Hưng Yên từ lâu được biết đến là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, một trung tâm văn hoá của vùng đồng bằng Bắc Bộ với truyền thống văn hiến lâu đời. Trải qua nhiều thế kỷ, vùng đất này không chỉ lưu giữ những giá trị lịch sử đặc sắc mà còn sở hữu kho tàng di sản văn hoá vật thể và phi vật thể phong phú bậc nhất cả nước.
Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh định hướng phát triển kinh tế - xã hội dựa trên văn hoá như một “nguồn lực nội sinh”, gắn bảo tồn di sản với du lịch, sáng tạo và xây dựng cộng đồng bền vững.
Văn hoá là nguồn lực nội sinh quan trọng của phát triển
Theo Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Hưng Yên Bùi Thị Lương, hiện toàn tỉnh đang lưu giữ 3.716 di tích, trong đó có 6 di tích và cụm di tích quốc gia đặc biệt, 284 di tích và cụm di tích cấp quốc gia, 884 di tích cấp tỉnh cùng 10 bảo vật quốc gia.
Bên cạnh di sản vật thể, Hưng Yên còn sở hữu 29 di sản văn hoá phi vật thể quốc gia, hơn 1.152 lễ hội truyền thống và 257 làng nghề – con số thể hiện bề dày lịch sử, chiều sâu văn hoá và sức sống trường tồn của cộng đồng cư dân nơi đây.
Cũng theo bà Bùi Thị Lương, nhiều điểm đến nổi bật đã trở thành thương hiệu của du lịch Hưng Yên như Phố Hiến, Đền Mẫu, Đền Đa Hoà – Dạ Trạch, Chùa Keo, Đền Đậu An, Chùa Thái Lạc, Đền Trần, Đền Phủ Ủng, cùng hệ thống đình – đền – miếu cổ và các điểm du lịch sinh thái, cộng đồng ở nhiều địa phương.
Không chỉ dừng lại ở bảo tồn truyền thống, Hưng Yên đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và giới thiệu di sản. Việc ứng dụng QR code, tham quan 360 độ, xây dựng cơ sở dữ liệu số… đang hình thành nền tảng quan trọng để phát triển du lịch thông minh, giúp di sản tiếp cận rộng rãi hơn với người dân và du khách.
Nhờ đó, cơ cấu sản phẩm du lịch của tỉnh ngày càng đa dạng: du lịch di tích – lễ hội, du lịch làng nghề, sinh thái – nghỉ dưỡng – tắm biển, du lịch cộng đồng và trải nghiệm, tạo ra hệ sinh thái du lịch dựa trên bản sắc, gắn kết giữa văn hoá – kinh tế – sáng tạo.
Xác định văn hoá là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Hưng Yên triển khai nhiều chương trình sáng tạo văn hoá gắn với du lịch lễ hội, làng nghề và di sản phi vật thể. Tỉnh khuyến khích cộng đồng tham gia trực tiếp vào các hoạt động văn hoá, vừa giữ gìn truyền thống vừa tạo ra sản phẩm mới phù hợp với thời đại.
Các chương trình truyền thông – giáo dục văn hoá được đẩy mạnh thông qua trường học, mạng xã hội, video, trưng bày, triển lãm… giúp người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, tiếp cận và biểu đạt văn hoá đa dạng, trở thành chủ thể của quá trình bảo tồn.
Tỉnh chú trọng khuyến khích nghệ nhân, câu lạc bộ văn nghệ cơ sở tham gia biểu diễn, phục dựng các loại hình nghệ thuật truyền thống; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ văn hoá cơ sở; ứng dụng công nghệ số (AR, VR, app trải nghiệm) để tạo ra các không gian văn hoá mới, tăng tính tương tác và hấp dẫn với du khách.
Song song, Hưng Yên tổ chức thường xuyên các lễ hội truyền thống, kết hợp nghi lễ với trình diễn văn hoá dân gian; quảng bá sản phẩm làng nghề như đúc đồng Lộng Thượng, tương Bần, gà Đông Tảo… nhằm phát triển du lịch văn hoá và công nghiệp văn hoá.
Những giải pháp này đã và đang mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, tăng mức hưởng thụ văn hoá của người dân và mở rộng cơ hội quảng bá văn hoá Hưng Yên trong nước và quốc tế.
Đầu tư bài bản cho công tác quản lý, bảo vệ và phát huy di sản
Song hành với phát huy giá trị di sản, Hưng Yên chú trọng công tác tu bổ, tôn tạo để bảo vệ các di tích trước tình trạng xuống cấp.
