Khai mở tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng

Nằm giữa vành đai xanh của Vườn quốc gia Phước Bình (thuộc Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa - Phước Bình), xã Bác Ái Tây sở hữu “nguồn tài nguyên kép”: Vừa là vùng du lịch sinh thái hấp dẫn, vừa có không gian văn hóa đặc trưng của dân tộc Raglai giàu tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa.

Giàu bản sắc và tiềm năng

Xã Bác Ái Tây là nơi cư trú lâu đời của đồng bào Raglai (chiếm hơn 80% dân số toàn xã). Với kho tàng văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc, giữa đại ngàn Phước Bình, tiếng đàn Chapi, Mã la, khèn bầu... vẫn vang lên trong đời sống cộng đồng. Không chỉ là “bảo tàng sống” của văn hóa Raglai, nơi đây còn sở hữu thiên nhiên nguyên sơ với thác Chapơr, vườn cây ăn trái, khí hậu mát lành - tạo lợi thế lớn để phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng gắn với văn hóa bản địa.

Du khách thích thú khi được trải nghiệm đánh đàn Chapi.

Tại Hội thảo nhận diện các giá trị văn hóa bản địa của các cộng đồng tộc người trong phát triển du lịch nông thôn tại xã Bác Ái Tây do Trung tâm Phát triển Nông thôn - Saemaul Undong thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức, PGS.TS Phan Quốc Anh - nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhìn nhận, văn hóa Raglai chính là linh hồn của vùng núi Bác Ái Tây: “Người Raglai có thể không có những công trình đồ sộ, nhưng họ có kho tàng di sản sống - từ âm nhạc, lễ hội, ẩm thực đến lối sống cộng đồng. Mỗi bài hát, nhạc cụ hay lễ hội đều có thể trở thành sản phẩm du lịch độc đáo nếu được tổ chức và truyền thông đúng cách. Phát triển du lịch cộng đồng Raglai là hành trình giúp người Raglai tự kể câu chuyện của mình, bằng tiếng đàn, điệu hát, bữa cơm và nụ cười mến khách”.

Trong khi đó, TS. Nguyễn Thanh Tuấn - Trưởng khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cho rằng: “Với quy mô dân cư Raglai đông đảo, có bản sắc riêng biệt, địa phương có thể phát triển du lịch cộng đồng kết hợp sinh thái rừng và văn hóa tộc người, hướng tới mô hình du lịch liên tỉnh, nhân văn, mang tính giáo dục cao”.

Nhà sàn của đồng bào Raglai được xã Bác Ái Tây hỗ trợ xây dựng.

Về phía địa phương, xác định du lịch cộng đồng là một trong những hướng đi hiệu quả giúp gia tăng thu nhập, giảm nghèo đa chiều và làm sống lại không gian văn hóa truyền thống đang bị mai một bởi di dân, già hóa dân số và biến đổi văn hóa, thời gian qua, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh; hướng dẫn của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; sự phối hợp, đồng hành của Hiệp hội Du lịch tỉnh Khánh Hòa, xã Bác Ái Tây tập trung phát triển mô hình du lịch cộng đồng. Ông Nguyễn Văn Cảnh - Phó Chủ tịch UBND xã Bác Ái Tây cho biết: "Xã đã hỗ trợ thực hiện 56/60 nhà sàn; thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp - Du lịch Phước Bình, hình thành các tour gắn với trải nghiệm sinh thái - văn hóa - nông nghiệp, xây dựng quy chế hoạt động nhằm nâng cao chất lượng phục vụ du khách... Đặc biệt, Ngày hội Văn hóa Raglai - Du lịch cộng đồng được tổ chức hằng năm đã giúp lan tỏa hình ảnh địa phương đến du khách trong và ngoài tỉnh. Hằng năm, xã đón gần 10.000 lượt du khách đến tham quan, trải nghiệm du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Ở các thôn như: Bố Lang, Hành Rạc 1, Hành Rạc 2..., nhờ có du lịch, đường giao thông được bê tông sạch đẹp, nhà cửa khang trang hơn trước; các đội văn nghệ biểu diễn Mã la, múa dân gian Raglai có “đất diễn” thường xuyên phục vụ du khách, khiến văn hóa truyền thống hồi sinh mạnh mẽ; thu nhập cộng đồng tăng bình quân 10%/năm, diện mạo nông thôn thay đổi rõ rệt".

Hướng mở cho tương lai

Để biến vùng đất tiềm năng thành điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn xã Bác Ái Tây cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, chuyên gia, doanh nghiệp và chính cộng đồng Raglai, trong đó người dân là chủ thể, đồng thời là người giữ gìn và truyền tải bản sắc văn hóa. Khi đó, du lịch cộng đồng ở Bác Ái Tây không chỉ đem lại thu nhập mà còn là con đường bảo tồn văn hóa sống của người Raglai cho mai sau.

Du khách lắng nghe những câu chuyện về nguồn cội, đời sống, tập tục... của đồng bào Raglai.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Bác Ái Tây lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đề ra mục tiêu: “Phát triển kinh tế - xã hội bền vững gắn với bảo tồn văn hóa đồng bào Raglai, phát triển kinh tế xanh, thân thiện với môi trường...”. Bám sát các mục tiêu nghị quyết đề ra, UBND xã Bác Ái Tây đã tham mưu cho Đảng ủy xã ban hành nghị quyết chuyên đề, UBND xã ban hành kế hoạch chuyên đề cho bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng sinh thái giai đoạn 2026 - 2030 và những năm tiếp theo, xác định đây là bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Bên cạnh đó, Mặt trận, các đoàn thể, các thôn đồng loạt xây dựng các chuyên đề, phát động các mô hình bảo tồn văn hóa, du lịch cộng đồng tạo sức lan tỏa, đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân cùng hiểu - đồng hành - thực hiện. Địa phương cũng phát động phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm, đảm bảo an toàn cho Nhân dân và du khách để doanh nghiệp an tâm đầu tư phát triển du lịch.

Ông NGUYỄN VĂN CẢNH - Phó Chủ tịch UBND xã Bác Ái Tây: "Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa Raglai là hướng đi phù hợp và bền vững cho xã Bác Ái Tây. Chúng tôi mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo của cấp trên, sự đồng hành của doanh nghiệp và sự tham gia tích cực của cộng đồng dân cư để đưa du lịch trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc”.

TS. NGUYỄN THANH TUẤN - Trưởng khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh: "Mô hình du lịch cộng đồng tại xã Bác Ái Tây là trường hợp điển hình cho khả năng gắn kết giữa văn hóa bản địa và kinh tế du lịch. Bằng cách kết hợp giữa bản sắc văn hóa - sự hỗ trợ của chính quyền - kết nối học thuật và doanh nghiệp, địa phương hoàn toàn có thể biến nơi đây thành “ngôi làng du lịch xanh của đại ngàn Khánh Hòa”, nơi văn hóa Raglai được tỏa sáng cùng bước chân du khách. Điểm yếu hiện nay của xã là chưa có sản phẩm du lịch chủ lực, chưa định vị được thương hiệu riêng. Do đó, địa phương cần xác lập chiến lược dài hạn gắn với việc đào tạo nhân lực Raglai, hoàn thiện hạ tầng và mở rộng liên kết tour - tuyến”.

THANH XUÂN

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/du-lich/202511/khai-mo-tiem-nang-phat-trien-du-lich-cong-dong-1485bba/