Nhạc Việt trên đường ra quốc tế
Ngày 25/11, theo thông tin từ Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC), Việt Nam lọt Top 50 quốc gia có doanh thu bản quyền âm nhạc cao nhất toàn cầu và Top 10 nước có doanh thu kỹ thuật số cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trước đó, Liên minh quốc tế Hiệp hội các Nhà soạn Nhạc và Lời (CISAC) chính thức phát hành báo cáo doanh thu toàn cầu về quyền tác giả (Global Collections Report 2025), báo cáo phân tích toàn diện số liệu doanh thu quyền tác giả của năm 2024 từ mạng lưới 228 tổ chức quản lý tập thể của trên 111 quốc gia và vùng lãnh thổ. Theo báo cáo doanh thu toàn cầu về quyền tác giả năm 2025 của CISAC, Việt Nam nằm trong Top 10 quốc gia có doanh thu digital cao nhất tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, với tổng thu digital đạt 12 triệu Euro trong năm 2024, đứng thứ 8 trong khu vực về doanh thu bản quyền từ digital, vượt qua các thị trường như Đài Loan (Trung Quốc) và Thái Lan.
Từ con số này có thể thấy, bên cạnh việc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam đã tìm cho mình hướng đi riêng và có những giải pháp thích hợp nhằm tối ưu hóa nguồn thu trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, thì cũng cần nhìn nhận sự thành công của âm nhạc Việt trên thế giới. Nói cách khác, âm nhạc Việt đã thực sự lan tỏa mạnh mẽ trên môi trường toàn cầu, nhất là môi trường trực tuyến (tốc độ tăng trưởng doanh thu digital của Việt Nam đạt +15,7%, trong đó, tỷ trọng digital (Digital Weight) đạt 86,6% nằm trong nhóm cao nhất khu vực cho thấy nguồn thu bản quyền của Việt Nam phụ thuộc chủ yếu vào mảng kỹ thuật số, theo VCPMC).
Về phần mình, các nghệ sĩ Việt, song song với việc đầu tư những chương trình nghệ thuật lớn trong nước thì đã mạnh dạn đưa các show diễn, concert ra nước ngoài, thực hiện khát vọng đưa âm nhạc Việt lan tỏa ra thế giới. Đơn cử, với giấc mơ mang nhạc Việt đi khắp thế giới, hơn một năm qua, ca sĩ Hà Anh Tuấn với dự án live concert “Sketch a Rose”, 100% thuần Việt đã được tổ chức thành công tại các sân khấu hoành tráng và mang tính biểu tượng của thế giới. Đầu tiên là Nhà hát quả sầu riêng Esplanade (Singapore) rồi Nhà hát Opera Sydney (Australia) đến sân khấu Global City (Việt Nam). Đặc biệt, ngày 18/10/2025 vừa qua, “Sketch a Rose” đã diễn ra thành công giữa “thánh đường” Dolby Theatre (Mỹ) - nơi tổ chức lễ trao giải Oscar hằng năm và quy tụ những gương mặt nổi tiếng hàng đầu thế giới. Trước hơn 3.400 khán giả, ca sĩ Hà Anh Tuấn đã cất tiếng hát nồng nàn cảm xúc và tự hào qua gần 30 ca khúc Việt Nam được phối mới mẻ cùng dàn nhạc và khách mời.
Năm 2025 cũng là năm mà ca sĩ Mỹ Linh đã mạnh dạn thực hiện tour diễn châu Á đầu tiên trong sự nghiệp mang tên “Mỹ Linh Xin chào tour 2025”. Điểm đến đầu tiên là Yokohama (Nhật Bản) vào ngày 14/9/2025 và sau đó là Seoul (Hàn Quốc) ngày 11/10/2025. Ca sĩ trẻ đưa nhạc Việt ra thế giới có thể kể đến 2 đêm diễn concert “Bảo tàng của nuối tiếc” tại Melbourne và Sydney (Australia) của Vũ vào ngày 5 và 8/11/2025 thu hút hơn 3.500 khán giả; ca sĩ Văn Mai Hương với live show “Hương - Live in Tokyo” tại Nhật Bản vào tháng 4/2024 với khoảng 1.000 khán giả…
Các đơn vị sản xuất cũng mạnh dạn đưa những concert đã thành công ở Việt Nam ra nước ngoài. Có thể kể đến như concert “Anh trai say hi” được tổ chức vào hai ngày 26 và 27/7/2025 vừa qua trên sân khấu PH Live tại Planet Hollywood - sân khấu nổi tiếng nằm ngay trung tâm Las Vegas Strip (Mỹ), từng là nơi tổ chức các concert định kỳ của những ngôi sao quốc tế như Jennifer Lopez, Gwen Stefani và Christina Aguilera...
