ຊາວດ່າວເລືອງທິ້ງຮັກສາເອກະລັກຂອງຕົນ

ຕາແສງ ເລືອງທິງ ໃນທຸກມື້ນີ້ ໄດ້ນຸ່ງຊຸດເສື້ອຜ້າໃໝ່ທີ່ມີຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ແລະ ອຸດົມສົມບູນ, ພ້ອມກັບຄວາມງາມແບບດັ້ງເດີມທີ່ຊາວເຜົ່າ ດ້າວ ຢູ່ທີ່ນີ້ຮັກສາໄວ້ຄືຊັບສົມບັດ. ພິເສດແມ່ນຢູ່ໝູ່ບ້ານ ວຸກທົນ ແລະ ກ່າເລີຍ, ບົດຂຽນດ່ານາມ, ຄຳອະທິຖານ ແລະ ພິທີກຳອັນສັກສິດຍັງຄົງໄດ້ຮັບການສືບທອດຜ່ານຫລາຍລຸ້ນຄົນ.

Báo Lào Cai•16/07/2025

ໝູ່ບ້ານ ວູກຕົ່ງ ມີ 93 ຄອບຄົວ, ໃນນັ້ນມີ 85 ຄົນແມ່ນຊາວເຜົ່າ ດ່າວນຸ່ງໂສ້ງສັ້ນ. ມາຮອດນີ້, ເຫັນໄດ້ງ່າຍເຫັນບັນດາຮູບພາບຜູ້ເຖົ້າແກ່ທໍລະມານໄກ່, ຜູ້ຍິງນຸ່ງເສື້ອສີສີດຳເຮັດວຽກຢ່າງວ່ອງໄວຢູ່ໃນຖັກແສ່ວ ແລະ ເດັກນ້ອຍເວົ້າລົມກັນຢູ່ໃນຫ້ອງຮຽນໜັງສື Dao Nom.

ເມື່ອເວົ້າເຖິງການອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳຢູ່ທີ່ນີ້, ພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ບໍ່ສາມາດຍົກໃຫ້ເຫັນຊ່າງຝີມື Trieu Quy Tin - “ຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່” ໃນການຮັກສາພາສາ, ການຂຽນ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊົນເຜົ່າ ດ່າໜັງ.

ໃນເຮືອນເສົາທີ່ລຽບງ່າຍ ແຕ່ມີຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ, ຊ່າງຝີມື Trieu Quy Tin ໄດ້ຫັນແຕ່ລະໜ້າຂອງໜັງສືບູຮານຢ່າງລະມັດລະວັງ. ຕົວລະຄອນ Nom Dao ອ່ອນນຸ້ມ ປະກົດວ່າ ເໝືອນສາຍນ້ຳໃຕ້ດິນ ໄຫຼລົງມາຢູ່ໃຈກາງພູ, ງຽບສະຫງົບ ແຕ່ເຕັມໄປດ້ວຍຊີວິດຊີວາ.

ດ້ວຍດວງຕາທີ່ສ່ອງແສງຢູ່ຫຼັງແວ່ນຂາວ, ລາວເລົ່າເຖິງການເດີນທາງປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກອັນລ້ຳຄ່າຂອງຊາດລາວວ່າ: “ປີ 2000, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ມີໂອກາດພົບທ່ານ ລີ ຕຽນທົວ ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ກ່າລື້, ລາວເປັນສົມບັດທີ່ມີຊີວິດຊີວາຂອງພາສາ ແລະ ຂຽນ ດ່າວກວນໃຈ, ມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຕໍ່ການສິດສອນຂອງເພິ່ນ, ຕໍ່ມາຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ໄດ້ເຂົ້າຮໍ່າຮຽນພາສາ ດ່າວ ( ຮ່ ວາຮວ່າດຶກ).

ຢຸດຊົ່ວຄາວ, ທ່ານ Tin ໄດ້ລູບມືອັນອ່ອນໂຍນຂອງລາວໄປທົ່ວໜ້າປຶ້ມ, ຕາຂອງລາວຢູ່ໄກແຕ່ມີຄວາມອົບອຸ່ນ. ຍ້ອນຄວາມຮັກແພງນັ້ນ, ລາວຈຶ່ງໄດ້ກາຍເປັນ “ໄຟ” ທີ່ສ່ອງແສງໃຫ້ເຫັນຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມຮັກແພງວັດທະນະທຳຂອງຊາດໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມ.

