Ngành khoa học và công nghệ thực hiện nhiều giải pháp truyền thông về quyền con người

Trước sự phát triển của mạng xã hội không ngừng gia tăng, thời gian qua các cơ quan chức năng đã tăng cường đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, phát huy vai trò của nền tảng mạng xã hội trong hoạt động truyền thông.

Theo đó Bộ Khoa hoạc và Công nghệ đã tổ chức thường niên các sự kiện lớn như Ngày KH&CN Việt Nam (18/5), Lễ hưởng ứng Ngày Sở hữu trí tuệ Thế giới, Ngày Đổi mới sáng tạo, Ngày Chuyển đổi số quốc gia, Techfest quốc gia, Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam... Các sự kiện được lồng ghép nội dung truyền thông về quyền con người trong KHCN,ĐMST&CĐS nhấn mạnh vai trò của khoa học phục vụ đời sống và phát triển con người, định kỳ hàng năm, Bộ tổ chức các khóa tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng truyền thông về KHCN,ĐMST&CĐS cho cán bộ đầu mối truyền thông của các đơn vị trực thuộc Bộ, phóng viên phụ trách lĩnh vực KH&CN, góp phần xây dựng đội ngũ truyền thông chuyên nghiệp, có hiểu biết cơ bản về quyền con người trong lĩnh vực KH&CN. Cùng với hoạt động hợp tác quốc tế truyền thông về quyền con người trong lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS đã được triển khai. Bộ KH&CN cũng đã và đang tăng cường phối hợp với các tổ chức quốc tế, cơ quan nhân quyền Liên Hợp Quốc và các đối tác song phương để quảng bá thông tin tích cực về nỗ lực của Việt Nam.

Đặc biệt quản lý các trang mạng xã hội chính thức gồm fanpage: Bộ Khoa học và Công nghệ; Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo truyền tải nội dung thông tin về KHCN,ĐMST&CĐS, trong đó có các chiến dịch truyền thông về KHCN,ĐMST&CĐS vì con người, quyền riêng tư dữ liệu và an toàn thông tin cá nhân đã tạo được hiệu ứng tích cực, thu hút sự quan tâm của công chúng. Đến nay, fanpage: Bộ Khoa học và Công nghệ đạt hơn 50.000 lượt theo dõi, 4 triệu lượt xem; Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đạt hơn 5.000 lượt theo dõi, hơn 800.000 lượt xem.

Từ năm 2023-2025, Bộ KH&CN đã từng bước triển khai ứng dụng công nghệ số trong hoạt động thông tin, tuyên truyền về quyền con người. Bộ KH&CN đã ứng dụng các công cụ công nghệ số trong thu thập, phân tích dữ liệu dư luận xã hội, giám sát xu hướng thông tin, và phát hiện xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc liên quan đến quyền con người.

(nguồn: Internet)

Các ấn phẩm, video, đồ họa, phóng sự, tài liệu tuyên truyền về quyền con người đã được số hóa, tích hợp trên Cổng thông tin điện tử và các nền tảng truyền thông số của Bộ KH&CN, bảo đảm khả năng truy cập rộng rãi, thân thiện với người dùng.

Bộ KH&CN đã chủ động giám sát và xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc về quyền con người, đặc biệt là những thông tin liên quan đến lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS, dữ liệu cá nhân và không gian mạng. Đồng thời, Bộ chủ động cung cấp thông tin chính thống, minh bạch và khoa học cho báo chí thông qua họp báo định kỳ nhằm định hướng dư luận, củng cố niềm tin của công chúng, qua đó góp phần bảo vệ hình ảnh, uy tín quốc gia và phát triển KHCN, ĐMST&CĐS.

Với dự báo trong thời gian tới, bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước được dự báo sẽ có nhiều yếu tố tác động đến công tác bảo đảm và truyền thông về quyền con người, với việc trên phạm vi toàn cầu, xu hướng thúc đẩy quyền con người tiếp tục được các tổ chức quốc tế, khu vực và quốc gia quan tâm, gắn chặt với các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), chuyển đổi số và biến đổi khí hậu. Các vấn đề mới nổi như quyền riêng tư dữ liệu, quyền tiếp cận công nghệ, quyền bình đẳng trong môi trường số và AI sẽ trở thành trọng tâm của diễn đàn nhân quyền quốc tế.

Trong nước, Việt Nam tiếp tục tham gia và thực hiện các cam kết quốc tế như Cơ chế Rà soát định kỳ phổ quát (UPR), các công ước quốc tế về quyền con người, cũng như các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc. Cùng với đó, phát triển KHCN,ĐMST&CĐS đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức mới đối với bảo đảm quyền con người, đặc biệt là quyền tiếp cận thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân, quyền lao động trong môi trường số, và đạo đức trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.