Có thể nói, âm nhạc Việt nói riêng và văn hóa Việt nói chung mang đậm “chất Việt” đang trở thành cầu nối giữa Việt Nam và thế giới. Mỗi sự thành công của một chương trình là cơ hội văn hóa Việt dần hiện thực hóa ước mơ khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Thực trạng ngành công nghiệp giải trí văn hóa Việt Nam hiện nay
Người xưa có câu “Biết mình biết ta, trăm trận trăm thắng”. Muốn văn hóa Việt hiện thực hóa được ước mơ khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, thì cần phải nhìn thẳng vào thực trạng của ngành công nghiệp giải trí văn hóa Việt Nam hiện nay.
Theo nhiều chuyên gia văn hóa, hiện tại, ngành công nghiệp giải trí văn hóa Việt Nam đang trong giai đoạn khởi sắc mạnh mẽ sau nhiều năm chuẩn bị nền móng. Những ví dụ nói trên đã phần nào chứng minh được điều đó. Chính phủ và giới chuyên môn Việt Nam đã bắt đầu nhìn nhận đây là một ngành kinh tế mũi nhọn tiềm năng. Bộ VH,TT&DL năm 2025 đã được giao xây dựng đề án phát triển công nghiệp giải trí để trình Thủ tướng và ngày 14/11/2025 Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 2486/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Động thái này có thể coi như sự khởi đầu, “bình minh” cho ngành công nghiệp giải trí văn hóa Việt Nam, bởi hai thập kỷ trước, khái niệm “công nghiệp văn hóa và giải trí” gần như chưa định hình rõ ở Việt Nam. Vào những năm 2000, các chương trình ca nhạc, game show bán vé rất ít, nghệ sĩ sống chủ yếu dựa vào tài trợ thương hiệu và chạy show sự kiện, khán giả cũng chưa có thói quen mua vé thưởng thức nghệ thuật.
Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay đã đổi khác căn bản. Khán giả Việt, đặc biệt là giới trẻ thành thị, sẵn sàng trả tiền cho trải nghiệm giải trí chất lượng cao, từ vé concert tiền triệu đến vé xem phim IMAX… Thu nhập và mức sống tăng đã kéo theo nhu cầu tận hưởng văn hóa tăng. Đây là lý do các công ty giải trí tư nhân nổi lên mạnh mẽ, tổ chức sự kiện dày đặc đáp ứng “cơn khát” giải trí. Các công ty truyền thông và giải trí đã góp phần tạo môi trường chuyên nghiệp và sáng tạo hơn cho nghệ sĩ và nhà sản xuất trẻ ở Việt Nam.
Bên cạnh đó, những dự án tầm cỡ quốc gia cũng được đầu tư. Đầu tháng 10/2025, UBND thành phố Hà Nội đã khởi công dự án Nhà hát Opera Hà Nội và Công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề tại phường Tây Hồ. Nhà hát Opera Hà Nội được kỳ vọng sẽ là công trình nghệ thuật tầm cỡ thế giới, kết nối văn hóa thế giới với văn hóa Việt Nam và đưa văn hóa Việt Nam ra với thế giới.
Dù có bước tiến dài, nhưng giới quan sát vẫn đánh giá thị trường giải trí Việt Nam đang ở giai đoạn đầu và còn nhiều việc phải làm để “hóa rồng”. Trả lời phỏng vấn truyền thông, đạo diễn Việt Tú nhận định, để xây dựng được một nền công nghiệp giải trí thực thụ, Việt Nam cần chiến lược bài bản về đào tạo nhân lực chuyên biệt cho ngành này.
