Doanh nghiệp du lịch “thương chiến”

Xe buýt 2 tầng thoáng nóc mô hình “Hop on Hop off” của Công ty Ảnh Việt

Viet BIGBUS sẽ đầu tư hơn 32 tỷ đồng

TP.HCM hiện có 2 doanh nghiệp thí điểm dịch vụ vận chuyển hành khách du lịch bằng ô tô chuyên dụng hai tầng, thoáng nóc là Công ty TNHH Ảnh Việt Hop On – Hop Off Việt Nam (gọi tắt là Ảnh Việt, trụ sở tại TP.HCM), hoạt động từ tháng 1/2020, khai thác tuyến DL01 và tuyến DL03 và Công ty cổ phần Du lịch Việt Nam – Hà Nội  (Vietnam Tourist, trụ sở tại Hà Nội).

Cũng hoạt động trong ngành du lịch, Công ty cổ phần Vận tải du lịch và truyền thông Viet BIGBUS (Viet BIGBUS, trụ sở tại quận 10, TP.HCM) vừa quyết định “tham chiến” lĩnh vực này khi đề xuất cơ quan chức năng phương án khai thác của mình. Cuối tháng 5/2024, Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM gửi công văn tới các sở, ngành liên quan lấy ý kiến về đề án của Viet BIGBUS.

Tới đầu tháng 6/2024, Viet BIGBUS cùng Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (thuộc Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM) đi khảo sát 2 tuyến vận chuyển hành khách du lịch theo phương án của doanh nghiệp. Từ ý kiến của sở, ngành, giữa tháng 7/2024, Viet BIGBUS hoàn chỉnh và trình phương án.

Theo đó, Viet BIGBUS xin mở thêm tuyến tại khu vực trung tâm quận 1, quận 5 và một phần các quận 4, 3, 6, 10 và TP. Thủ Đức. Lộ trình hoạt động ban ngày và ban đêm, hình thành các tuyến: Khám phá Sài Gòn xưa và nay; Khám phá Chợ Lớn và triển khai ngay từ cuối quý III/2024 với giá dịch vụ dự kiến là 100.000 đồng/khách trở lên.

Viet BIGBUS nêu, sẽ đầu tư xe 60 chỗ với tiêu chuẩn khí thải châu Âu – Euro V, được thiết kế 2 tầng có mui hở, không thực hiện quảng cáo, có logo và các biểu tượng thành phố, màu sắc phân biệt với các loại xe khác. Đồng thời, các xe được lắp đặt wifi miễn phí, hệ thống bảng LED hướng dẫn điểm dừng, âm thanh kết nối tự động thông báo các điểm dừng tích hợp hệ thống GPS giới thiệu về lịch sử, văn hóa và những nét tiêu biểu của các địa danh du lịch tương ứng từng vị trí phù hợp bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Viet BIGBUS cam kết đầu tư bằng vốn của mình và đi vay (khoảng 32,4 tỷ đồng), quản lý và vận hành theo phương thức xã hội hóa, đảm bảo tuân thủ các điều kiện kinh doanh vận tải và du lịch theo quy định của Nhà nước.

Vietnam Tourist “làm khổ” Ảnh Việt…

Mới đây, Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM đề xuất UBND Thành phố cho phép mở rộng thí điểm dịch vụ xe buýt hai tầng mui trần theo đề xuất của Viet BIGBUS. Ngay sau khi thông tin này được “bung” ra, Ảnh Việt không chỉ ra thông cáo báo chí, mà còn có Công văn số 2207/AV/2024 ngày 22/7/2024 gửi Bộ Giao thông – Vận tải, UBND TP.HCM đề nghị không cấp phép thêm doanh nghiệp vận chuyển khách du lịch bằng xe hai tầng, thoáng nóc tại TP.HCM (không cấp cho Viet BIGBUS).

Ảnh Việt “kể” về hành trình gian khổ, khi từ tháng 3/2014, đã mời Cơ quan Hợp tác phát triển Chính phủ Hà Lan thuộc Liên minh châu Âu làm cố vấn phát triển dự án xe hai tầng, thoáng nóc và tiến hành khảo sát quy hoạch tuyến, đầu tư hạ tầng, phối hợp với nhiều cơ quan chức năng để ngầm hóa các tuyến cáp quang viễn thông, cáp điện lực, truyền hình , cải tạo nâng cấp hệ thống điện, cây xanh…, nhằm đảm bảo chiều cao tĩnh không cho xe hai tầng lưu thông an toàn.