Ngày 18.12.2023, UBND tỉnh (cũ) ban hành Quyết định số 2718/QĐ-UBND phê duyệt Dự án tu bổ, tôn tạo quần thể di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Phố Hiến với tổng mức đầu tư 120 tỷ đồng, thực hiện giai đoạn 2023–2025.
Dự án bao gồm tu bổ 16 di tích đơn lẻ, trong đó có Đền Trần, Đền Mẫu, Văn Miếu Xích Đằng, Đền Mây, Đình An Vũ, Đình – Chùa Hiến, nhằm chống xuống cấp và phát huy giá trị của quần thể di tích độc đáo này.
Chùa Keo – Di sản kiến trúc độc nhất vô nhị và kho tàng bảo vật quốc gia giữa lòng đồng bằng Bắc Bộ
Song song, tỉnh triển khai hiệu quả Đề án tu bổ, chống xuống cấp di tích giai đoạn 2021–2025 (theo Quyết định số 2840/QĐ-UBND ngày 30.11.2020) với tổng kinh phí 73 tỷ đồng, hỗ trợ 107 di tích, gồm 38 di tích quốc gia và 69 di tích cấp tỉnh.
Ngân sách tỉnh hỗ trợ tối đa 1 tỷ đồng/di tích quốc gia, trong khi huyện hỗ trợ 500 triệu đồng/di tích cấp tỉnh, phần còn lại huy động xã hội hóa.
Nhờ đó, từ năm 2021 đến tháng 3/2025, toàn tỉnh đã đầu tư tu bổ cho 210 di tích với tổng kinh phí 1.158 tỷ đồng, trong đó: 76 di tích quốc gia và quốc gia đặc biệt: trên 522 tỷ đồng; 107 di tích cấp tỉnh: khoảng 568 tỷ đồng; 27 di tích trong danh mục kiểm kê: khoảng 68 tỷ đồng.
Cùng thời gian đó, ngân sách tỉnh Thái Bình (cũ) – trước khi hợp nhất điều chỉnh – cũng bố trí hơn 88,5 tỷ đồng cho tu bổ nhiều di tích như Đền Chòi, Đền Hạ Đồng, Đền An Cố, Đình Lạng, Đình Phương Cáp, Đình Tịnh Xuyên, Đình Nhuệ, và thêm 10 tỷ đồng cho tu sửa cấp thiết 200 di tích (50 triệu đồng/di tích).
Hiện phường Phố Hiến đang phối hợp các ngành triển khai dự án Xây dựng và phục dựng Phố Hiến cổ, tạo tiền đề cho phát triển du lịch văn hoá – thương mại trong tương lai.
Bên cạnh đó, Sở VHTTDL tỉnh Hưng Yên đang triển khai Chương trình bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá Việt Nam giai đoạn 2021–2025 (Quyết định 2719/QĐ-BVHTTDL ngày 27.9.2024). Năm 2025, tỉnh tiếp tục đầu tư tu bổ 5 di tích quốc gia: Đình Đồng Chung; Đền – Chùa Ngô Xá; Đình Cổ Dũng; Đình – Đền – Chùa La Vân; Chùa Cống Miếu Rọc, với tổng kinh phí 19 tỷ đồng.
Công tác bảo tồn, tu bổ và phát huy di sản ở Hưng Yên đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực. Trong đó, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị văn hoá; Tăng mức hưởng thụ văn hoá trong nhân dân, đặc biệt trong giới trẻ; Quảng bá văn hoá Hưng Yên tới bạn bè trong nước và quốc tế qua du lịch, hội chợ, triển lãm...
Bên cạnh đó, di sản cũng tạo động lực phát triển các loại hình du lịch mới, thúc đẩy công nghiệp văn hoá.
Đồng thời khơi dậy sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng, nghệ nhân, câu lạc bộ văn nghệ trong phục dựng, sáng tạo và bảo tồn các giá trị truyền thống.
Với chiến lược đầu tư bài bản, cách tiếp cận hiện đại và sự chung tay của cộng đồng, Hưng Yên đang từng bước biến di sản văn hoá trở thành sức mạnh mềm, góp phần định hình bản sắc, thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển du lịch bền vững.
Những giá trị được bảo tồn hôm nay không chỉ là dấu ấn lịch sử mà còn là động lực để Hưng Yên tự tin bước vào tương lai, với văn hoá là trung tâm và nền tảng của sự phát triển lâu dài.
Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/khoi-day-nguon-luc-noi-sinh-phat-trien-ben-vung-184602.html
Bình luận (0)