Giữ lửa văn hóa trong những mái trường vùng cao

ĐNO - Những năm qua, việc bảo tồn giá trị văn hóa được các đơn vị trường học khu vực miền núi quan tâm, đưa vào giảng dạy, sinh hoạt ngoại khóa…, góp phần giáo dục truyền thống, nâng cao ý thức gìn giữ “di sản” cho con em người dân tộc thiểu số.

Các em học sinh nam của Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nước Oa (xã Trà My) tự tin biểu diễn cồng chiêng. Ảnh: PHAN VINH

Nhịp chiêng dưới sân trường

Đội biểu diễn cồng chiêng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nước Oa (xã Trà My) được thành lập, duy trì hoạt động từ năm học 2021 - 2022 đến nay. Hiện đội có 25 học sinh tham gia sinh hoạt, tập luyện thường xuyên. Qua hơn 3 năm, không chỉ các em quen nhịp chiêng, điệu múa, tự hào khoác lên trang phục truyền thống, mà còn nuôi dưỡng tình yêu, khát khao gìn giữ, phát huy văn hóa đồng bào mình.

Em Đinh Thị Thanh Quý, người đồng bào Ca Dong, học sinh lớp 12/3, tham gia đội biểu diễn cồng chiêng từ năm lớp 10. Dù đã biết đôi nét về văn hóa Ca Dong thông qua các lễ hội tại nơi sinh sống, song em chưa từng được tập luyện bài bản. Những ngày đầu bỡ ngỡ, Quý được anh chị lớp trên hướng dẫn từng động tác rồi bẽn lẽn tập theo. Giờ đây, cô học trò nhỏ chững chạc hơn, trở thành người “truyền lửa” văn hóa truyền thống cho các lớp đàn em.

“Mỗi lần khoác lên trang phục truyền thống, thể hiện điệu múa, tiếng chiêng của đồng bào mình trước thầy cô, bạn bè và phụ huynh trong các dịp khai giảng, lễ hội văn hóa hay giao lưu văn nghệ, em rất tự hào. Em và các bạn trong đội biểu diễn cồng chiêng đang tích cực lan tỏa điều này đến bạn bè trong trường, để văn hóa truyền thống của đồng bào thiểu số được gìn giữ”, Quý chia sẻ.

Đội biểu diễn cồng chiêng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nước Oa duy trì tập luyện thường xuyên. Ảnh: HỒ QUÂN

Thầy giáo Lê Văn Lập, Bí thư Đoàn Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nước Oa cho biết, để gìn giữ những giá trị truyền thống, nhà trường không chỉ duy trì đội cồng chiêng mà còn tổ chức nhiều sân chơi tập thể theo các chủ đề. Lễ hội Tết mùa, liên hoan múa cồng chiêng, hội thi văn nghệ… được tổ chức hằng năm, tạo môi trường để học sinh giao lưu, học hỏi và biểu diễn các loại hình nghệ thuật của đồng bào mình.

“Vào ngày thứ Hai và những dịp lễ lớn, học sinh đều mặc sắc phục truyền thống của người Cor, người Ca Dong đến trường. Nhiều thầy cô cũng hòa vào tập thể bằng chính trang phục dân tộc mình. Việc duy trì nếp sinh hoạt ấy giúp học sinh hiểu sâu hơn văn hóa bản địa, tăng tinh thần đoàn kết, khơi dậy ý thức rèn luyện, phấn đấu và gìn giữ cội nguồn ngay từ những điều nhỏ nhất”, thầy Lập chia sẻ.

Tạo sức lan tỏa

Trong các buổi sinh hoạt hằng tháng, Câu lạc bộ cồng chiêng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nam Trà My (xã Nam Trà My) chủ động mời nghệ nhân, người am hiểu văn hóa trong đồng bào Ca Dong, Xê Đăng đứng lớp truyền dạy. Ông Đinh Hồng Châu, người đồng bào Ca Dong ở xã Nam Trà My chia sẻ, biết được nhà trường quan tâm đến việc gìn giữ văn hóa truyền thống, ông nhận lời tham gia ngay. Đây là cơ hội để ông đưa nhịp chiêng, tiếng trống đến gần hơn với thế hệ kế cận.

“Không chỉ giúp học sinh làm quen, có niềm yêu thích với cồng chiêng, mà còn lồng ghép giới thiệu nguồn gốc, ý nghĩa, vai trò thiêng liêng của những loại nhạc cụ này trong đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số. Khi người trẻ hiểu về văn hóa truyền thống, ý thức gìn giữ sẽ cao hơn”, ông Châu chia sẻ.

Giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nam Trà My hướng dẫn các em đánh trống, chiêng. Ảnh: HỒ QUÂN

Thầy Hồ Văn Việt, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Nam Trà My cho biết, Câu lạc bộ cồng chiêng có 20 học sinh tham gia đều đặn. Nhà trường cũng vận động 6 giáo viên là người đồng bào dân tộc thiểu số, am hiểu văn hóa truyền thống, tham gia điều hành câu lạc bộ, phụ trách các nội dung sinh hoạt. Nhờ đó, hoạt động câu lạc bộ trở nên sôi nổi, thú vị hơn, giúp học sinh tiếp cận nhanh từng động tác, bước di chuyển, tư thế tay trong những điệu múa cồng chiêng truyền thống.

“Ngoài việc tập luyện cồng chiêng, học sinh còn được tìm hiểu thêm về nghi lễ, phong tục tập quán tốt đẹp của đồng bào các dân tộc. Nhà trường tạo điều kiện để các em tham gia biểu diễn tại các hoạt động trong trường. Hy vọng các em sẽ là những tuyên truyền viên tích cực, lan tỏa đến bạn bè xung quanh, để giá trị truyền thống được phát huy”, thầy Việt chia sẻ.

Học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Tây Giang trình diễn nghi thức truyền thống trong lễ hội mừng lúa mới được tổ chức tại trường. Ảnh: HỒ QUÂN

Những năm gần đây, ở khu vực phía tây thành phố, hàng chục trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú quan tâm, đầu tư nhiều hơn cho hoạt động bảo tồn văn hóa. Các trường chủ động duy trì tổ chức lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc, như: mừng lúa mới, Tết mùa…; thành lập các câu lạc bộ cồng chiêng của trường, của lớp; lồng ghép giáo dục truyền thống vào hoạt động ngoại khóa và trên lớp như tiết học trải nghiệm nghề truyền thống, tham quan bảo tàng, thăm các khu di tích lịch sử, tham gia lễ hội truyền thống tại địa phương.

Cô giáo Hồ Thị Tấm, Tổng phụ trách Đội Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Lý Tự Trọng (xã Trà Tân) chia sẻ, trong nhịp sống hiện đại, việc bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc gặp nhiều khó khăn, nhất là khi lớp trẻ không mặn mà. Việc nuôi dưỡng tình yêu văn hóa ngay từ ghế nhà trường đóng vai trò quan trọng, góp phần giúp nỗ lực bảo tồn của địa phương được phát huy hiệu quả.

Nguồn: https://baodanang.vn/giu-lua-van-hoa-trong-nhung-mai-truong-vung-cao-3311798.html