Nghề đan bèo tây mở lối thoát nghèo

Sinh kế mới ở vùng cao

Khi những khung dệt thổ cẩm và nghề đan lát gắn bó hàng trăm năm với người dân xã vùng cao Yên Na (tỉnh Nghệ An) dần lụi tàn, chính quyền địa phương đã tìm cho bà con một hướng đi phù hợp. Việc sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ từ bèo tây vừa tạo thu nhập ổn định, vừa giúp người dân vực dậy nghề truyền thống, khiến bà con hào hứng “nối lại sợi nghề” đứt quãng.

Đan bèo tây xuất khẩu, sinh kế mới cho người dân ở xã vùng cao Yên Na, tỉnh Nghệ An

Bèo tây - loài thủy sinh thân mộc, thân dài 60-90 cm - sau khi được vớt lên sẽ được cắt bỏ gốc lá, phơi nắng nhiều ngày cho khô. Những sợi bèo vàng óng ấy trở thành nguyên liệu để đan giỏ, thảm, khay, bình hoa… phục vụ xuất khẩu.

Từ nhỏ gắn bó với tre, nứa, mây, giang, chị Lô Thị Pèn (52 tuổi, trú bản Văng Cuộm, xã Yên Na) quen với việc tự tay làm gần như mọi vật dụng trong nhà. Nhưng khi đồ nhựa, inox phổ biến, nghề đan lát trở nên ế ẩm. “Lâu nay tôi chỉ chặt ít tre về đan cho vui. Nghe xã thông báo có ký hợp đồng đan bèo tây xuất khẩu, tôi đăng ký ngay. Được các nghệ nhân “cầm tay chỉ việc”, tôi học vài tiếng là quen tay”, chị nói.

Nghề đan bèo tây mang lại thu nhập ổn định cho gia đình chị Lô Thị Pèn lúc nông nhàn.

Chỉ vài ngày sau thông báo của xã, hàng chục người ở bản Văng Cuộm đã ghi tên học nghề. “Ở đây quanh năm chẳng có việc gì. Thanh niên đi làm xa cả. Người già như chúng tôi chỉ quanh quẩn nuôi con gà, con lợn. Nay có nghề mới, lại được ngồi đan cùng nhau, tay làm mà miệng rôm rả chuyện bản làng, vui lắm”, bà Vi Thị Tím (65 tuổi) vừa đan vừa xốc lại bó sợi bên cạnh.

Theo bà Tím, điều quan trọng nhất là nguyên liệu được doanh nghiệp đưa tận bản, sản phẩm đan xong đến đâu thu mua đến đó, giúp người già có việc làm ngay tại nhà mà không phải đi xa.

Từ bãi bèo khô đến những sản phẩm xuất khẩu

Anh Trần Thanh Tùng – người trực tiếp kết nối doanh nghiệp với xã và đứng ra thu mua sản phẩm – là một trong những nghệ nhân từ Ninh Bình vào xã Yên Na hướng dẫn, dạy nghề. Anh cho biết, các mặt hàng từ chất liệu tự nhiên như bèo tây, cói rất được thị trường Nhật Bản, Mỹ, Đức, Đan Mạch… ưa chuộng nhờ độ bền, tính thẩm mỹ và thân thiện môi trường.

Người dân ở xã Yên Na, vốn đã có tay nghề đan lát truyền thống từ nhỏ, chỉ cần hướng dẫn sơ qua, vài tiếng sau là có thể tự đan được.

Sản phẩm đầu tiên bà con được hướng dẫn là giỏ đựng đồ. Khi đã quen tay, nghệ nhân tiếp tục chỉ cách đan thảm, bình hoa, khay giấy… Mọi sản phẩm hoàn thiện đều được đưa về công ty tại Ninh Bình để sấy, phủ sơn và trang trí trước khi xuất khẩu. Từ những sợi bèo khô tưởng như vô giá trị, người thợ vùng cao đã tạo ra sản phẩm đi khắp thế giới. Vì bà con vốn thông thạo đan lát truyền thống nên việc truyền nghề diễn ra nhanh.

“Đan bèo tây còn đơn giản hơn mây tre. Chỉ cần hướng dẫn một lượt là vài tiếng sau đã tự đan được. Doanh nghiệp cung cấp nguyên liệu, bao tiêu đầu ra, bà con không phải lo gì hết. Khi bà con thành thạo, công ty sẽ đặt hàng đều. Mỗi ngày có thể kiếm 150.000 - 200.000 đồng. Thợ lành nghề đan hàng khó có thể thu nhập đến gần chục triệu mỗi tháng”, anh Tùng cho biết.

Nghề đan bèo tây xuất khẩu phù hợp với mọi lứa tuổi, cho phép người dân tranh thủ làm ngay tại nhà.

Ông Nguyễn Văn Hòe, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Na, cho biết, thu nhập 3-5 triệu đồng/tháng từ đan bèo tây là nguồn hỗ trợ lớn với người dân vùng cao. Trước đây, thiếu việc làm, nhiều cặp vợ chồng buộc phải gửi con cho ông bà để đi làm xa, kéo theo nhiều hệ lụy. Hiện, 5 bản trên địa bàn xã đã hoàn thành lớp tập huấn, riêng bản Văng Cuộm có gần 15 người trên 60 tuổi đăng ký học nghề.

Các sản phẩm đan bèo tây của bà con xã Yên Na.

“Địa phương đặt mục tiêu đưa nghề đan bèo tây đến cả 16 bản trên địa bàn. Với sự hứng thú và khả năng tiếp thu nhanh của người dân, nghề này được kỳ vọng trở thành hướng phát triển kinh tế lâu dài, giúp bà con thoát nghèo bền vững. Đây là mô hình sinh kế xanh, tận dụng được thế mạnh đan lát truyền thống và cho ra những sản phẩm nông nghiệp thân thiện môi trường phục vụ xuất khẩu, góp phần nâng cao đời sống vùng cao”, ông Hòe cho hay.

Nguồn: https://tienphong.vn/nghe-dan-beo-tay-mo-loi-thoat-ngheo-post1798803.tpo