ລາວໄດ້ເປີດຫ້ອງຮຽນ Nom Dao ຢູ່ບ້ານ, ດຸໝັ່ນສອນແຕ່ລະຕົວອັກສອນ, ການອອກສຽງ, ການອ່ານ, ແລະ ແມ່ນແຕ່ການປະຕິບັດຮີດຄອງປະເພນີ.

ອ້າຍ ໄຕ໋ ດຶກ ຮ່າ - ນັກຮຽນ ຂອງ ທ່ານ Tin ໄດ້ ແບ່ງປັນ ວ່າ: “ການ ຮຽນ ອັກສອນ ໂນມດ້າວ ແລະ ພິທີ ຮີດຄອງ ປະເພນີ ບໍ່ ງ່າຍ.

ບໍ່ພຽງແຕ່ການສອນຕົວລະຄອນເທົ່ານັ້ນ, ນັກສິລະປະກອນ Trieu Quy Tin ຍັງໄດ້ຄັດລອກ ແລະ ຖອດຖອນບັນດາປຶ້ມບູຮານ, ໃນນັ້ນມີຊຸດອຸປະກອນການສອນພາສາຫວຽດນາມ Dao Nom ຈຳນວນ 9 ຊຸດທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນແຂວງ Thanh Hoa ແລະ ໄດ້ພິມຈຳໜ່າຍຢ່າງກວ້າງຂວາງ. ໜ້າເວັບເຫຼົ່ານັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ບັນທຶກຄວາມຮູ້ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນ ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງລາວກ່ຽວກັບມູນເຊື້ອອັນຍາວນານຂອງວັດທະນະທຳດ່າວ.

ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່າງຝີມື Trieu Quy Tin ເທົ່ານັ້ນ, ຢູ່ໝູ່ບ້ານກ່າເລີ້, ຕາແສງ ເລືອງທິ້ງ, ຍັງມີ “ໄຟ” ລຸກໄໝ້ຢ່າງຮຸ່ງເຫລື້ອມ, ນັ້ນແມ່ນຊ່າງຝີມື Trieu Tai Thang - ນັກຮຽນເກັ່ງຂອງທ່ານ Trieu Quy Tin. ໃນເຮືອນໄມ້ທີ່ມີກິ່ນຫອມຂອງທູບທຽນ, ທ່ານແທ່ງໄດ້ຫັນບັນດາບົດບັນທຶກເກົ່າ, ບົດກະວີບູຮານ, ແລະ ຄຳອະທິດຖານທີ່ຂຽນດ້ວຍຕົວໜັງສືໂນມດ້າວ.

ສຽງຂອງລາວຊ້າ: "ວັດທະນະທໍາແຫ່ງຊາດບໍ່ພຽງແຕ່ຢູ່ໃນຄໍາເວົ້າ, ພາສາ, ນິໄສການກິນແລະການນຸ່ງຖືເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງຢູ່ໃນຈິດວິນຍານຂອງພິທີການແລະປະເພນີ. ຂ້າພະເຈົ້າຖືວ່າການຮຽນຮູ້ແລະການສອນພິທີກໍາເຫຼົ່ານັ້ນເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບອັນໃຫຍ່ຫຼວງ."

ດ້ວຍຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ສະສົມຈາກຜູ້ເຖົ້າແກ່ ແລະ ຄວາມຮັກແພງໃນການຄົ້ນຄ້ວາ, ທ່ານ ຖາງ ໄດ້ກາຍເປັນ “ເຈົ້ານາຍ” ໃນພິທີກຳສຳຄັນຄື: ພິທີເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ, ພິທີໄຫວ້ອາໄລ, ພິທີໄຫວ້ອາໄລບັນພະບຸລຸດ, ບຸນໂດດຈ້ອງ… ແມ່ນຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຈາກປະຊາຊົນໃນທຸກເລື່ອງທີ່ສຳຄັນ. ປີ 2024, ລາວໄດ້ຮັບກຽດມອບນາມມະຍົດນັກສິລະປະມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຂອງແຂວງໂດຍປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນແຂວງ ອຽນບ໋າຍ (ເກົ່າ).

ບໍ່ພຽງແຕ່ຮັກສາໄວ້ໃຫ້ຕົນເອງເທົ່ານັ້ນ, ທ່ານທ້ຽນເຍີນ ຍັງໄດ້ເປີດຊຸດຮຽນເພື່ອສອນໜັງສືນາມດ້າວ ແລະ ສອນພິທີກຳໃຫ້ແກ່ຊາວໜຸ່ມໃນຕາແສງ. ໃນຄ່ຳຄືນທີ່ມີແສງເດືອນ, ໂດຍໄຟໄໝ້ເຮືອນເສົາຄ້ຳ, ຜູ້ເຖົ້າແກ່ແລະຄົນໜຸ່ມໄດ້ຮຽນນຳກັນ, ຟັງເພິ່ນເລົ່າເລື່ອງເກົ່າ. ພາສາດ່າວດັງກ້ອງກັງວານໃນຕອນກາງຄືນຄືສຽງດົນຕີຂອງພູເຂົາແລະປ່າ, ທັງລຽບງ່າຍແລະສັກສິດ.