Mãi tới năm 2016, mô hình xe “Hop on Hop off” của doanh nghiệp mới được cấp quyết định vận hành tuyến buýt số hiệu 120. Bốn năm sau đó, doanh nghiệp mới được cấp quyết định khai thác xe hai tầng tuyến DL01 và mới đây (ngày 21/5/2024) thêm tuyến  DL03. Tức là, việc đầu tư hạ tầng này tốn rất nhiều thời gian và công sức, để đáp ứng đủ điều kiện của dịch vụ vận chuyển du lịch bằng xe ô tô hai tầng, thoáng nóc.

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 bùng phát khiến Ảnh Việt gặp rất nhiều khó khăn. Doanh nghiệp phải cắt giảm tần suất dịch vụ vận chuyển du lịch bằng xe ô tô hai tầng, rồi tạm ngưng từ tháng 6/2021 đến hết tháng 10/2021. Ngay sau đó, thị trường lại xuất hiện thêm Vietnam Tourist.

“Thực tế, việc Vietnam Tourist đưa vào hoạt động dịch vụ vận chuyển du lịch bằng xe ô tô hai tầng, thoáng nóc tại TP.HCM (tuyến DL02) từ tháng 8/2022 cũng đã gây nên nhiều khó khăn và thiệt hại cho chúng tôi. Rất nhiều du khách đã nhầm lẫn thương hiệu Hop on Hop off của chúng tôi và sử dụng dịch vụ của họ”, Ảnh Việt nêu thẳng thừng như vậy trong công văn gửi Bộ giao thông – Vận tải.

Doanh nghiệp này còn cho rằng, ngoài tuyến của Vietnam Tourist, còn có hàng trăm đơn vị vận chuyển khác cũng đang thực hiện vận chuyển khách du lịch đến các điểm tham quan du lịch trên địa bàn Thành phố, tạo nên thị trường hỗn loạn và dư nguồn cung, dẫn đến tình trạng bán phá giá.

Mô hình “Hop on Hop off”

“Hop on Hop off” là loại hình tour linh hoạt và tiện lợi kết hợp giữa vận chuyển và tham quan tại TP.HCM mà Ảnh Việt áp dụng và cũng là mô hình theo phương án của Viet BIGBUS (theo nhận định của Sở Du lịch tại Công văn số 1413/SDL-QLLH ngày 17/6/2024 góp ý cho phương án của Viet BIGBUS).

Tại Công văn số 2171/TTg-KTN ngày 6/12/2016, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về nguyên tắc với đề nghị của Bộ Giao thông – Vận tải về việc thí điểm triển khai dịch vụ vận chuyển hành khách du lịch trong các đô thị bằng xe ô tô chuyên dụng 2 tầng, thoáng nóc và dịch vụ vận chuyển hành khách kết nối từ trung tâm đô thị đến các cảng hàng không bằng xe ô tô khách 16-45 chỗ ngồi chất lượng cao tại các tỉnh, thành phố (Hà Nội, Quảng Nam, Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế, Lâm Đồng, Kiên Giang, TP.HCM). Thời gian thí điểm là 5 năm.

Ảnh Việt cho hay, doanh nghiệp này đăng ký và đã được cấp sở hữu trí tuệ độc quyền thương hiệu Hop on – Hop off quốc tế tại Việt Nam. Bộ Thông tin và Truyền thông đã cấp phép tên miền quốc gia Hopon-hopoff.vn nằm trong công ước quốc tế về sở hữu trí tuệ của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Năm 2023, Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) từng chọn loại hình xe hai tầng của Ảnh Việt như một sản phẩm tiêu biểu của du lịch Đông Nam Á. Ảnh Việt cũng đã phát triển ứng dụng công nghệ AI trong giải pháp thuyết minh 10 ngôn ngữ trên xe hai tầng…

“Hiện nay, khi ngành du lịch đã phục hồi trở lại, loại hình du lịch này trở nên phổ biến hơn, du khách biết đến nhiều hơn, cơ sở hạ tầng đã được chúng tôi khảo sát, cải tạo đáp ứng điều kiện theo quy định, thì các đơn vị khác tiến hành đề xuất xin cấp phép hoạt động kinh doanh cùng mô hình, khai thác cùng tuyến thực chất là sao chép y nguyên mô hình của chúng tôi”, Ảnh Việt nêu.

