Nâng chất lượng hoạt động, điều hành hợp tác xã nông nghiệp

Những năm qua, hợp tác xã (HTX) nông nghiệp là “mắt xích” quan trọng liên kết nhà nông - nhà Khoa học - Nhà nước và nhà doanh nghiệp. Qua đó, nông dân dần thay đổi nhận thức từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, xây dựng được vùng nguyên liệu lớn, chất lượng sản phẩm ngày càng đồng đều, góp phần khẳng định thương hiệu nông sản Việt, hướng đến xây dựng nền nông nghiệp xanh, hiện đại và bền vững.

Những hợp tác xã nông nghiệp tiêu biểu

Xuất phát từ nhu cầu thực tế, năm 2022, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Minh Trung, xã Tân Phú, tỉnh Tây Ninh được thành lập, với 30 thành viên tham gia và vốn điều lệ 500 triệu đồng. Mục đích thành lập hợp tác xã (HTX) nhằm liên kết nông dân xây dựng vùng nguyên liệu lớn, tạo đầu ra ổn định cho nông sản, đồng thời giúp thành viên HTX mua phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giá thấp hơn bên ngoài.

Sau thời gian thực hiện, Hội đồng Quản trị HTX Dịch vụ Nông nghiệp Minh Trung nhận thấy, những thành viên HTX mà đối tượng là nông dân không “mặn mà” tham gia các cuộc họp, không đóng góp ý kiến và không có nhu cầu chia lợi nhuận. Do đó, Ban Giám đốc HTX mạnh dạn chuyển các thành viên chính thức sang thành viên liên kết, chỉ giữ lại 7 thành viên chính thức thuộc đối tượng là doanh nghiệp và nâng vốn điều lệ lên 2 tỉ đồng. Dù đã giảm thành viên chính thức nhưng số lượng thành viên liên kết không ngừng tăng, với hơn 120 thành viên, đặc biệt, phương châm hoạt động của HTX vẫn không thay đổi, luôn đặt lợi ích của nông dân lên hàng đầu.

Mãng cầu là “cây hái ra tiền” của người dân xã Tân Phú

Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Dịch vụ Nông nghiệp Minh Trung Lê Minh Trung chia sẻ: “HTX chuyên thu mua sầu riêng, bầu, bắp, trong đó thế mạnh là mãng cầu. Hiện HTX ký hợp đồng liên kết thu mua với 250ha, đồng thời còn hỗ trợ thu mua hơn 400ha mãng cầu ở các địa phương lân cận. HTX không chọn thu mua mãng cầu theo giá cố định mà giá dao động từ thị trường và cộng thêm từ 3.000-5.000 đồng/kg đối với thành viên liên kết.

Riêng thời gian gần đây, HTX còn thành lập Hội quán Mãng cầu Tây Ninh nhằm chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao khoa học - kỹ thuật của nông dân trồng mãng cầu; kết nối nông dân với doanh nghiệp và Nhà nước. Qua đó, các ngành chức năng sẽ nắm được khó khăn, vướng mắc của nông dân, doanh nghiệp để có biện pháp tháo gỡ kịp thời”.

Những năm gần đây, Tân Phú phát triển mạnh về cây ăn trái, trong đó mãng cầu được xem “cây làm giàu” cho nhiều nông dân. Hiện toàn xã có 2.100ha trồng mãng cầu, mỗi năm mãng cầu cho trái 2 vụ, trung bình 1ha sản lượng khoảng 10 tấn. Giá bán từ 30.000-35.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, nông dân thu lợi nhuận từ 300-350 triệu đồng/năm. Chính vì thế, sự phát triển ổn định của HTX Dịch vụ Nông nghiệp Minh Trung giúp nông dân an tâm sản xuất.

Mãng cầu là sản phẩm chủ lực của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Minh Trung, xã Tân Phú

Ngoài HTX Dịch vụ Nông nghiệp Minh Trung, HTX Rau an toàn Phước Hòa, xã Long Cang vẫn luôn là người bạn đồng hành của nông dân trong hành trình sản xuất, tiêu thụ nông sản. HTX đang bao tiêu đầu ra cho 11ha rau, trung bình sản lượng hơn 600 tấn/năm. Thị trường tiêu thụ tại các chuỗi nhà hàng, siêu thị, công ty, giá bán cao hơn thị trường từ 3.000-5.000 đồng/kg (tùy loại).

Ông Võ Văn Toàn - thành viên Hội đồng Quản trị HTX Rau an toàn Phước Hòa, chia sẻ: “Sản xuất sạch, hữu cơ là hướng đi tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại. Điều này đòi hỏi HTX phải thay đổi tư duy sản xuất theo nhu cầu của thị trường, không sản xuất theo cái mình đang có, nhất là phải xây dựng được thương hiệu nông sản. Và khi có chất lượng, uy tín, sản phẩm rau an toàn Phước Hòa đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Đạt được kết quả này, HTX nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương trong việc chuyển giao khoa học - kỹ thuật, tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại,…”.

