ສະເໜີໃຫ້ອົງການ UNESCO ຮັບຮອງ “ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການປູກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກາເຟ ຢູ່ ດັກລັກ”

ກາເຟບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນຜະລິດຕະພັນກະເສດ ຫຼື ເຄື່ອງດື່ມທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນສັນຍາລັກທາງດ້ານວັດທະນະທຳ, ນ້ຳໃຈອອກແຮງງານ, ຄວາມປະດິດຄິດສ້າງ ແລະ ຈິດໃຈຂອງຊາວ ດັກລັກ ເວົ້າສະເພາະ ແລະ ເຂດພູດອຍພາກກາງເວົ້າລວມ.

VietnamPlus•07/12/2025

ກະຊວງວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ໄດ້ຍື່ນສະເໜີຕໍ່ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ເພື່ອພິຈາລະນາ ແລະ ອະນຸມັດໃຫ້ແຂວງ ດັກລັກ ສ້າງຕັ້ງເອກະສານ ວິທະຍາສາດ ກ່ຽວກັບມໍລະດົກວັດທະນະທຳທີ່ບໍ່ມີຕົວຕົນ “ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການປູກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກາເຟ ດັກລັກ” ເພື່ອເຂົ້າບັນຊີຂອງອົງການ UNESCO.

ນີ້ແມ່ນຂີດໝາຍສຳຄັນສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຂອງພັກ, ລັດ ແລະ ລັດຖະບານ ໃນການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າມໍລະດົກວັດທະນະທຳກາເຟຂອງຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນ ດັກລັກ ແມ່ນບົດບາດໃຈກາງ.

ນັ້ນແມ່ນຂໍ້ມູນຂອງທ່ານ ເຈີ່ນຮົ່ງທຽນ, ຫົວໜ້າພະແນກວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວແຂວງ ດັກລັກ ທີ່ກອງປະຊຸມວິທະຍາສາດ “ຕ່ອງໂສ້ຄຸນຄ່າອຸດສາຫະກຳກາເຟທົ່ວໂລກ, ທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ພັດທະນາແບບຍືນຍົງ” ໄດ້ຈັດຂຶ້ນໃນວັນທີ 6 ທັນວານີ້, ຢູ່ຫໍພິພິທະພັນກາເຟໂລກ (ດັກລັກ).

ກອງປະຊຸມຄັ້ງນີ້ໂດຍພະແນກວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວແຂວງ ດັກລັກ ສົມທົບກັບມະຫາວິທະຍາໄລວັດທະນະທຳນະຄອນໂຮ່ຈິມິນ ຈັດຕັ້ງ.

ກ່າວຄຳເຫັນທີ່ກອງປະຊຸມ, ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດຣ Lam Nhan, ຜູ້ອຳນວຍການມະຫາວິທະຍາໄລວັດທະນະທຳນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ ເນັ້ນໜັກວ່າ: ກາເຟແມ່ນພືດອຸດສາຫະກຳຍຸດທະສາດ, ຄວາມພາກພູມໃຈຂອງແຂວງ ດັກລັກ ເວົ້າລວມ ແລະ ເຂດພູດອຍພາກກາງເວົ້າລວມ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ນີ້ຍັງເປັນພືດທີ່ມີຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານນິເວດວິທະຍາສະເພາະ, ບໍ່ໄດ້ເກັບນໍ້າໃນລະດູຝົນ ແຕ່ຕ້ອງການນໍ້າຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໃນລະດູແລ້ງ; ເໝາະສົມກັບເຂດພູດອຍ ແຕ່ມີຄວາມອ່ອນໄຫວຕໍ່ກັບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ... ສະນັ້ນ, ກອງປະຊຸມຄັ້ງນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນເວທີປາໄສວິທະຍາສາດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນກາລະໂອກາດສ້າງວິໄສທັດໃໝ່ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາຂອງຂະແໜງກາເຟຫວຽດນາມ ໃນຕ່ອງໂສ້ມູນຄ່າທົ່ວໂລກ; ພັດທະນາມໍລະດົກກາເຟ, ຈາກຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການປູກ, ການດູແລ, ການປຸງແຕ່ງເຖິງວັດທະນະທຳທີ່ມີຄວາມມ່ວນຊື່ນ; ອຸດສາຫະກໍາ, ເຕັກໂນໂລຊີ, ຍີ່ຫໍ້ກາເຟ; ຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ສັງຄົມ, ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ…”

