Nhiên liệu bền vững - giải pháp cho hàng không xanh

Sự cần thiết của nhiên liệu hàng không bền vững

Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (COP30) đã chính thức khai mạc vào ngày 10/11. Một trong những chủ đề chính của hội nghị lần này là nhiên liệu sinh học. Đây được xem là giải pháp then chốt để giảm phát thải carbon trên thế giới và ngành hàng không cũng không phải ngoại lệ.

Lượng khí carbon phát thải từ ngành hàng không chiếm từ 2,5% đến 3% tổng lượng phát thải toàn cầu. Tuy nhiên, ngành hàng không được coi là một trong những lĩnh vực khó khử carbon nhất. Chìa khóa cho vấn đề này chính là nhiên liệu bền vững. Nhiên liệu hàng không bền vững là nguồn năng lượng tái tạo có nguồn gốc từ các loại nguyên liệu như dầu ăn đã qua sử dụng, chất thải nông nghiệp, rác thải đô thị và một số loại tảo. Không giống các nhiên liệu máy bay thông thường có nguồn gốc từ nguyên liệu hóa thạch hữu hạn, nhiên liệu hàng không bền vững là giải pháp thay thế có tính tái chế và ít phát thải carbon, giúp giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính. Nhiên liệu hàng không bền vững được kỳ vọng có thể đóng góp khoảng 65% mức giảm phát thải carbon cần thiết để đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Biến dầu ăn thừa thành nhiên liệu máy bay tại Trung Quốc

Nhu cầu về nhiên liệu hàng không bền vững đang tăng mạnh, hứa hẹn trở thành thị trường màu mỡ trong tương lai gần khi Mỹ, Liên minh châu Âu và nhiều nước khác yêu cầu pha trộn, thay thế dần nhiên liệu hoá thạch bằng nhiên liệu bền vững. Trung Quốc cũng đang đẩy mạnh năng lực nghiên cứu - phát triển và sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững từ dầu ăn đã qua sử dụng.

Tại một nhà hàng hạng sang ở thành phố Thành Đô, nhiều thực khách đang say sưa thưởng thức món lẩu cay mà không biết rằng, những giọt dầu ăn thừa mà họ bỏ lại sẽ có vòng đời thứ 2 dưới dạng nhiên liệu máy bay. Với khoảng 150.000 tấn dầu ăn đã qua sử dụng mà các nhà hàng trong thành phố thải ra mỗi năm, doanh nghiệp địa phương Jinshang đã tìm ra phương pháp thích hợp để xử lý chất thải dầu mỡ và xuất khẩu để biến thành nhiên liệu hàng không. Vào buổi tối, những người thu gom sẽ ghé hàng trăm nhà hàng để lấy những thùng nước dùng thừa lõng bõng dầu mỡ, sau đó chuyển đến ngoại ô thành phố, nơi đặt trụ sở của nhà máy. Dầu được dẫn vào các thùng lớn và trải qua quá trình tinh chế để loại bỏ nước và tạp chất còn sót lại, tạo ra loại dầu công nghiệp trong suốt, nhuốm vàng.

Ông Ye Bin - Chủ tịch Công ty Công nghệ Môi trường Jinshang cho biết: "Món lẩu Tứ Xuyên của chúng tôi nổi tiếng thế giới. Không chỉ có thể, nó còn được tận dụng triệt để. Công ty chúng tôi thu gom khoảng 300 đến 400 tấn dầu thải mỗi ngày. Và đây mới chỉ là lượng dầu mà một công ty thu được".

Dầu thải tinh chế sau đó được xuất khẩu cho các khách hàng chủ yếu ở Châu Âu, Mỹ và Singapore. Nó sẽ tiếp tục được xử lý để tạo ra nhiên liệu hàng không bền vững.

Anh Dong - Thực khách chia sẻ: "Tôi nghĩ việc tận dụng chất thải có lợi cho toàn bộ hệ thống tái chế, rất thân thiện với môi trường".

