Hậu quả từ buông lỏng quản lý nghĩa trang

Nghĩa trang nhân dân nằm rải rác khắp nơi. Trong ảnh: Một khu nghĩa trang nhân dân thuộc địa bàn xã An Khánh. Ảnh: MINH TÚ

Dễ phát sinh sai phạm

Đầu tháng 9/2025, phường Hồng An ghi nhận trường hợp hộ dân tự san lấp hàng chục m² đất ruộng để xây mộ. Ngay khi phát hiện vụ việc, UBND phường Hồng An chỉ đạo xử lý dứt điểm, yêu cầu gia đình khôi phục hiện trạng ban đầu.

Đây là hành vi vi phạm trong sử dụng đất đai, biến đất nông nghiệp thành đất nghĩa trang hiện đang diễn biến rất phức tạp, nhất là ở các xã, phường ven đô thị ở thành phố Hải Phòng.

Trên địa bàn thành phố, bên cạnh các khu nghĩa trang được quy hoạch, xây dựng bài bản, tại một số xã, phường còn nhiều khu nghĩa trang nhân dân tự phát.

Đặc điểm chung của nghĩa trang nhân dân là hình thành từ nhiều năm trước, xuất phát từ tập quán mỗi làng, xóm có nghĩa trang riêng. Do đó, hầu hết nghĩa trang nhân dân chưa bảo đảm hạ tầng kỹ thuật theo tiêu chuẩn, không có tường rào bảo vệ, hệ thống thoát nước tạm bợ.

Nhiều nghĩa trang, khu hung táng lẫn với cát táng, không có ranh giới phân định với khu dân cư, nơi đặt mộ xen kẽ khu ruộng trồng lúa. Đáng lo ngại là tình trạng đặt mộ, nhất là mộ địa táng trên đất nông nghiệp, gần khu dân cư, làm gia tăng ô nhiễm nguồn nước, nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Công tác quản lý, xây dựng nghĩa trang nhân dân tại nhiều địa phương chưa được quan tâm đúng mức. Đơn cử, trên địa bàn phường Hồng An có 18 khu nghĩa trang nhân dân. Các khu nghĩa trang không có quy hoạch, mốc giới rõ ràng, chưa có tổ quản trang và quy chế hoạt động. Đây là nguyên nhân gia tăng nguy cơ biến đất ruộng thành đất mộ.

Tình trạng xây mộ tùy tiện tại các nghĩa trang đang phá vỡ quy hoạch sử dụng đất, gia tăng vi phạm về đất đai, làm thu hẹp diện tích đất canh tác. Thực trạng này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng khi nhà nước thực hiện các dự án.

phuong-hong-an — Lãnh đạo phường Hồng An làm việc với các đơn vị liên quan về công tác quản lý nghĩa trang nhân dân. Ảnh: TRUNG KIÊN

Cần giải pháp đồng bộ

Đầu tháng 10/2025, UBND phường Hồng An làm việc với các bên liên quan về công tác quản lý nghĩa trang nhân dân. Lãnh đạo phường yêu cầu Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị khẩn trương ban hành quy chế quản lý nghĩa trang nhân dân; phối hợp các tổ dân phố tiếp tục kiểm tra, lập danh sách cụ thể các phần mộ ngoài quy hoạch.

Trên cơ sở đó, báo cáo UBND phường có hướng xử lý phù hợp, tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng tại khu vực nghĩa trang, bảo đảm đúng quy định, giữ gìn vệ sinh và mỹ quan địa phương.

Phó chủ tịch UBND phường Hồng An Đoàn Văn Hữu cho biết, để nâng cao hiệu quả quản lý nghĩa trang nhân dân, phường tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành quy định, quy chế quản lý nghĩa trang. Ngoài ra, phường tổ chức kiểm tra thường xuyên, xử lý nghiêm trường hợp vi phạm.

Về lâu dài, phường chủ động rà soát, cắm mốc, phân khu rõ ràng tại các khu nghĩa trang, đề xuất cấp có thẩm quyền quy hoạch nghĩa trang nhân dân chung.

Để có thể quản lý hiệu quả nghĩa trang nhân dân, tiến tới thu hẹp dần nghĩa trang tự phát cần có lộ trình cụ thể, các địa phương cần khảo sát, đánh giá hiện trạng và có phương án di dời nghĩa trang nhỏ lẻ, phân tán; xây dựng lộ trình đóng cửa nghĩa trang không phù hợp với quy hoạch.

Các phường, xã cần lập quy hoạch chi tiết và tích cực kêu gọi xã hội hóa để xây dựng nghĩa trang nhân dân bảo đảm tiêu chí môi trường theo quy hoạch nông thôn; tuyên truyền, khuyến khích người dân sử dụng hình thức hỏa táng.

Để phòng ngừa sai phạm, hạn chế những tác động tiêu cực, chính quyền địa phương cần xác định mốc giới, ranh giới rõ ràng; thực hiện kiểm đếm số lượng khu mộ; xác lập khu mộ hung táng và mộ cải táng để có biện pháp kiểm soát, bảo vệ môi trường phù hợp.

BẢO CHÂU

Nguồn: https://baohaiphong.vn/hau-qua-tu-buong-long-quan-ly-nghia-trang-528376.html