Nhà máy X61 (Binh chủng Hóa học): Làm chủ quy trình sản xuất sản phẩm khói ngụy trang

Đặc biệt, với hệ thống trang thiết bị từng bước được đầu tư hiện đại cùng đội ngũ cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu, Nhà máy từng bước nghiên cứu, chế tạo các sản phẩm khói có khả năng cản trở, làm suy giảm các loại cảm biến quang học, hồng ngoại, laser.

Hằng năm, trong các cuộc diễn tập do Binh chủng Hóa học tổ chức, theo kịch bản, khói ngụy trang màu trắng được triển khai để bảo vệ các mục tiêu quan trọng, như: Cảng hàng không, nhà ga tàu hỏa; trinh sát và tiêu tẩy khu vực mục tiêu bị nhiễm độc, nhiễm xạ... Ẩn dưới màn khói, bộ đội nhanh chóng cơ động, tiếp cận mục tiêu và triển khai lực lượng, phương tiện một cách nhịp nhàng, an toàn. Quá trình thực hiện giúp bộ đội rèn luyện bản lĩnh, kỹ năng xử trí tình huống, đồng thời đánh giá hiệu quả thực tiễn của các loại khí tài, trang bị khói ngụy trang. Khói được tạo nên từ các hạt vật chất siêu mịn lơ lửng trong không khí, không chỉ che phủ không gian mà có khả năng hấp thụ, ngăn cản hoặc làm tán xạ sóng ánh sáng, từ quang học thông thường đến hồng ngoại và laser.

Cán bộ Nhà máy X61 chuẩn bị thử nghiệm khói ngụy trang.

Hiện nay, trong quân sự sử dụng nhiều phương tiện để tạo ra khói, như lựu đạn, hộp tạo khói cầm tay, thùng tạo khói, đạn pháo, cối và bom tạo khói sử dụng các hợp chất hóa học chuyên dùng. Ngoài ra, còn có một số cách tạo khói khác như chưng khô nhiên liệu trên tàu thủy, xe tăng...

Thượng tá Vũ Văn Lễ, Trưởng phòng Kỹ thuật, Nhà máy X61, cho biết: Để chế tạo thành công các sản phẩm khói ngụy trang, cán bộ, kỹ sư Nhà máy phải dày công nghiên cứu, thử nghiệm, từng bước tối ưu hóa sản phẩm. Nhà máy đặt trọng tâm công nghệ vào khâu nghiên cứu xác định tỷ lệ thành phần chất tạo khói-bước then chốt quyết định chất lượng, an toàn, độ che phủ của khói. Tại phòng thí nghiệm, quá trình lựa chọn, cân đối vật liệu được thực hiện theo phương pháp liên ngành để xác định khả năng tán xạ và hấp thụ, hóa vật liệu... từ đó xác định được tỷ lệ thành phần tối ưu. Đặc biệt, đối với sản phẩm khói chống hồng ngoại, quá trình tính toán nghiên cứu được Nhà máy tiến hành thực hiện nhiều lần.

Theo Thượng tá Vũ Văn Lễ, quy trình sản xuất các sản phẩm khói ngụy trang được thực hiện liên hoàn: Tiếp nhận vật liệu, nghiền và trộn, nén hợp chất, bao gói, kiểm tra chất lượng sản phẩm. Điểm mấu chốt quyết định hiệu năng của khói là tỷ lệ thành phần hoá chất hỗn hợp đồng nhất. Mỗi sản phẩm phát khói sẽ có công thức, tỷ lệ phối trộn hỗn hợp khác nhau. Mỗi công đoạn đều đặt ra yêu cầu cao đối với người lao động.

Trong tác chiến hiện đại, màn khói không chỉ ngụy trang mà còn là lớp phòng thủ chống lại cảm biến hồng ngoại và trinh sát ảnh nhiệt. Do đó, đánh giá khoa học về hiệu năng của đạn khói, từ mật độ, diện tích che phủ đến khả năng làm mờ tín hiệu hồng ngoại là bước bắt buộc trong kiểm tra chất lượng sản phẩm. Đối với các sản phẩm phát khói truyền thống, như: Thùng phát khói, đạn khói, thùng khói hải quân được thử nghiệm tại khu vực riêng. Đối với khói chống hồng ngoại, quá trình thử nghiệm được tiến hành tại phòng thí nghiệm chuyên dụng với buồng thử hồng ngoại.

Tại đây, các cảm biến quang, cảm biến hồng ngoại phổ rộng được đặt trong thiết bị sẽ ghi nhận cường độ tín hiệu tại các băng sóng: Cận hồng ngoại (NIR), hồng ngoại trung (MIR) và hồng ngoại xa (LWIR). Dữ liệu thu được là dãy thời gian biểu thị mức suy giảm tín hiệu của nguồn nền khi màn khói hình thành. Tất cả kết quả đều được đồng bộ và hiển thị trực quan trên giao diện màn hình.

Thượng tá Vũ Văn Lễ cho hay: Chúng tôi tiến hành thử nghiệm ngoài trời bằng cách sử dụng flycam trang bị camera ảnh nhiệt. Khi phương tiện được che phủ bởi màn khói, từ trên cao, flycam ghi nhận hình thái lan tỏa của màn khói, độ đồng nhất của lớp che phủ, và quan trọng nhất là khả năng che mờ dấu nóng mục tiêu. Từ camera nhiệt hiển thị có thể thấy, trước khi thả khói, nguồn nhiệt hiện rõ; sau khi phủ màn khói, tín hiệu bị suy giảm hoặc mờ. Mức suy giảm này được lượng hóa để đánh giá hiệu quả thực chiến.

Trao đổi với Thượng tá Doãn Giang, Phó giám đốc Nhà máy X61, chúng tôi được biết, hiện nay, Nhà máy tiếp tục nghiên cứu, phát triển các sản phẩm có thể chống trinh sát bằng vũ khí hiện đại, đặc biệt là trinh sát ảnh nhiệt bằng hồng ngoại. Công tác này gặp nhiều khó khăn bởi trinh sát ảnh nhiệt và hồng ngoại luôn phát triển và thay đổi nhanh chóng. Trong các cuộc chiến tranh tương lai (nếu xảy ra), màn khói chắc chắn vẫn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động ngụy trang.

Vì vậy, nghiên cứu, cải tiến cơ chế hoạt động, chủ động nguồn nguyên vật liệu, nâng cao hiệu quả phạm vi tác chiến của các sản phẩm khói ngụy trang là nhiệm vụ và cũng là mục tiêu của đội ngũ cán bộ, nghiên cứu viên Nhà máy X61. “Những kết quả đã đạt được chính là cơ sở để Nhà máy tiếp tục tối ưu hóa các sản phẩm khói ngụy trang, đặc biệt là sản phẩm khói có khả năng chống hồng ngoại, trinh sát laser, góp phần nâng cao khả năng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến của Bộ đội Hóa học trong tình hình mới”, Thượng tá Doãn Giang nhấn mạnh.

Nguồn: https://www.qdnd.vn/quoc-phong-an-ninh/xay-dung-quan-doi/nha-may-x61-binh-chung-hoa-hoc-lam-chu-quy-trinh-san-xuat-san-pham-khoi-nguy-trang-997253