Tái cấu trúc không gian phát triển công nghiệp văn hóa

Mặc dù sở hữu nhiều công trình kiến trúc, di sản văn hóa - lịch sử và không gian cảnh quan công cộng có giá trị nhưng Đà Nẵng vẫn chưa phát huy hết tiềm năng. Việc khai thác giá trị văn hóa bản địa từ các công trình kiến trúc công cộng sẽ góp phần tạo ra không gian sáng tạo văn hóa, thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa phát triển.

Công viên vườn tượng APEC sau khi mở rộng đã trở thành không gian văn hóa nghệ thuật khi các họa sĩ kết nối với công chúng thông qua các cuộc triển lãm ảnh. Ảnh: ĐOÀN HẠO LƯƠNG

Xây dựng không gian sáng tạo

Thành phố Đà Nẵng có bề dày lịch sử - văn hóa hàng ngàn năm, là nơi giao thoa, tiếp biến giữa văn minh Champa và Đại Việt, không gian mở rộng từ vùng hải đảo, đồng bằng ven biển lên vùng rừng núi nam Trường Sơn. Hệ thống di tích tại đây đa dạng về loại hình, bao gồm di tích kiến trúc, khảo cổ, lịch sử cách mạng, danh lam thắng cảnh…

Đặc biệt, những công trình theo phong cách kiến trúc tân cổ điển cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX như nhà thờ Chính tòa Đà Nẵng, trụ sở Tòa thị chính cùng một số biệt thự, nhà phố đã tạo nên diện mạo kiến trúc đặc trưng cho giai đoạn đầu đô thị hóa của thành phố.

Những công trình này không chỉ phản ánh ảnh hưởng của văn hóa Pháp, mà còn cho thấy sự hòa nhập giữa lối kiến trúc phương Tây với điều kiện khí hậu, vật liệu và thẩm mỹ bản địa. Đây là nguồn lực quan trọng để phát triển công nghiệp văn hóa trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số hiện nay.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ngoài những cây cầu tạo nên dấu ấn của thành phố thì những công trình kiến trúc của Đà Nẵng vẫn chưa thể tạo thành một điểm nhấn gắn với lĩnh vực công nghiệp văn hóa. TS.KTS Tô Văn Hùng, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư thành phố cho rằng, Đà Nẵng là địa phương có quỹ kiến trúc đô thị khá phong phú, nhưng chưa thực sự đặc sắc để tham gia đóng góp cho ngành công nghiệp văn hóa.

“Từ trước đến nay, chúng ta vẫn chưa đặt vai trò kiến trúc gắn với công nghiệp văn hóa để tạo lập những sản phẩm nhằm tạo ra một hệ sinh thái đúng tầm. Chẳng hạn, khi chúng ta xây cầu Rồng rất đẹp, nhưng không nghĩ nó sẽ trở thành một điểm nhấn hay điểm đến du lịch nên việc tổ chức không gian cho du khách xem ngay nơi cầu Rồng phun lửa không phù hợp”, TS.KTS Tô Văn Hùng giải thích.

Về vấn đề này, Ths. Đàm Thị Vân Dung, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Đà Nẵng cũng cho rằng, với mong muốn đi trước và tạo ra những đột phá, Đà Nẵng cần tái cấu trúc lại không gian. Thành phố có thể xây dựng những phim trường, hay những tổ hợp giải trí mang tính quốc tế, chứ không chạy theo hệ thống thiết chế văn hóa bắt buộc theo kiểu vùng này phải có với vùng kia như xây dựng nhà văn hóa chẳng hạn, hay phải đạt được chỉ tiêu của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa ra. Trong khi chúng ta đạt được các yếu tố mang tính dàn trải nhưng những mục tiêu trong tương lai mang tầm quốc tế phục vụ cho công nghiệp văn hóa phát triển vẫn chưa có.

Cần cơ chế thu hút chuyên gia

Việc tạo ra những không gian kiến trúc đặc trưng vừa đóng góp bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa; vừa tạo ra những giá trị văn hóa mới để đóng góp vào hệ sinh thái công nghiệp văn hóa. Muốn làm được điều này, thành phố cần có chính sách quy định về những chỉ tiêu xây dựng, hỗ trợ vốn… nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào những công trình không chỉ tạo ra dịch vụ kiến trúc mà còn góp phần hình thành những sản phẩm đặc trưng cho thành phố.

Phố đi bộ cùng với cầu Rồng trở thành điểm đến không thể thiếu của du khách mỗi khi xuân về nhờ bài trí không gian đường hoa, cây cảnh đẹp mắt. Ảnh: ĐOÀN HẠO LƯƠNG

Theo TS.KTS Tô Văn Hùng, trước hết và lâu dài, thành phố cần có một chiến lược mang tính tổng thể cùng những cơ chế chính sách để dịch vụ kiến trúc thực sự trở thành một trong những yếu tố động lực góp phần vào ngành công nghiệp văn hóa Đà Nẵng.

“Chiến lược phải bắt đầu từ tổng thể đến các giải pháp quy hoạch, các dự án đầu tư và cơ chế chính sách. Chẳng hạn như có cơ chế mà có thể thoát ra khỏi những quy định mang tính kỹ thuật về chiều cao, mật độ xây dựng thì nhà đầu tư mới đủ sức sáng tạo ra một công trình độc đáo. Hoặc chủ đầu tư mời kiến trúc sư nổi tiếng và thông qua công trình đó sẽ tạo ra một giá trị tuyệt vời”, TS.KTS Tô Văn Hùng gợi ý.

Ths. Đàm Thị Vân Dung đề xuất, với công nghệ ứng dụng hiện nay, chúng ta có thể ngồi một chỗ để làm việc, các chuyên gia không nhất thiết phải đến Đà Nẵng làm việc 8 tiếng mỗi ngày. Nên chăng, thành phố cần có những cơ chế cho các chuyên gia làm việc ở xa nhằm tạo điều kiện cho họ sáng tạo những sản phẩm cho Đà Nẵng, phục vụ Đà Nẵng. Những chính sách như hỗ trợ cho gia đình họ đến tham quan Đà Nẵng là một ví dụ.

Sau khi sáp nhập, Hội Kiến trúc sư thành phố Đà Nẵng có hơn 600 hội viên. Đây là nguồn lực quan trọng tham gia đóng góp cho lĩnh vực văn hóa và du lịch.

Nếu thành phố có những chính sách hỗ trợ phù hợp sẽ giúp các hội viên trưng bày, giới thiệu những công trình kiến trúc của mình tới công chúng thông qua hội thảo, chương trình hợp tác, triển lãm, hội chợ. Qua đó tham vấn ý kiến người dân, du khách và giới phê bình để điều chỉnh linh hoạt và kịp thời về thiết kế, chức năng, nội dung trưng bày, dịch vụ bổ trợ của công trình kiến trúc nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường và xu hướng tiêu dùng văn hóa, đồng thời bảo đảm tính phù hợp và bền vững cho công trình. Có như thế mới phát huy được thế mạnh của dịch vụ thiết kế kiến trúc, góp phần làm động lực phát triển ngành công nghiệp văn hóa.

Nguồn: https://baodanang.vn/tai-cau-truc-khong-gian-phat-trien-cong-nghiep-van-hoa-3312240.html