Số hóa để bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử

Toàn tỉnh hiện có 65 di tích lịch sử, trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 16 di tích cấp quốc gia, 47 di tích cấp tỉnh. Những năm qua, các ngành, địa phương đã quan tâm triển khai công tác số hóa các di tích, góp phần tăng trải nghiệm của du khách, đưa di tích và những câu chuyện lịch sử, văn hóa đến gần hơn với công chúng.

Di tích lịch sử lưu niệm trung đoàn 52 Tây Tiến.

Khu du lịch quốc gia Mộc Châu hiện có hơn 20 di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh. Nhiều di tích đã được tôn tạo, bảo vệ, đầu tư nâng cấp thêm các hạng mục phụ trợ đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu lịch sử và dâng hương, tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ. Các di tích tại đây cũng được đưa vào lịch trình tour, tuyến du lịch, trở thành điểm đến ý nghĩa cho du khách. Bắt nhịp chuyển đổi số, công tác số hóa di tích được các địa phương tại đây tích cực triển khai. Tiêu biểu với 5 công trình thanh niên “Số hóa di tích lịch sử” bằng mã QR tại 5 di tích: Đồn Mộc Lỵ; di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến; nơi Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, công nhân Nông trường Mộc Châu; nơi Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, nhân dân các dân tộc Mộc Châu; danh lam thắng cảnh hang Dơi. Với mô hình này, du khách chỉ cần quét mã QR là có thể dễ dàng tìm hiểu về thông tin, hình ảnh, nghe thuyết minh về các di tích.

Tại xã Gia Phù, tháng 7/2025, xã đã đưa vào triển khai ứng dụng công trình du lịch số “Thuyết minh du lịch Khu di tích lịch sử kháng chiến chống Pháp khu rừng bản Nhọt”. Chỉ với thao tác quét mã QR, nhân dân, du khách khi đến đây có thể đọc và nghe thuyết minh từ nguồn gốc tên gọi di tích, về rừng bản Nhọt gắn với Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho đến công trình Đền thờ Đại tướng hiện nay. Việc ứng dụng công nghệ này đã và đang giúp ích hiệu quả cho công tác quản lý, hỗ trợ nhân dân, du khách khi đến di tích và thiết thực góp phần số hóa di tích.

Ứng dụng mã QR thuyết minh du lịch Khu di tích lịch sử kháng chiến chống Pháp khu rừng bản Nhọt.

Nổi bật trong công tác số hóa di tích phải kể đến việc triển khai ứng dụng tham quan Di tích Quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La bằng công nghệ VR (công nghệ thực tế ảo). Với ứng dụng này, tất cả cảnh quan của Nhà tù Sơn La, các hoạt động của tù nhân chính trị, các hiện vật, tư liệu... đều được tái hiện bằng hình ảnh 3D sống động, chân thực, giúp người xem hình dung về một giai đoạn lịch sử đầy gian khổ, hy sinh tại nơi được ví là “địa ngục trần gian” thời kháng chiến chống Pháp. Hiện nay, ứng dụng đang được tích hợp hoạt động trên trang thông tin của Bảo tàng và Thư viện tỉnh tại địa chỉ http://baotangsonla.vn/ dưới dạng banner “Số hóa di tích Nhà tù Sơn La” để người xem dễ dàng truy cập và tìm hiểu.

Những giải pháp số hóa di tích đang được triển khai cho thấy hiệu quả thiết thực, tính ứng dụng cao, hỗ trợ cho công tác quản lý, phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Đây cũng là xu hướng cần được nhân rộng và đẩy mạnh hơn nữa trong thời gian tới để bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản một cách bền vững, tiếp cận rộng rãi hơn với công chúng.

Nguồn: https://baosonla.vn/chuyen-doi-so-tinh-son-la-giai-doan-2021-2025-dinh-huong-den-nam-2030/so-hoa-de-bao-ton-phat-huy-gia-tri-cac-di-tich-lich-su-KdzcyimvR.html