NSƯT Quang Khải làm đạo diễn tác phẩm cải lương kết hợp xiếc, dấu ấn mới về "Trần Nhân Tông"

(NLĐO) – Quang Khải mang đến dấu ấn mới xứng đáng với sự yêu mến của công chúng và niềm tự hào của sân khấu.

NSƯT Quang Khải

Tối 8-12, tại buổi báo cáo vở cải lương kết hợp nghệ thuật xiếc – một dự án mới của Nhà hát Truyền thống Quốc gia và Liên đoàn Xiếc Việt Nam – tên của NSƯT Trần Quang Khải một lần nữa được nhắc đến với sự trân trọng đặc biệt.

Giới chuyên môn đánh giá đây là một thử nghiệm nghệ thuật đầy táo bạo, bởi nghị lực của một nghệ sĩ dám đương đầu với thách thức, dám bước ra khỏi vùng an toàn của cải lương để tìm kiếm một ngôn ngữ sân khấu giàu sức biểu đạt hơn, hấp dẫn hơn đối với khán giả trẻ hôm nay.

Quang Khải đưa cải lương gặp xiếc trong không gian lịch sử

Vở được kể theo cách của nghệ thuật đương đại khi mà NSƯT Quang Khải tái hiện cuộc đời Phật hoàng Trần Nhân Tông, từ khi còn là thái tử Trần Khâm tuổi đôi mươi, lên ngôi Hoàng đế thứ ba triều Trần, rồi trở thành Thái thượng hoàng, cho đến lúc xuất gia tu hành tại Yên Tử và sáng lập Thiền phái Trúc Lâm.

Vở diễn đầu tay của đạo diễn - NSƯT Quang Khải được khen ngợi

Qua tâm sự của NSƯT Quang Khải, đây không phải là một tác phẩm nhằm tạo xung đột kịch theo lối truyền thống, mà là dùng nghệ thuật để chuyển tải lịch sử và danh nhân thông qua những lát cắt chọn lọc, dễ hiểu, giàu tính giáo dục. Chính vì thế, sự kết hợp giữa xiếc – cải lương mang lại hiệu quả bất ngờ: lịch sử trở nên sinh động, giàu hình tượng và dễ tiếp cận với khán giả trẻ.

"Thay vì những tiết học khô khan, tôi mong muốn vở diễn mở ra một không gian nghệ thuật đa tầng, nơi câu chuyện lịch sử được tiếp nhận bằng trực giác và cảm xúc để các em học sinh đến xem và hiểu, trân quý quá trình lịch sử của dân tộc" – NSƯT Quang Khải nói.

Nhiều nghệ sĩ, khán giả sau buổi báo cáo đã dành lời khen cho sự thử nghiệm táo bạo này, xem đây là hướng đi mới mẻ đáng được phát huy trong chiến lược đưa lịch sử đến gần công chúng.

NSƯT Quang Khải với tượng Mai Vàng của tác phẩm "Chuyện tình Khau Vai" (đạo diễn NSND Triệu Trung Kiên)

Quang Khải nỗ lực học nghề đạo diễn

Là tác phẩm đầu tay ở vai trò đạo diễn, anh không sử dụng kỹ thuật xiếc để gây choáng ngợp, mà đặt nó cạnh các lớp diễn của nghệ thuật cải lương nhằm tạo đối thoại giữa hình thể và cảm xúc nội tâm.

Hình ảnh các diễn viên xiếc lơ lửng giữa không trung, bị mắc kẹt trong sự hỗn loạn của số phận, đối thoại với giọng ca đầy nội tâm nơi sân khấu cải lương, đã tạo nên một khoảnh khắc sân khấu đặc biệt, vừa mãn nhãn vừa da diết. 

Chính cách tổ chức ngôn ngữ sân khấu như vậy cho thấy tư duy đạo diễn luôn tìm tòi cái mới trong sáng tạo của Quang Khải. Anh đã không ngại thử nghiệm, không ngại phá bỏ giới hạn giữa các loại hình để tìm ra con đường nghệ thuật hướng đến khán giả trẻ.

Vở cải lương - xiếc "Trần Nhân Tông" của đạo diễn NSƯT Quang Khải

Từ cậu bé xứ Nghệ đến ngôi sao sân khấu cải lương

Sinh ra trong một gia đình thuần nông ở xứ Nghệ nhưng đầy ắp truyền thống yêu nghệ thuật, Quang Khải lớn lên giữa tiếng đàn, câu ví dặm, làn chèo…

Đó là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn nghệ sĩ từ thuở ấu thơ. Ông nội anh là nhạc công dân tộc từng được mời vào Huế chơi nhạc chốn cung đình; những người thân trong gia đình đều biết đàn, biết hát. Bởi vậy, không khó hiểu khi cậu bé Khải sớm là "cây văn nghệ" của trường, của làng, với giọng hát trầm ấm và ngoại hình sáng sân khấu. Từ giấc mơ, Quang Khải bước chân vào Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, rồi về Nhà hát Cải lương Việt Nam – cái nôi của cải lương đương đại.

Bằng sự chăm chỉ, ý chí mạnh mẽ và một nội lực nghệ thuật đặc biệt, anh nhanh chóng được giao những vai lớn.

Liên hoan Sân khấu Cải lương chuyên nghiệp năm 2012 đánh dấu bước ngoặt lớn khi Khải vào vai Thành trong vở "Mê cung" – một vai diễn nặng tâm lý, đầy dằn vặt. Anh hóa thân vào bi kịch của một người đàn ông mắc căn bệnh thế kỷ chỉ sau một phút nông nổi, để rồi đánh mất gia đình, sức khỏe, sự nghiệp. Vai diễn ấy giúp anh đoạt Huy chương vàng, mở ra hàng loạt vai hay, trong đó có chàng Ba trong vở "Chuyện tình Khau Vai" (tác phẩm đoạt giải Mai Vàng).

Từ trái sang; NSND Quế Trân, NSƯT Võ Minh Lâm và NSƯT Quang Khải

Nghị lực bền bỉ của một nghệ sĩ sống vì nghề

Năm 2019, anh được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú, sự ghi nhận xứng đáng cho lao động nghệ thuật bền bỉ. Nhưng phía sau ánh hào quang ấy là những tháng ngày gian khó, có lúc tưởng chừng phải rời xa sân khấu.

Sự kết hợp giữa các loại hình như cải lương – xiếc – kịch nói – chèo… trong sân khấu sự kiện là hướng đi đầy hứa hẹn. Nó mở ra phương thức kể chuyện lịch sử bằng nghệ thuật, kích thích trí tưởng tượng, giúp khán giả, đặc biệt là học sinh tiếp nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên.

Trong hành trình ấy, Quang Khải là một nghệ sĩ cải lương tài hoa, một người đạo diễn đầy khát vọng vươn lên bằng nghị lực học hỏi và làm nghề tử tế. Và như lời nhiều đồng nghiệp chia sẻ sau buổi báo cáo tối 8-12: "Sân khấu cần những người như Quang Khải, chăm chỉ, đam mê, luôn sẵn sàng dấn thân vì nghệ thuật".

Nguồn: https://nld.com.vn/nsut-quang-khai-lam-dao-dien-vo-cai-luong-ket-hop-xiec-dau-an-moi-ve-tran-nhan-tong-196251209062348915.htm