Hợp tác xã Rau an toàn Phước Hòa, xã Long Cang luôn là người bạn đồng hành của nông dân trong hành trình sản xuất, tiêu thụ nông sản

Việc ứng dụng công nghệ cao giúp sản lượng nông sản của các địa phương tăng vượt bậc trên cùng diện tích canh tác. Năm 2025, sản lượng lúa đạt 4 triệu tấn, tăng 14% so với năm 2020, năng suất bình quân hơn 63 tạ/ha, trong đó lúa chất lượng cao chiếm gần 75%, vừa bảo đảm an ninh lương thực, vừa khẳng định vị thế của Tây Ninh trong sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao. Diện tích trồng chanh hơn 12.400ha, tăng 9%, sản lượng tăng 49% so với năm 2020. Thanh long đạt 216.000 tấn; rau các loại 578.700 tấn; tôm nuôi nước lợ 15.600 tấn, mì đạt 2,1 triệu tấn/năm, cao su đạt 189.000 tấn/năm,…

Năm 2025, khu vực KTTT được tổ chức 22 lớp tập huấn kiến thức KTTT nhằm tuyên truyền Luật HTX năm 2023 và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển KTTT, HTX; phát hành 6 kỳ bản tin KTTT với số lượng 6.000 bản tin KTTT tỉnh Tây Ninh; tổ chức 6 lớp tập huấn kiến thức KTTT cho cán bộ quản lý nhà nước các cấp; 20 lượt HTX được hỗ trợ tham gia trực tiếp 9 sự kiện hội chợ, triển lãm, kết nối giao thương với các thị trường trong và ngoài nước; có 16 HTX được hỗ trợ vay vốn,...

Còn nhiều khó khăn

Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có 387 HTX nông nghiệp, trong đó 326 HTX hoạt động, 61 HTX ngưng hoạt động; 5 liên hiệp HTX. Tuy nhiên, 326 HTX đang hoạt động nhưng chỉ có 49% HTX hoạt động hiệu quả, số còn lại chỉ hoạt động cầm chừng, chưa mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên HTX và nông dân.

Nguyên Phó Chủ tịch phụ trách Liên minh HTX tỉnh Long An (trước hợp nhất) Trần Hoài Bảo cho biết: “Nguyên nhân, các HTX nông nghiệp hoạt động không hiệu quả do năng lực quản lý, điều hành của thành viên Hội đồng Quản trị, Ban Giám đốc HTX còn hạn chế, chưa có phương án kinh doanh rõ ràng, cụ thể, nhất là còn trông chờ, ỷ lại vào các chính sách ưu đãi của Đảng, Nhà nước dành cho kinh tế tập thể (KTTT). Bên cạnh đó, còn nhiều thành viên HTX thiếu tích cực, gắn bó với HTX, chưa thực hiện nghĩa vụ với HTX, chưa chung tay góp vốn, góp sức để xây dựng HTX mà mình là thành viên”.

Tỉnh mở Lớp sơ cấp Giám đốc hợp tác xã nhằm nâng cao năng lực điều hành, quản lý cho ban giám đốc hợp tác xã

Còn theo Giám đốc HTX DVNN Hoàng Phương, xã Tân Hưng Nguyễn Hoàng Phương, một số HTX hoạt động không hiệu quả đã làm ảnh hưởng chung đến uy tín của các HTX khác. Thay vào đó, các ngành chức năng cần mạnh dạn giải thể các HTX hoạt động không hiệu quả, đồng thời tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm đối với những HTX hoạt động hiệu quả. Ngoài ra, các ngành chức năng cần quản lý chặt chẽ tình hình kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật kém chất lượng để có biện pháp xử lý kịp thời, bảo vệ quyền lợi nông dân và HTX. Biết rằng sản xuất sạch, theo tiêu chuẩn VietGAP sẽ giảm được chi phí sản xuất nhưng giá bán nông sản không cao hơn so với bên ngoài, từ đó thành viên HTX chưa “mặn mà” với sản xuất sạch, sản xuất hữu cơ.

“HTX nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng xanh, hiện đại và bền vững. Trước những khó khăn, thách thức mà HTX nông nghiệp đang gặp phải, thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ tập trung thực hiện nhiều giải pháp như: đẩy mạnh việc triển khai thực hiện và cụ thể hóa toàn diện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT trong giai đoạn mới; khuyến khích phát triển HTX nông nghiệp trên các lĩnh vực, ngành nghề phù hợp với quy hoạch phát triển và cơ cấu kinh tế của từng địa phương, gắn với phát triển sản phẩm chủ lực, theo lợi thế của từng vùng.

Nhân rộng các mô hình KTTT hiệu quả, tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển, những mô hình mang tính liên kết 4 nhà, ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất; phát triển các HTX nông nghiệp sản xuất các sản phẩm chất lượng cao, có thương hiệu, phục vụ mục đích xuất khẩu thông qua phát triển các HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, có trình độ quản lý hiện đại để áp dụng tối đa lợi thế của hội nhập quốc tế và ưu thế của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0,…” - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trương Tấn Đạt nhấn mạnh./.

Năm 2026, toàn tỉnh phấn đấu thành lập mới 1 liên hiệp HTX, 30 HTX và 100 tổ hợp tác; giải thể 12 HTX và 1 liên hiệp HTX ngưng hoạt động; phấn đấu doanh thu bình quân của 1 HTX hơn 5,8 tỉ đồng, tổ hợp tác 600 triệu đồng; thu nhập bình quân đầu người 90 triệu đồng/năm; 70% tổ chức KTTT lĩnh vực nông nghiệp đạt loại khá tốt, trong đó ít nhất 65% tham gia liên kết theo chuỗi giá trị; trên 25% HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, tiêu thụ sản phẩm NN; xử lý dứt điểm tình trạng các HTX đã ngừng hoạt động và các HTX chưa chuyển đổi, tổ chức lại theo quy định của Luật HTX.

Lê Ngọc

Nguồn: https://baolongan.vn/nang-chat-luong-hoat-dong-dieu-hanh-hop-tac-xa-nong-nghiep-a206292.html