ພິເສດ, ກອງປະຊຸມມີຄວາມໝາຍສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງໃນຂະບວນການສ້າງເອກະສານ “ຄວາມຮູ້ໃນການປູກ, ປຸງແຕ່ງ ແລະ ຊົມກາເຟ” ເພື່ອຍື່ນສະເໜີໃຫ້ UNESCO ເຂົ້າໃນບັນຊີລາຍການປະຕິບັດດີເພື່ອປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນໂອກາດທີ່ດີເພື່ອແນໃສ່ຍົກສູງຄວາມຮູ້ພື້ນເມືອງ, ເພີ່ມຄຸນຄ່າເຄື່ອງໝາຍກາເຟຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ຢືນຢັນການປະກອບສ່ວນຂອງເຂດພູດອຍພາກກາງເຂົ້າໃນແຜນທີ່ມໍລະດົກວັດທະນະທຳໂລກ,”, ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດຣ.

ຕາມທ່ານຫົວໜ້າພະແນກວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວແຂວງ ດັກລັກ ເຈີ່ນຮົ່ງທຽນ ແລ້ວ, ນອກຈາກບັນດາມໍລະດົກທີ່ໄດ້ຮັບການຢັ້ງຢືນຄື: ເຂດວັດທະນະທຳໂກງ, ສິລະປະບ໋າຍຊອຍ, Epic..., ແຂວງ ດັກລັກ ຍັງຖືວັດທະນະທຳກາເຟ - ມໍລະດົກຊີວິດການເປັນຢູ່ນັບມື້ນັບພັດທະນາຢ່າງແຂງແຮງ ແລະ ກາຍເປັນແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນນ້ຳທີ່ສຳຄັນ, ສ້າງຂະບວນການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ສັງຄົມ.

ໃນນັ້ນ, “ບຸນມາທູ – ຫົວໃຈຂອງຂະແໜງກາເຟຫວຽດນາມ” ໄດ້ມີຢູ່ໃນແຜນທີ່ກາເຟໂລກມາແຕ່ດົນນານ. ກາເຟ ດັກລັກ ໂຣບັສຕາ ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນຜະລິດຕະພັນກະເສດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນສັນຍາລັກຂອງວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ; ຄວາມຮູ້, ປະສົບການ ແລະ ຄວາມປະດິດຄິດສ້າງທີ່ຊາວເຜົ່າໄຕພາກກາງໄດ້ປູກຝັງ, ຮັກສາ ແລະ ສືບຕໍ່ສືບທອດກັນມາຫຼາຍລຸ້ນຄົນ.

ທີ່ກອງປະຊຸມ, ນັກວິທະຍາສາດໄດ້ສຸມໃສ່ປຶກສາຫາລືຫຼາຍເນື້ອໃນຄື: ກາເຟໃນການເຄື່ອນໄຫວແລກປ່ຽນວັດທະນະທຳ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງ; ການປະຕິບັດກາເຟແລະຂະບວນການທ້ອງຖິ່ນໃນສະພາບການຂອງໂລກ; ວາງຕຳແໜ່ງມໍລະດົກກາເຟໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ; ປົກປັກຮັກສາແລະສົ່ງເສີມຄວາມຮູ້ທ້ອງຖິ່ນໃນການປູກ, ການດູແລ, ການປຸງແຕ່ງແລະການມ່ວນຊື່ນກາເຟ ...

ໂດຍສະເພາະ, ເນັ້ນໃສ່ການເຂົ້າຫາການສຶກສາກາເຟຈາກທັດສະນະຂອງມໍລະດົກວັດທະນະທໍາທີ່ບໍ່ມີຕົວຕົນ, ມີຄຸນຄ່າຂອງໂລກໂດຍບໍ່ສູນເສຍເອກະລັກຂອງທ້ອງຖິ່ນ.