Hiện nay, số người thực sự am hiểu và áp dụng được tiêu chuẩn quốc tế trong giải trí Việt “đếm trên đầu ngón tay”. Nhiều khâu quan trọng như quản lý bản quyền, tài sản trí tuệ của nghệ sĩ trước đây bị xem nhẹ thì nay mới được chú ý. Điều này rất cấp thiết, vì một ngành giải trí bền vững đòi hỏi nghệ sĩ và nhà sáng tạo có thể sống được và làm giàu từ chính sản phẩm trí tuệ của họ, thay vì chạy show hàng ngày để kiếm sống tạm thời. Chỉ khi nghệ sĩ sở hữu tài sản trí tuệ (ca khúc, kịch bản, nhân vật thương hiệu…) và khai thác được giá trị, họ mới đủ nguồn lực đầu tư cho các sản phẩm nghệ thuật chất lượng cao.
Bài học từ K-pop, K-pop không phải thành công ngẫu nhiên, mà ngay từ đầu đã được hoạch định để chinh phục khán giả nước ngoài, hình thành phong cách độc đáo đủ để được coi như một thể loại âm nhạc riêng trên thế giới. Chuyên gia cho rằng việc tham khảo mô hình thành công là cần thiết, nhưng không thể rập khuôn máy móc. Thay vào đó, Việt Nam có thể tập trung vào thế mạnh riêng: đề cao chất liệu văn hóa bản địa trong sáng tác, phát triển các ngôi sao có cá tính âm nhạc độc đáo và câu chuyện riêng. Đồng thời, chú trọng xây dựng cộng đồng fan toàn cầu thông qua mạng xã hội và các tour diễn nước ngoài.
Quay trở lại với câu chuyện của Hà Anh Tuấn và Mỹ Linh. Để thực hiện một show diễn thuần Việt tại nước ngoài là hành trình không dễ dàng. Với “Mỹ Linh Xin chào tour 2025”, ê kíp Xin chào Entertainment cho biết, họ đã dành nhiều tháng lên kế hoạch, khảo sát hàng loạt nhà hát lớn, kiểm tra âm thanh - ánh sáng, an ninh, chỗ ngồi… trước khi tìm ra không gian phù hợp. Song song đó là quá trình thương thảo, chuẩn bị hồ sơ, chứng minh năng lực để đưa diva Mỹ Linh đứng trên sân khấu của một nhà hát danh giá tại mỗi điểm dừng. Từ thiết kế sân khấu, ánh sáng, bản phối đến toàn bộ khâu sản xuất, đều do đội ngũ Việt Nam thực hiện. Những giờ tập luyện miệt mài là nỗ lực để khán giả quốc tế được trải nghiệm một đêm nhạc trọn vẹn.
Hành trình của “Sketch a Rose” cũng tương tự. Tổng đạo diễn Cao Trung Hiếu cho biết, ê kíp mong muốn “mang âm nhạc Việt đến những nhà hát biểu tượng toàn cầu bằng 100% chất liệu Việt”. Để có được không gian biểu diễn “như mơ” cho hơn 40 nghệ sĩ, họ phải vận chuyển gần 100 kiện thiết bị, đạo cụ từ Việt Nam sang, thậm chí mang cả hoa hồng tươi từ quê nhà để phủ kín sân khấu…
Từ ví dụ trên, có thể rút ra bài học cốt lõi là bản sắc dân tộc chính là “chìa khóa” để văn hóa Việt Nam được nhận diện và tôn trọng trên trường quốc tế. Thách thức lớn nhất là phát triển kinh tế ngành giải trí mà không hy sinh bản sắc văn hóa dân tộc, bởi chỉ khi giữ được bản sắc, Việt Nam mới có thể được công nhận toàn cầu. Đồng thời, chúng ta vẫn học hỏi tinh hoa quản trị, công nghệ của các nền công nghiệp giải trí phát triển để nâng tầm chuyên nghiệp. Sự kết hợp “cái riêng” của Việt Nam và “cái chung” của quốc tế nhuần nhuyễn sẽ quyết định của ngành công nghiệp giải trí văn hóa Việt Nam trong những năm tới.
Nguồn: https://baophapluat.vn/nganh-cong-nghiep-giai-tri-viet-nam-uoc-mo-vuon-ra-the-gioi.html
Bình luận (0)