Đây là lần thứ ba họa sĩ Việt kiều Úc trở về nước giới thiệu thiền thư họa, sau hai triển lãm vào năm 2010 tại TPHCM và Đà Lạt.
Nói về con đường sáng tác, họa sĩ Trầm Kim Hòa chia sẻ, với ông, hội họa thiền không đặt nặng hình thức: “Tranh thiền chủ về ý cảnh, hình thức là thứ yếu”. Từ thập niên 1990, sau thời gian nghiên cứu thiền học, ông dần loại bỏ màu sắc, chỉ còn mực - nước - khoảng trống. Chính sự giản lược này trở thành phong cách riêng, nhất quán với triết lý “sắc tức thị không, không tức thị sắc”.
Nhiều tác phẩm sử dụng thảo thư, chọn một chữ hoặc câu thiền để khai triển thành bố cục thị giác mới. “Thư trung hữu họa” - chữ nâng thành tranh, tranh lại trở về chữ - là tinh thần chủ đạo của loạt tác phẩm lần này.
Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Quách Cường: “Trầm Kim Hòa chọn một con đường của im lặng, vẽ bằng mực đen trên giấy trắng trong sự tỉnh thức của từng hơi thở, và giữa khi mọi người tìm kiếm hình ảnh, ông chỉ tìm khoảng trống”.
Khoảng trống không phải phần bị bỏ đi mà là không gian để người xem tự bước vào chiêm nghiệm. Những nét mực - khi là vòng tròn khuyết, khi là nét cong nhẹ như mái núi - mở ra một “không gian vô biên” nơi tâm được lắng lại.
Trầm Kim Hòa vẫn dùng phong cảnh, chim chóc, hoa lá… nhưng không tả thực hay nhân cách hóa như trước đây. Ông “nhân tánh hóa” - gửi vào từng hình tượng cảm xúc của con người để biểu đạt hàm ý thiền.
TS Mae Anna Pang (Nhà trưng bày nghệ thuật Victoria, Úc) thì nhận định: “Tác phẩm của Trầm Kim Hòa là một cuộc du hành vào sự khai giác tâm linh, thể hiện sự minh triết, giản dị và hóm hỉnh của thiền tông”.
Theo nhiều giám tuyển và nhà sưu tập trong nước, trong khi mỹ thuật TPHCM hơn 15 năm qua phát triển mạnh, đa dạng phong cách và mô hình, thì những triển lãm giữ được một đường đi riêng về ý niệm - thị giác như Thiền trong cuộc sống “còn hơi ít”, nên sự trở lại của Trầm Kim Hòa là “một bổ khuyết cần thiết” cho đời sống mỹ thuật hiện nay.
Tranh Trầm Kim Hòa không nhằm khẳng định hay giảng giải, chúng giống như những “chứng nghiệm thiền” mà ông chạm tới rồi muốn chia sẻ cùng người xem. Có khi đó là “một áng mây, một cành trúc, một lối nhỏ, một cánh hạc”…; có khi là “một ý nghĩ, một tuổi già, một cơn bệnh, một đam mê”. Người xem ban đầu có nhiều suy ngẫm, nhưng càng nhìn càng muốn lặng yên, đứng trước các quãng không.
Nguồn: https://www.sggp.org.vn/hoi-hoa-va-hanh-trinh-tro-ve-noi-tam-post826106.html
Bình luận (0)