ຕາມຄະນະຈັດຕັ້ງແລ້ວ, ກອງປະຊຸມໄດ້ຕີລາຄາບາດກ້າວທຳອິດທີ່ສຳຄັນໃນການເຄື່ອນໄຫວສ້າງໂຄງປະກອບ “ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການປູກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກາເຟຢູ່ດັກລັກ” ເພື່ອຍື່ນສະເໜີໃຫ້ UNESCO ເຂົ້າໃນບັນຊີລາຍຊື່ປະຕິບັດດີເພື່ອປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຂອງມວນມະນຸດ.

ຄວາມຮູ້ດັ່ງກ່າວບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ຖ່າຍທອດຜ່ານລຸ້ນຄົນເປັນຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ທັກສະທີ່ຕິດພັນກັບຮີດຄອງປະເພນີ, ຈັນຍາບັນ, ພຶດຕິກຳຂອງສັງຄົມເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງຖືກເລົ່າສູ່ກັນຟັງໃນເລື່ອງລາວກ່ຽວກັບການເດີນທາງຂອງການປູກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກາເຟ – ສະຖານທີ່ເຊິ່ງປະເພນີ ແລະ ວັດທະນະທຳຂອງໂລກເຊື່ອມຈອດກັນ.

ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ສ້າງຄວາມຊົງຈຳ ແລະ ເອກະລັກຂອງຊຸມຊົນ, ປະກອບສ່ວນສົ່ງເສີມບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳ ແລະ ມາດຕະການ, ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ, ສ້າງຊີວິດການເປັນຢູ່ ແລະ ຮັບປະກັນຊີວິດສັງຄົມ.

ການປະຕິບັດຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບກາເຟບໍ່ພຽງແຕ່ຈໍາກັດໃນການປູກຝັງຫຼືຂະບວນການປຸງແຕ່ງເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງປະກອບດ້ວຍຄຸນຄ່າຫຼັກທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ຊຸມຊົນ, ເສີມຂະຫຍາຍການສົນທະນາ, ເສີມສ້າງໂຄງສ້າງທາງສັງຄົມແລະຊຸກຍູ້ຈິດໃຈຂອງຄວາມສາມັກຄີລະຫວ່າງຄົນລຸ້ນແລະພາກພື້ນ.

ສະນັ້ນ, ກາເຟບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນຜະລິດຕະພັນກະເສດ ຫຼື ເຄື່ອງດື່ມທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນສັນຍາລັກທາງດ້ານວັດທະນະທຳ, ນ້ຳໃຈຂອງແຮງງານ, ຄວາມປະດິດຄິດສ້າງ ແລະ ຈິດໃຈຂອງປະຊາຊົນ ດັກລັກ ເວົ້າສະເພາະ ແລະ ເຂດພູດອຍພາກກາງເວົ້າລວມ.

ນັບແຕ່ນັ້ນມາ, ກາເຟໄດ້ກາຍເປັນກຳລັງໜູນໃຫ້ແກ່ການໂອ້ລົມສົນທະນາ, ມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ ແລະ ພັດທະນາ, ປະກອບສ່ວນກໍ່ສ້າງວັດທະນະທຳຂຽວ, ໂຮມທັງ ແລະ ຍືນຍົງ - ທິດທາງໃໝ່ທີ່ຢັ້ງຢືນທີ່ຕັ້ງຂອງ ຫວຽດນາມ ໃນການອະນຸລັກຮັກສາ, ເຄົາລົບ ແລະ ຊຸກຍູ້ບັນດາມໍລະດົກວັດທະນະທຳປະຈຸບັນ.

ກ່ອນໜ້ານັ້ນ, ໃນເດືອນ ມີນາ 2025, ກະຊວງວັດທະນະທຳ, ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ໄດ້ອອກຖະແຫຼງການປະກາດບັນຊີລາຍຊື່ມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຕົວຕົນແຫ່ງຊາດ, ໃນນັ້ນ “ຄວາມຮູ້ການປູກ ແລະ ປຸງແຕ່ງກາເຟ ດັກລັກ” ຖືກບັນຈຸເຂົ້າໃນບັນຊີມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຕົວຕົນແຫ່ງຊາດພາຍໃຕ້ຄວາມຮູ້ພື້ນບ້ານ./.

(TTXVN/Vietnam+)

ທີ່ມາ: https://www.vietnamplus.vn/de-xuat-trinh-unesco-ghi-danh-tri-thuc-trong-va-che-bien-caphe-dak-lak-post1081429.vnp