Gia tăng hàm lượng công nghệ - lối mở cho công nghiệp hỗ trợ

300 doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI

Tại Tọa đàm “Gia tăng hàm lượng công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp hỗ trợ”, diễn ra ngày 11/11 do Tạp chí Công Thương tổ chức, ông Chu Việt Cường - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, trong những năm qua, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã có những gam màu tươi sáng hơn rất nhiều so với những năm trước đây.

*Tọa đàm “Gia tăng hàm lượng công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp hỗ trợ”. Ảnh:TCCT*

Cũng theo ông Cường, mặc dù số lượng doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước tăng nhanh với gần 7.000 đơn vị nhưng phần lớn vẫn chỉ tham gia ở những công đoạn giản đơn, giá trị thấp. Chỉ khoảng 300 doanh nghiệp đủ năng lực tham gia chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn như Samsung, Toyota, Honda. Tỉ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành mới đạt 30 - 40% và chưa đáp ứng kỳ vọng của Chính phủ.

Nguyên nhân cốt lõi, theo ông Cường, nằm ở trình độ khoa học - công nghệ còn hạn chế, năng lực R&D (nghiên cứu và phát triển) yếu, mức độ tự động hóa thấp và khả năng làm chủ công nghệ lõi chưa cao. Bên cạnh đó, doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn để đầu tư thiết bị hiện đại; thiếu nhân lực kỹ thuật chất lượng cao và còn lúng túng khi tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế, những yêu cầu bắt buộc nếu muốn tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đơn cử địa phương như Hà Nội, nơi quy tụ khoảng 1.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội, cho biết dù đã có khoảng 35% doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn quốc tế nhưng phần lớn vẫn là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hạn chế về quản trị, công nghệ và nhân lực.

"Nếu không đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ, doanh nghiệp sẽ khó chen chân vào chuỗi giá trị của các tập đoàn FDI", ông Vân nhấn mạnh.

*Nâng hàm lượng công nghệ để công nghiệp hỗ trợ bứt phá. Ảnh: CVD*

Không chỉ vậy, công nghệ vẫn được nhìn nhận là một điểm nghẽn lớn của ngành. Do đó, doanh nghiệp chưa đủ năng lực cung cấp linh kiện và phụ tùng có hàm lượng công nghệ cao, kỹ thuật phức tạp đáp ứng các tiêu chuẩn chuỗi sản xuất hiện đại.

Cần sự đồng bộ của chính sách và chủ động từ doanh nghiệp

Để tháo gỡ các điểm nghẽn công nghệ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ bước lên nấc thang giá trị cao hơn, ông Chu Việt Cường cho rằng giai đoạn tới cần triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp, đặc biệt là cụ thể hóa các chính sách trong Nghị định số 205/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ ban hành ngày 14/7/2025.

“Nghị định 205 mở ra không gian rộng hơn cho đổi mới công nghệ, R&D, liên kết công - tư và tăng quyền tự chủ cho các trung tâm kỹ thuật như IDC trong tư vấn chuyển giao công nghệ, thử nghiệm và tiêu chuẩn hóa sản phẩm. Tuy nhiên, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, cần coi doanh nghiệp là trung tâm, tập trung hỗ trợ thực chất về thuế, tín dụng, đất đai và đào tạo nhân lực. Đồng thời tăng cường truyền thông chính sách để doanh nghiệp nắm bắt kịp thời”- ông Chu Việt Cường nhấn mạnh.

*Ông Chu Việt Cường - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương). Ảnh: TCCT*

Từ hiệp hội, ông Nguyễn Vân cho rằng Hà Nội cần tiếp tục mở rộng các chương trình kết nối doanh nghiệp với các nhà đầu tư FDI, đào tạo nhân lực theo nhu cầu thực tế, giảm bớt thủ tục hành chính trong đầu tư - xây dựng và phát triển các mô hình Techno-Park gắn với công nghệ cao. Đây sẽ là hạ tầng quan trọng để doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ rút ngắn khoảng cách công nghệ với các tập đoàn lớn.

Thực tế, các chương trình hỗ trợ của cơ quan quản lý hay sự tạo điều kiện tốt nhất từ phía địa phương rất quan trọng. Tuy nhiên, nỗ lực tự thân của doanh nghiệp thực sự đóng vai trò then chốt trong câu chuyện giải quyết bài toán công nghệ cho các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ.

Về phía doanh nghiệp, ông Cao Văn Hùng - Giám đốc Phát triển thị trường quốc tế, Công ty CP Cơ khí chính xác Smart Việt Nam cho rằng, muốn tham gia vào chuỗi của các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp cần xác định các nhiệm vụ cốt lõi. Với Smart Việt Nam, 3 yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp để đáp ứng yêu cầu của khách hàng, tạo sức cạnh tranh là đầu tư theo chiều sâu; chuẩn hóa quy trình một cách toàn diện; xây dựng văn hóa chất lượng.

Ông Cao Văn Hùng cũng cho biết thêm, gia tăng hàm lượng công nghệ là yếu tố quyết định đến sức cạnh tranh của sản phẩm cũng như doanh nghiệp. Hiện tại, doanh nghiệp Việt Nam đang chịu sức cạnh tranh rất lớn ở cả trong nước mà còn ở nước ngoài như Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia, Malaysia... Do đó, nếu doanh nghiệp vẫn "loanh quanh luẩn quẩn" tập trung vào việc gia công các sản phẩm gọi là giá rẻ thì chắc chắn sẽ gặp vấn đề rất lớn trong thời gian tới.

“Gia tăng hàm lượng công nghệ là lối thoát duy nhất giúp cho các sản phẩm có thêm các giá trị gia tăng và tạo ra những rào cản mà không phải doanh nghiệp hay các sản phẩm giá rẻ nào cũng có thể bước qua được. Bên cạnh việc nâng cao sức cạnh tranh, việc gia tăng hàm lượng công nghệ cho sản phẩm cũng giúp doanh nghiệp củng cố vị thế, từ chỗ xếp ở phân khúc cấp 3, cấp 4, có thể trở thành nhà cung cấp cấp 1, cấp 2… Khi chúng ta tăng thêm hàm lượng công nghệ cũng sẽ giúp cho chúng ta mở khóa được các thị trường tiềm năng hơn, có được biên lợi nhuận lớn hơn...”- ông Cao Văn Hùng nói.

Những năm qua, Chính phủ và Bộ Công Thương đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đầu tư đổi mới công nghệ, ứng dụng sản xuất thông minh và phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cao. Song song, nhiều chương trình hợp tác giữa cơ quan quản lý, địa phương và doanh nghiệp được triển khai, nhằm thúc đẩy nội địa hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng tới nền công nghiệp xanh, bền vững.

Nguồn: https://congthuong.vn/gia-tang-ham-luong-cong-nghe-loi-mo-cho-cong-nghiep-ho-tro-430047.html