Doanh nghiệp cho rằng, việc này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ khi không thể khai thác tuyến nhằm bù đắp khoản nợ vay dài hạn đầu tư xe, đầu tư hạ tầng… và đang gặp khó khăn trong thu hồi vốn đầu tư.

Ảnh Việt còn viện dẫn Công văn số 4728/PC08-TM ngày 20/6/2024 của Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP.HCM đề nghị chưa xem xét thêm Viet BIGBUS tham gia thí điểm và cho rằng, nếu đưa vào hoạt động thêm tuyến, sẽ tác động xấu đến tình hình giao thông và môi trường ở khu vực nội thành, làm tăng nguy cơ ùn tắc giao và tăng lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường.

Liên quan tới ý kiến của Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP.HCM, theo tư liệu của chúng tôi, đầu tháng 7/2024, Viet BIGBUS có văn bản gửi cơ quan này lý luận rằng, “việc thí điểm còn nhằm bảo đảm sự công bằng, công khai, minh bạch, chống độc quyền trong triển khai thí điểm” như mục tiêu của Quyết định số 2055/QĐ-BGTVT ngày 21/9/2018 của Bộ Giao thông – Vận tải.

Ngoài ra, việc thí điểm chỉ giới hạn địa phương tham gia thực hiện, không có hạn chế đơn vị đăng ký phương án triển khai; việc trùng lắp điểm tham quan, du lịch là tất yếu, nhưng lộ trình vận chuyển các tuyến theo đề xuất của Viet BIGBUS là có sự khác biệt so với các tuyến hiện hữu.

Tạo cạnh tranh, tránh độc quyền

Đây là ý kiến của Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM khi ủng hộ và đề xuất UBND TP.HCM chấp thuận cho Viet BIGBUS “nhảy vào” thị trường vận chuyển khách du lịch đang hồi phục ở TP.HCM.

Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM cho rằng, lộ trình hoạt động xe của Viet BIGBUS không trùng lắp hoàn toàn với các tuyến đã triển khai của 2 doanh nghiệp trước. Các điểm đón, trả khách cơ bản phù hợp với danh sách 175 khu, điểm du lịch. Mục tiêu doanh nghiệp phù hợp với tình hình thực tế, chỉ đạo của Ban Cán sự đảng UBND Thành phố về phát triển kinh tế đêm và du lịch. Viet BIGBUS cũng cam kết tự chịu trách nhiệm về hiệu quả đầu tư, kinh doanh của đơn vị.

Theo Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM, phương án tổ chức vận chuyển khách du lịch bằng xe ô tô 2 tầng, thoáng nóc do Viet BIGBUS đề xuất phù hợp với các yêu cầu theo hướng dẫn của Bộ Giao thông – Vận tải, đủ điều kiện triển khai, thực hiện trên địa bàn TP.HCM. “Viet BIGBUS tham gia thí điểm nhằm tạo sự cạnh tranh, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ và tránh sự độc quyền theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, Sở Giao thông – Vận tải TP.HCM nêu và cho hay, nhiều sở, ngành khác cũng đồng tình.

Trước đó, Sở Giao thông – Vận tải đã đề nghị các đơn vị liên quan góp ý phương án. Theo đó, Sở Du lịch đã có văn bản “cơ bản thống nhất nội dung Đề án vận chuyển hành khách du lịch bằng xe ô tô chuyên dụng 2 tầng, thoảng nóc theo hình thức ‘Hop-on Hop- off’ của Viet BIGBUS”. Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM cũng có công văn cho rằng, Viet BIGBUS đầu tư bằng vốn tự có là cần thiết, nhằm phát triển đa dạng các loại hình, sản phẩm du lịch, thu hút thêm du khách trong nước và quốc tế đến tham quan và thưởng ngoạn tại TP.HCM.

Một số UBND các quận có liên quan đến tuyến xe cũng cơ bản đồng tình. Chỉ riêng Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP.HCM đề nghị chưa xem xét việc thí điểm đối với đề xuất của Viet BIGBUS. Còn Sở Tài chính TP.HCM… không ý kiến vì nguồn vốn đầu tư 100% của doanh nghiệp.

Xem ra cuộc “thương chiến” giữa các doanh nghiệp sẽ làm “nhức đầu” cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp phép…