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, nhiên liệu sinh học rất quan trọng trong việc khử carbon trong lĩnh vực hàng không. Nhiên liệu hàng không bền vững được sản xuất từ nguyên liệu thô có nguồn gốc sinh học có thể giảm lượng khí thải carbon tới 80% so với nhiên liệu hàng không thông thường.

Khó khăn trong việc triển khai nhiên liệu hàng không bền vững

Việc áp dụng nhiên liệu hàng không bền vững là giải pháp cốt lõi để ngành hàng không giảm phát thải, nhưng quá trình triển khai vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức lớn, như chi phí cao hay những thách thức về nguồn cung và sản xuất.

Rào cản lớn nhất là giá thành sản xuất cao. Hiện tại, nhiên liệu hàng không bền vững có giá cao hơn gấp hai đến 5 lần so với nhiên liệu hóa thạch truyền thống. Chi phí cao này do quy trình sản xuất phức tạp hơn và quy mô sản xuất còn nhỏ. Việc xây dựng các nhà máy sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững mới, đặc biệt là các cơ sở sử dụng công nghệ tiên tiến, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư khổng lồ. Mặc dù nhiều quốc gia đã có chính sách hỗ trợ, nhưng mức ưu đãi chưa đủ sức nặng để cân bằng chi phí chênh lệch và khuyến khích các hãng hàng không chuyển đổi nhanh chóng. Thách thức thứ hai là nguồn cung sản xuất. Hiện tại, sản lượng nhiên liệu hàng không bền vững toàn cầu chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ nhu cầu nhiên liệu hàng không.

Ông Hemant Mistry - Giám đốc Chuyển đổi Năng lượng, Hiệp hội hàng không quốc tế nêu ý kiến: "Nhiên liệu hàng không bền vững hiện chỉ chiếm chưa đến 0,1% tổng lượng nhiên liệu hàng không được tiêu thụ, do chi phí xử lý và số lượng nhà cung cấp tương đối ít. Do đó, cần đẩy mạnh sản xuất trong những năm tới để các hãng hàng không có thể tiếp cận nhiều hơn với nhiên liệu hàng không bền vững".

Do tình hình kinh tế bất ổn, chi phí năng lượng và vận hành tăng cao, dự báo nguồn cung nhiên liệu hàng không bền vững sẽ thấp hơn 30% đến 45% so với mục tiêu của ngành hàng không thương mại vào năm 2030.

Thế giới nỗ lực đẩy mạnh nhiên liệu hàng không bền vững

Dù vẫn còn khó khăn trong việc triển khai nhiên liệu hàng không bền vững, đây vẫn là hướng đi tất yếu của ngành hàng không thế giới. Nhiều nước đang đẩy mạnh nhiên liệu hàng không bền vững bằng cách áp dụng phí nhiên liệu xanh.

Từ tháng 10/2026, hành khách bay từ Singapore sẽ phải trả một khoản phụ phí từ 1 - 41,6 SGD. Khoản phí này sẽ được dùng để mua nhiên liệu hàng không bền vững, nhằm mục tiêu giảm thiểu khí thải carbon của ngành hàng không. Mức phí sẽ được tính dựa trên quãng đường bay và hạng ghế của hành khách. Ví dụ, một hành khách hạng phổ thông sẽ trả 1 SGD, tương đương 20.000 đồng cho chuyến bay đến Đông Nam Á.

Hãng hàng không Pháp Air France cũng khuyến khích hành khách đóng góp vào quỹ mua nhiên liệu hàng không bền vững. Theo các quy định của Liên minh châu Âu (EU), các hãng hàng không phải tăng tỷ lệ pha trộn nhiên liệu hàng không bền vững bắt buộc lên 6% vào năm 2030 và đạt 70% vào năm 2050.

Nguồn: https://vtv.vn/nhien-lieu-ben-vung-giai-phap-cho-hang-khong-xanh-100251112122328686.htm