Nhà báo Tạ Bích Loan nói về thách thức đào tạo báo chí thời AI

(NLĐO)-Dù công nghệ thay đổi, nhiều giá trị cốt lõi của nghề báo vẫn không đổi: Tính kiểm chứng, đạo đức nghề nghiệp, sự trung thực, khách quan...

Ngày 9-12, tại TP HCM, Báo Thanh Niên tổ chức tọa đàm "Đào tạo Truyền thông từ đổi mới đến kỷ nguyên mới" với sự tham gia của đại diện các trường ĐH, CĐ đào tạo báo chí – truyền thông khu vực phía Nam và các cơ quan quản lý, cơ quan báo chí.

Sinh viên thiếu kỹ năng thực hành trên nền tảng số

Phát biểu khai mạc, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên, cho biết kỷ nguyên số đang làm thay đổi sâu sắc nhiều lĩnh vực, trong đó có báo chí và truyền thông. 

Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số đã làm thay đổi cách sản xuất, phân phối, tiêu thụ thông tin và đặt ra yêu cầu hoàn toàn mới đối với công tác đào tạo nhân lực báo chí – truyền thông tại các cơ sở giáo dục ĐH, CĐ.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên

Theo ông Toàn, quy mô đào tạo truyền thông ngày càng mở rộng ở nhiều trường, từ khối ngành khoa học xã hội đến trường đa ngành, từ công lập đến tư thục. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đào tạo báo chí – truyền thông vẫn đối diện nhiều thách thức.

Dẫn khảo sát của TopCV năm 2023, ông cho biết 64% nhà tuyển dụng trong ngành truyền thông – marketing đánh giá sinh viên thiếu kỹ năng thực hành trên nền tảng số, đặc biệt ở các công cụ như Facebook Ads, Canva, Google Analytics, TikTok…

Ông Toàn cho rằng có nhiều thách thức lớn đang tác động trực tiếp đến chất lượng nhân sự báo chí – truyền thông. "Một trong những giải pháp quan trọng nằm ở sự hợp tác giữa nhà trường và người sử dụng lao động – trong đó có các cơ quan báo chí – truyền thông" - ông nói.

Chương trình đào tạo chậm hơn thị trường: Nhà trường khó bắt nhịp

Ở góc độ cơ sở đào tạo, TS Huỳnh Văn Thông (Khoa Báo chí và Truyền thông-Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TPHCM) cho biết thị trường lao động thay đổi nhanh hơn tốc độ điều chỉnh chương trình đào tạo. Chu kỳ công nghệ hiện chỉ 6–12 tháng nhưng chương trình đào tạo lại mất 4–5 năm để cải tiến. Điều này khiến sinh viên thiếu cập nhật, còn nặng lý thuyết và thiếu trải nghiệm thực chiến.

TS Thông cho rằng liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp vẫn hạn chế, khiến chuỗi đào tạo – tuyển dụng – phản hồi chưa được khép kín. Nhìn ở góc độ đào tạo trong thời đại AI, ông cảnh báo AI không chỉ thách thức kỹ năng mà còn thách thức cả "căn tính và bản sắc nghề truyền thông".

Ông Thông đề nghị doanh nghiệp "đừng chỉ tuyển người – hãy cùng đào tạo người". Với các cơ quan, công ty truyền thông, ông khuyến nghị mở rộng không gian thực tập để sinh viên được tiếp xúc với quy trình làm việc thật.

AI cạnh tranh tư duy con người

Nhà báo Tạ Bích Loan (VTV) cho biết AI đang đặt ra loạt thách thức lớn cho đào tạo báo chí – truyền thông. Trong đó, có sự cạnh tranh giữa tư duy con người và khả năng tạo sinh của AI, sự lỗi thời nhanh chóng của chương trình đào tạo và nguy cơ mờ nhạt tính độc đáo khi dữ liệu dùng chung ngày càng phổ biến. 

Nhà báo Tạ Bích Loan chia sẻ tại toạ đàm

Bà cũng chỉ ra những băn khoăn toàn cầu trong ứng dụng AI vào báo chí như: Độ chính xác, bản quyền và sở hữu nội dung, tính nguyên bản, nguy cơ lệ thuộc vào AI, tính minh bạch dữ liệu và đạo đức nghề nghiệp.

Về thực trạng trong nước, bà Loan cho biết 85% cơ quan báo chí tại Việt Nam đã dùng hoặc đang thử nghiệm AI, cho thấy sự hiện diện mạnh mẽ của công nghệ trong hoạt động làm báo.

Bà nhấn mạnh rằng dù công nghệ thay đổi, nhiều giá trị cốt lõi của nghề báo vẫn không đổi: Tính kiểm chứng – chính xác, đạo đức nghề nghiệp, sự trung thực, khách quan, năng lực phân tích, tư duy độc lập và khả năng kể chuyện giàu cảm xúc. Tuy nhiên, chương trình đào tạo cũng cần bổ sung kỹ năng mới như sử dụng AI và đánh giá chất lượng dữ liệu.

Nguồn: https://nld.com.vn/nha-bao-ta-bich-loan-noi-ve-thach-thuc-dao-tao-bao-chi-thoi-ai-196251209120157718.htm