Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đặt vấn đề, tình trạng tiêu cực của phóng viên, biên tập viên thời gian qua phải chăng do sự bùng nổ của báo chí, tạp chí chuyên ngành, dẫn đến chất lượng chuyên môn thấp, đi xa tôn chỉ mục đích, vi phạm pháp luật.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ nguyên nhân của tình trạng trên và cho biết giải pháp để có sự cạnh tranh lành mạnh giữa quảng cáo mạng và thông tin truyền thống?
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) đề nghị Bộ trưởng TT&TT nêu nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng một số đơn vị báo chí khai thác mặt trái của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có dấu hiệu trục lợi. Đại biểu cho rằng, cần đảm bảo báo chí bám sát tôn chỉ, mục đích để thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Nói về vấn đề tiêu cực của phóng viên, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: “Chúng ta nhìn thấy được điều này”. Ông chia sẻ năm 2018, khi nhận nhiệm vụ Bộ trưởng TT&TT, ông có đọc một đánh giá về uy tín nghề nghiệp thì phóng viên được xếp thứ 9/10 nhóm nghề nghiệp được khảo sát.
Bộ trưởng nhấn mạnh, tư cách đạo đức phóng viên rất được quan tâm trong những năm gần đây. Năm 2022, tổ chức này làm lại khảo sát 10 nhóm nghề nghiệp ấy thì phóng viên xếp thứ 3 sau giáo viên, bác sỹ.
Nêu lý do, ông cho biết kinh tế báo chí, khi 80% quảng cáo trực tuyến trước đây thuộc về báo chí thì nay “rơi” vào mạng xã hội, có nghĩa nguồn thu quảng cáo của cơ quan báo chí giảm đáng kể.
Năm 2023, Thủ tướng ra Chỉ thị về truyền thông chính sách, trong đó xác định chính quyền các cấp phải coi truyền thông chính sách là nhiệm vụ của mình, hàng năm “đặt hàng” báo chí, đây là nguồn tăng thêm cho báo chí thực hiện kinh tế báo chí.
Bộ trưởng cho rằng, báo chí cũng phải thay đổi công nghệ. Ông thông tin, đã có một chiến lược về chuyển đổi quốc gia cho báo chí để đưa công nghệ báo chí tương đương với các nền tảng xã hội.
Tuy nhiên, Bộ trưởng khẳng định vấn đề quan trọng nhất vẫn là đạo đức của người làm báo.
“Thực ra thu nhập của các phóng viên ở các cơ quan báo chí cũng không phải là thấp so với cán bộ, công chức. Nhiều cơ quan báo chí đã có mức thu nhập từ 15 – 20 triệu, thấp hơn so với doanh nghiệp truyền thông, nhưng cao hơn so với công chức, viên chức”, Bộ trưởng nêu rõ.
Nhìn nhận vấn đề đạo đức báo chí trong nhiều năm chưa được quan tâm, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ TT&TT, Hội Nhà báo xác định trong nhiệm kỳ này là tập trung vào đạo đức nghề nghiệp đối với phóng viên.
Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Đại Thắng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trong năm 2023-2024 mỗi năm có 14-15 phóng viên, cộng tác viên bị bắt, “người làm trong nghề cũng đau lòng lắm”. Bộ trưởng cho rằng so với đội ngũ 45.000 người làm báo trong đó có 21.000 người có thẻ nhà báo thì đây là “con sâu làm rầu nồi canh”.
Bộ trưởng cũng cho biết 80% trong số phóng viên bị bắt đến từ tạp chí nhỏ của các tổ chức xã hội nghề nghiệp, nơi có sự buông lỏng quản lý.
Về giải pháp để “không báo hóa tạp chí”, hoạt động đúng tôn chỉ, Bộ trưởng chia sẻ, việc đầu tiên Bộ TT&TT công bố tiêu chí để nhận dạng thế nào là báo hóa tạp chí và đăng công khai trên truyền thông để toàn xã hội giám sát.
Khi tổ chức thanh tra, kiểm tra thì dựa vào tiêu chí này, các cơ quan chủ quản cũng dựa vào tiêu chí này để đánh giá “cơ quan báo chí nhà mình có dấu hiệu vi phạm không”.
Bộ TT&TT cũng công khai tôn chỉ, mục đích hoạt động của 880 cơ quan báo chí trên các cổng thông tin để bất kỳ cá nhân, tổ chức nào đều có thể vào tra cứu. “Khi có phóng viên được cử đến thì hỏi xem có đúng tôn chỉ, mục đích không, nếu không đúng thì được quyền từ chối, nếu bị ép thì có đường dây nóng để báo cáo”, Bộ trưởng nêu rõ.
Bộ TT&TT khẳng định cũng đã nâng cấp các sở nhiều hơn trong kiểm tra, thanh tra, giám sát các tạp chí. “Chúng ta có một số quy định mới, nếu phóng viên của cơ quan báo chí bị bắt thì phải xem xét trách nhiệm của tổng biên tập. Trước đây, chỉ xử lý cơ quan báo chí bây giờ là xử lý trực tiếp tổng biên tập và phóng viên có vi phạm”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.
Cũng theo Bộ trưởng TT&TT, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành quy định về đạo đức nghề nghiệp người làm báo. “Nói đi nói lại thì câu chuyện đạo đức người làm báo vẫn là câu chuyện cần quan tâm vì nghề báo là nghề rất đặc biệt. Một tiếng nói, một câu, một chữ của họ có thể tác động đến hàng triệu người hay lan tỏa đến hàng triệu người. Và vì thế, các tiêu chuẩn cũng phải rất đặc biệt” Bộ trưởng giải thích.
Bộ trưởng cho rằng, Luật Báo chí hiện hành quy định tiêu chuẩn phóng viên “chưa cao lắm”, vì vậy lần sửa Luật Báo chí sắp tới, Bộ trưởng mong Quốc hội quan tâm cho phép nâng tiêu chuẩn của phóng viên.
Chính phủ thống nhất 4 nhóm chính sách khi sửa Luật Báo chí
Đề nghị giảm thuế thu nhập với báo chí xuống còn 10%
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban đã làm việc với Bộ Thông tin và Truyền thông và thống nhất đề xuất mức thuế thu nhập chung với báo chí là 10% như báo in hiện nay.
