Nợ xấu hạ nhiệt nhưng rủi ro vẫn "ẩn mình" ở năng lượng và vay mua nhà

Là ngành bệ đỡ của nền kinh tế, ngân hàng năm 2025 phát huy mạnh mẽ vai trò này trong bối cảnh nhiều thử thách, biến động, thông qua điều tiết nguồn vốn cho tiêu dùng và kinh doanh.

Trên thị trường chứng khoán, nhóm ngân hàng cũng một năm được ví von là “cổ phiếu vua thức giấc”. Với động lực từ câu chuyện tăng vốn, thu nhập ngoài lãi tăng, xử lý mạnh nợ xấu song song cải thiện chất lượng tài sản, chia cổ tức quy mô lớn… cổ phiếu ngân hàng năm qua chứng kiến sự sôi động, nhiều mã tăng bằng lần, thanh khoản dồi dào.

Bức tranh chung khả quan

Trong báo cáo phân tích mới công bố, VIS Rating đánh giá năng lực tín nhiệm ngành ngân hàng Việt Nam đang phục hồi nhẹ khi bước vào quý cuối năm 2025, nhờ ba yếu tố: Chất lượng tài sản cải thiện, lợi nhuận ổn định và môi trường chính sách thuận lợi hơn.

Dữ liệu 9 tháng đầu năm cũng phản ánh rõ, tỷ lệ nợ có vấn đề duy trì ở mức 2,3%, trong khi tốc độ hình thành nợ xấu mới giảm 30 điểm cơ bản so với quý trước. Theo VIS Rating, xu hướng giảm này đến từ khả năng trả nợ tốt hơn của khách hàng cá nhân và sự phục hồi cục bộ ở một số phân khúc doanh nghiệp.

Trong đó, nhóm ngân hàng lớn tiếp tục đóng vai trò trụ cột. BIDV, VietinBank, ACB và Techcombank ghi nhận mức giảm khoảng 20 điểm cơ bản ở tỷ lệ nợ xấu, nhờ thu hồi nợ mạnh và duy trì danh mục tín dụng thận trọng. Tại ACB, chất lượng khoản vay nhà ở cá nhân cải thiện rõ rệt - một tín hiệu cho thấy sức chống chịu của phân khúc bán lẻ vẫn ổn định.

Những áp lực âm thầm

Dù vậy, nhiều cái tên lớn vẫn còn đối mặt với rủi ro nợ xấu, đây là thử thách chung của ngành theo VIS Rating: Rủi ro tín dụng có xu hướng “tập trung tại các ngân hàng có cấu trúc dư nợ dễ biến động”.

VIS Rating cho biết áp lực nợ quá hạn tập trung vào các ngân hàng có cơ cấu dư nợ nhạy cảm hơn. Trong đó, Ngân hàng Quân đội (MB) đang chịu ảnh hưởng từ nhóm doanh nghiệp năng lượng tái tạo; còn Sacombank (mã chứng khoán: STB) thì chịu tác động từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyên lĩnh vực xuất nhập khẩu, doanh nghiệp hàng không…

Tại Ngân hàng Tiên Phong (mã chứng khoán: TPB) và HDBank (mã chứng khoán: HDB), hai nhà băng này ghi nhận nợ quá hạn tăng ở nhóm vay mua nhà.

Dự báo chung cho quý cuối năm, VIS Rating vẫn đánh giá tỷ lệ nợ xấu toàn ngành có thể giảm thêm 10-20 điểm cơ bản, nhờ tiến độ xóa nợ được đẩy nhanh và hiệu lực của Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi, vốn được kỳ vọng cải thiện minh bạch và tốc độ thu hồi nợ. Đây là nền hỗ trợ quan trọng cho đà phục hồi tín nhiệm ngành trong giai đoạn còn lại của năm.

Nợ xấu hạ nhiệt nhưng rủi ro vẫn ẩn mình ở năng lượng và vay mua nhà - 1 — Những áp lực theo đối tượng khách hàng của các ngân hàng (Ảnh: Chụp màn hình từ báo cáo VIS Rating).

Phân hoá rõ nét

Về hiệu quả sinh lời, cũng phân tầng rõ nét khi nhóm ngân hàng lớn duy trì ưu thế vượt trội nhờ cấu trúc thu nhập đa dạng và khả năng hấp thụ rủi ro tốt hơn.

Nhóm ngân hàng lớn như VPBank (mã chứng khoán: VPB), BIDV, VietinBank và Techcombank đều ghi nhận tăng trưởng đáng kể ở mảng thu nhập ngoài lãi, giúp cân bằng áp lực chi phí vốn. VIS Rating đánh giá các ngân hàng này “đang trong quỹ đạo hoàn thành kế hoạch lợi nhuận năm”, nhờ tín dụng dài hạn tăng ổn định, chi phí tín dụng giảm và mức dự phòng rủi ro được củng cố.

Ở nhóm còn lại, NIM tại ACB và VIB thu hẹp do tăng cho vay doanh nghiệp lớn - phân khúc có biên lãi thấp hơn so với bán lẻ. TPBank và Eximbank (mã chứng khoán: EIB) chịu chi phí huy động tăng khi CASA giảm trên diện rộng và cạnh tranh tiền gửi trở nên gay gắt hơn. Điều này khiến khả năng cải thiện NIM bị hạn chế, dù nhu cầu tín dụng vẫn duy trì.

Thanh khoản cũng là biến số cho thấy mức độ phân tầng mạnh nhất giữa các nhóm ngân hàng trong 9 tháng đầu năm. CASA toàn ngành giảm còn 19%, thấp hơn 1 điểm phần trăm so với quý trước, do người gửi chuyển sang kỳ hạn dài để hưởng lãi suất cao hơn. Xu hướng này khiến chi phí vốn tăng rõ rệt, đặc biệt tại các ngân hàng nhỏ như ABBank, BacABank, KienlongBank, vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn giá rẻ.

Nhìn tổng thể, dữ liệu 9 tháng đầu năm phản ánh trạng thái ổn định chung của ngành, nhưng phân tầng sâu giữa hai nhóm. Nhóm lớn củng cố vị thế nhờ chất lượng tài sản cải thiện, lợi nhuận ổn định và dự phòng tăng; trong khi nhóm nhỏ chịu áp lực thanh khoản kéo dài, do phụ thuộc vốn ngắn hạn.

Theo VIS Rating, toàn ngành cần duy trì các chính sách hỗ trợ để giảm rủi ro cục bộ và bảo đảm ổn định cho hệ thống trong giai đoạn cuối năm.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/no-xau-ha-nhiet-nhung-rui-ro-van-an-minh-o-nang-luong-va-vay-mua-nha-20251207101548890.htm