có thêm những tính trạng kháng với bệnh đạo ôn, rầy nâu, chống đổ ngã, chịu hạn, chịu mặn… Khi đưa ra sản xuất đại trà, những giống lúa này không chỉ cho năng suất, chất lượng cao mà còn kháng được những tác động bất lợi của thời tiết, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp”, TS Hồ Huy Cường nhấn mạnh.
ASISOV khảo sát, đánh giá các dòng đậu xanh nhập nội. Ảnh: V.Đ.T.
Để hiện thực hóa Nghị quyết 57, nhất là lĩnh vực chỉnh sửa gen, cần phải có tiềm lực, những phòng thí nghiệm đầy đủ trang thiết bị, đạt chuẩn, đáp ứng được công tác nghiên cứu. Thứ đến là yếu tố con người, phải có lực lượng cán bộ nghiên cứu đủ kinh nghiệm, đủ năng lực tiếp cận các công nghệ then chốt.
Nghị quyết 57 mở ra cơ hội lớn cho lĩnh vực nông nghiệp, những thành tựu trong nghiên cứu khoa học về nông nghiệp trước đây về giống lúa, chăn nuôi, lâm nghiệp giờ có điều kiện tiếp tục phát huy...
“Nghị quyết 57 mang đến cơ hội lớn cho nghiên cứu khoa học công nghệ trong nông nghiệp, có điều kiện đầu tư nâng cấp các cơ sở nghiên cứu khoa học ngang tầm khu vực và thế giới. Đây cũng là cơ hội để đào tạo, tiếp tục nâng cao nguồn nhân lực trong nghiên cứu khoa học, công nghệ để phục vụ sản xuất nông nghiệp trong kỷ nguyên phát triển mới.
Tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp thì nông dân trực tiếp sản xuất sẽ hưởng lợi đầu tiên”, TS Hồ Huy Cường chia sẻ.
Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/duyen-hai-nam-trung-bo--vung-chuyen-doi-cay-trong-soi-dong-nhat-nuoc-d780730.html
Bình luận (0)