Phát triển làng nghề gắn với bảo vệ môi trường – Hướng đi bền vững cho Thủ đô

Hà Nội là một trong những địa phương có số lượng làng nghề lớn nhất cả nước, nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa và truyền thống lao động cần cù của người dân Thủ đô. Từ gốm sứ Bát Tràng, lụa Vạn Phúc đến mộc Chàng Sơn, khảm trai Chuyên Mỹ, mỗi làng nghề đều mang trong mình bản sắc văn hóa truyền thống riêng, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế nông thôn và giữ gìn hồn cốt văn hóa của Thủ đô. Những năm gần đây, cùng với quá trình đô thị hóa và hội nhập, các làng nghề của Hà Nội không ngừng mở rộng quy mô sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

Tuy nhiên, bên cạnh những giá trị kinh tế và văn hóa, hoạt động sản xuất làng nghề cũng đặt ra thách thức lớn về môi trường. Lượng chất thải phát sinh ngày càng nhiều trong khi công tác xử lý chưa được đầu tư đồng bộ, khiến tình trạng ô nhiễm môi trường ở nhiều nơi vẫn còn diễn biến phức tạp. Khói bụi từ lò nung, nước thải từ quá trình nhuộm vải, hay rác thải rắn từ chế biến nông sản đang trở thành những thách thức lớn đối với ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân Thủ đô.

Bà Trần Thị Minh Tâm người dân làng nghề Bát Tràng ( xã Bát Tràng, Hà Nội) chia sẻ: "Hiện nay, đã có hơn 90% số hộ sản xuất gốm sứ chuyển sang sử dụng công nghệ lò gas LPG, Bát Tràng chính thức chuyển từ làng nghề khói bụi sang làng nghề xanh. Người dân chúng tôi cũng bắt đầu ý thức hơn trong việc giữ gìn môi trường sống của chính mình."

Lò nung gốm Bát Tràng được sửa dụng bằng lò ga

Nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, Thành phố Hà Nội đã và đang triển khai nhiều giải pháp cụ thể để gắn kết chặt chẽ giữa phát triển làng nghề và bảo vệ môi trường. Theo Báo cáo số 118/BC-SNNMT ngày 27/5/2025 của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, trong năm 2024, các chương trình, đề án về bảo vệ môi trường làng nghề đã được thực hiện đồng bộ, từng bước nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp trong việc sản xuất sạch hơn, thân thiện với môi trường.

Trên cơ sở đó, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Văn bản số 3231/UBND-NNMT ngày 29/5/2025, yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND các quận, huyện, thị xã khẩn trương triển khai các nhiệm vụ được giao, bảo đảm thực hiện hiệu quả các chỉ tiêu về bảo vệ môi trường làng nghề năm 2025, định hướng đến năm 2030. Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc và định kỳ báo cáo kết quả thực hiện lên UBND Thành phố.

Đáng chú ý, công tác quy hoạch bảo vệ môi trường Thủ đô đã được lồng ghép trong Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1569/QĐ-TTg ngày 12/12/2024 và Quyết định số 1668/QĐ-TTg ngày 27/12/2024. Đồng thời, việc triển khai "Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến 2050" (theo Quyết định số 611/QĐ-TTg ngày 08/7/2024) cũng đã được cụ thể hóa trong Kế hoạch số 267/KH-UBND ngày 30/9/2025 và Quyết định số 2059/QĐ-UBND ngày 15/4/2025 của UBND Thành phố.

Hà Nội đang hướng tới mục tiêu đến năm 2030, 100% làng nghề có kế hoạch bảo vệ môi trường, 80% cơ sở sản xuất áp dụng công nghệ sạch hoặc thiết bị xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn, đáp ứng đầy đủ các điều kiện về bảo vệ môi trường, khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề trên địa bàn thành phố,

Bà Phạm Thị Hạnh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Hà Nội nhấn mạnh: "Phát triển làng nghề bền vững không chỉ là trách nhiệm của chính quyền mà còn là nhận thức của từng người dân. Khi sản xuất sạch hơn, sản phẩm sẽ có giá trị cao hơn và làng nghề mới thực sự sống khỏe trong thời kỳ hội nhập."

Làng nghề làm miến Dương Liễu xanh sạch đẹp

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thành phố, cùng nỗ lực của các ngành, địa phương và người dân, Hà Nội đang từng bước xây dựng mô hình làng nghề xanh – sạch – đẹp, thân thiện với môi trường. Đây không chỉ là yêu cầu tất yếu trong tiến trình phát triển, mà còn là cách để bảo tồn giá trị truyền thống và hướng tới một "Thủ đô phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế, văn hóa và môi trường".

Trang thông tin có sự phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.

Nguồn: https://vtv.vn/phat-trien-lang-nghe-gan-voi-bao-ve-moi-truong-huong-di-ben-vung-cho-thu-do-100251111165823411.htm