Tình hình quốc tế và trong nước nêu trên cho thấy, trong thời gian tới, truyền thông về quyền con người sẽ diễn ra trong môi trường thông tin nhanh, đa chiều, phức tạp và nhạy cảm hơn, đòi hỏi cách tiếp cận linh hoạt, khoa học và có chiến lược rõ ràng.

Qua đó đặt ra đối với công tác truyền thông về quyền con người trong lĩnh vực KHCN, ĐMST&CĐS như chủ động và kịp thời trong truyền thông chính sách: Cần tăng cường truyền thông chủ động về các chủ trương, chính sách, chương trình của Bộ KH&CN liên quan đến quyền con người; Tập trung truyền thông về các nội dung như: quyền tiếp cận tri thức khoa học, quyền được bảo vệ dữ liệu cá nhân, bình đẳng giới trong khoa học, trách nhiệm xã hội của công nghệ và đổi mới sáng tạo, đổi mới phương thức truyền thông: Tăng cường ứng dụng nền tảng số, mạng xã hội, công nghệ AI và các công cụ trực quan (video, đồ họa, podcast, tọa đàm trực tuyến) để truyền tải thông tin nhân quyền sinh động, dễ hiểu và lan tỏa hơn.

Xây dựng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên có hiểu biết đầy đủ về quyền con người và ứng dụng tốt các công nghệ truyền thông số, đáp ứng yêu cầu truyền thông hiện đại, đảm bảo tính bền vững và tính nhân văn trong truyền thông KHCN,ĐMST&CĐS: Truyền thông về quyền con người không chỉ nhằm phản ánh chính sách, mà còn cần góp phần hình thành văn hóa tôn trọng con người trong nghiên cứu, ứng dụng và quản lý KH&CN.

Cùng với tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về quyền con người; Đưa công tác thông tin, tuyên truyền về quyền con người trong lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS gắn với việc triển khai các chiến lược, chương trình quốc gia; Lồng ghép nội dung về quyền con người trong quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách, dự án KH&CN; chú trọng khía cạnh quyền tiếp cận tri thức, quyền bình đẳng giới trong KH&CN, và quyền được bảo vệ dữ liệu cá nhân trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, đổi mới cách tiếp cận và phương thức truyền thông: Chuyển từ tuyên truyền một chiều sang truyền thông tương tác, đa chiều, khuyến khích đối thoại và lan tỏa giá trị nhân văn trong KHCN,ĐMST&CĐS; Tận dụng công nghệ số, mạng xã hội, nền tảng truyền thông đa phương tiện video, đồ họa, podcast, tọa đàm trực tuyến... để nâng cao sức hấp dẫn, khả năng lan tỏa và hiệu quả truyền thông. Nâng cao năng lực và phát triển đội ngũ làm công tác truyền thông nhân quyền: Xây dựng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên có hiểu biết sâu về nhân quyền, pháp luật, và lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS; Tổ chức các khóa bồi dưỡng, tập huấn chuyên đề về kỹ năng truyền thông nhân quyền trong thời đại số.

(nguồn: Internet)
Lồng ghép nội dung quyền con người trong các chương trình, dự án KH&CN, xây dựng, triển khai các chương trình nghiên cứu, đổi mới sáng tạo hoặc chuyển đổi số, cần lồng ghép tiêu chí về quyền con người, nhất là quyền bình đẳng, quyền riêng tư và tiếp cận công nghệ.  Đa dạng hóa hình thức và nội dung truyền thông, tăng cường phóng sự, tọa đàm, chuyên trang hoặc sản phẩm đa phương tiện infographic, podcast, video, chuyên mục trực tuyến để lan tỏa thông tin về quyền con người một cách sinh động, dễ tiếp cận, khuyến khích phản ánh câu chuyện thực tiễn, sáng kiến của nhà khoa học, tổ chức, cá nhân trong bảo đảm quyền con người thông qua các hoạt động KHCN, ĐMST&CĐS, nâng cao năng lực cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên, đặc biệt tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về quyền con người và truyền thông nhân quyền, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số, AI và phát triển công nghệ mới.

Tăng cường sử dụng nền tảng mạng xã hội, dữ liệu mở, đồ họa, video ngắn, podcast, tọa đàm trực tuyến, báo chí đa phương tiện để lan tỏa thông tin sinh động, dễ tiếp cận với công chúng. Ứng dụng công nghệ AI và công nghệ dữ liệu lớn (Big Data) để nâng cao hiệu quả tiếp cận, phân tích xu hướng dư luận xã hội, qua đó định hướng thông tin kịp thời, chính xác. Đẩy mạnh tuyên truyền về vai trò của KH&CN trong bảo đảm quyền con người, nhất là quyền được sống trong môi trường trong lành, quyền tiếp cận công nghệ, quyền an toàn dữ liệu cá nhân và quyền phát triển toàn diện.

Dân Hùng