ຍ້ອນຄວາມມານະພະຍາຍາມຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງນັ້ນ, ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ວຸກຕົ່ງ ແລະ ກ່າເລີຍ, ພາສາດ່າວບໍ່ພຽງແຕ່ຖືກນຳໃຊ້ໃນການສື່ສານປະຈຳວັນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງມີສຽງດັງໃນບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຂອງໝູ່ບ້ານ ແລະ ງານບຸນອີກດ້ວຍ. ຫ້ອງຮຽນ Dao Nom ຍັງໄດ້ຈັດຂຶ້ນເປັນປົກກະຕິໃນແຕ່ລະປີ, ແຕ່ລະຫ້ອງມີນັກຮຽນນັບແຕ່ອາຍຸເຖິງໄວນັບສິບຄົນ. ຊີວິດທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດວິນຍານຂອງປະຊາຊົນຢູ່ທີ່ນີ້ນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນ.

ມາຮອດປະຈຸບັນ, 100% ຈຳນວນຄອບຄົວຢູ່ແຂວງ ຫວູຈ້ອງ ບັນລຸໄດ້ຫົວຂໍ້ “ຄອບຄົວວັດທະນະທຳ”, ດ້ວຍລາຍຮັບສະເລ່ຍໃສ່ຫົວຄົນ 55 ລ້ານດົ່ງ/ປີ; ໝູ່ບ້ານໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ວ່າແມ່ນ “ໝູ່ບ້ານຊົນນະບົດແບບໃໝ່” ໃນປີ 2023. ສະເພາະແມ່ນໃນງານບຸນ, ງານແຕ່ງງານ, ງານສົບ, ຊາວດ່າໜັງໄດ້ລົບລ້າງຮີດຄອງປະເພນີທີ່ບໍ່ດີເທື່ອລະກ້າວ. ແທນທີ່ຈະ, ພວກເຂົາເຈົ້າແມ່ນງ່າຍດາຍແລະ solemn ໃນຂະນະທີ່ຍັງ imbued ກັບເອກະລັກແຫ່ງຊາດ. ພິທີກຳຕາມຮີດຄອງປະເພນີໄດ້ຮັບການຟື້ນຟູຄືນໃໝ່ໃນຈິດໃຈອັນຖືກຕ້ອງຂອງຄຸນງາມຄວາມດີ ແລະ ມະນຸດ.

ພຽງແຕ່ເມື່ອມາຮອດແຂວງ ຫຼວງທິ້ງ ກໍສາມາດເຂົ້າໃຈຄຳເວົ້າທີ່ວ່າ: “ ຕາບໃດປະເທດຊາດຍັງຄົງຢູ່, ວັດທະນະທຳຍັງຄົງຢູ່, ຕາບໃດວັດທະນະທຳຍັງຄົງຢູ່, ປະເທດຊາດຈະຄົງຢູ່ຕະຫຼອດໄປ”. ໃນທ່າມກາງການປ່ຽນແປງຂອງຍຸກສະໄໝ, ໄຟແຫ່ງການອະນຸລັກຮັກສາເອກະລັກແຫ່ງຊາດຢູ່ທີ່ນີ້ຍັງລຸກໄໝ້ຢູ່.

ນັກສິລະປະໄຕງວຽນ, ໄຕງວຽນ ແລະ ຊາວດ່າວຢູ່ທີ່ນີ້ຍັງເຕົ້າໂຮມ, ສ່ອງແສງໃຫ້ເຫັນຄວາມເປັນມູນເຊື້ອຂອງປະເທດຊາດໃນແຕ່ລະວັນ, ໄດ້ຖ່າຍທອດໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມ. ພວກເຂົາເຈົ້າບໍ່ພຽງແຕ່ປົກປັກຮັກສາພາສາ, ການຂຽນ, ແລະພິທີກໍາຂອງຕົນ, ແຕ່ຍັງມີຄວາມພາກພູມໃຈຂອງປະເທດຊາດແລະການເຄົາລົບຕົນເອງ.

ທີ່ມາ: https://baolaocai.vn/nguoi-dao-luong-thinh-giu-gin-ban-sac-post648913.html