'Tháo gông' cho nghề đánh bắt cá ngừ sọc dưa, ngư dân mừng rỡ

Ngưng hiệu lực thi hành quy định kích thước tối thiểu cho cá ngừ sọc dưa (cá ngừ vằn) là ‘tháo gông’ cho nghề đánh bắt loài cá này, ngư dân vui mừng khôn xiết.

Ngư dân được “gỡ khó”

Khu vực phía đông Gia Lai hiện có gần 3.200 tàu cá có chiều dàu từ 15m trở lên đánh bắt xa bờ; trong đó, nhiều nhất là đội tàu đánh bắt cá ngừ đại dương với hơn 1.400 chiếc, tiếp đến là nghề lưới vây chuyên đánh bắt cá ngừ sọc dưa với 1.302 chiếc. Cá ngừ đại dương và cá ngừ sọc dưa là nguồn sống chủ yếu của ngư dân phía đông Gia Lai.

Ngư dân Huỳnh Chánh Thi ở thôn Ka Kông (xã Hoài Nhơn Đông, Gia Lai), nhớ lại: Đầu năm 2024, giá cá ngừ sọc dưa còn đứng mức 35.000đ/kg, thế nhưng khi Nghị định số 37/2024/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 19/5/2024, trong đó có quy định kích thước cá ngừ sọc dưa (cá ngừ vằn) được phép đánh bắt có chiều dài nhỏ nhất là 50cm thì giá cá ngừ sọc dưa giảm mạnh xuống còn 25.000đ/kg kéo dài cho đến nay.

“Thương lái cho rằng cá ngừ sọc dưa có chiều dài từ 50cm trở lên doanh nghiệp mới dám mua để chế biến, xuất khẩu. Nếu doanh nghiệp mua cá size nhỏ hơn là vi phạm. Trong khi ngư dân “kiếm mờ mắt” mới có một con cá ngừ sọc dưa chiều dài đạt 50cm, thế là thương lái ép giá từ 35.000đ/kg xuống còn 25.000đ/kg”, ngư dân Huỳnh Chánh Thi nói.

Cá ngừ sọc dưa có trọng lượng từ 300g-1kg/con chiếm đến 80% sản lượng. Ảnh: V.Đ.T.

Cũng theo ngư dân Thi, phí tổn cho mỗi chuyến biển hiện nay tăng gấp 3 lần so với trước đây, bởi lẽ vật giá mọi thứ từ nhiên liệu đến lương thực, thực phẩm đều tăng vùn vụt. Nếu như trước đây phí tổn cho mỗi chuyến biển là 100 triệu đồng thì nay phải đến 300 triệu đồng.

“Khi giá cá còn 35.000đ/kg, mỗi chuyến biển đánh bắt được 20 tấn cá bán được 700 triệu đồng thì nay 20 tấn cá bán chỉ được 500 triệu đồng, đồng nghĩa ngư dân mất đứt 200 triệu đồng/chuyến biển. Cộng thêm phí tổn mỗi chuyến biển tăng thêm 200 triệu đồng nữa, vị chi mỗi chuyến biển hiện nay ngư dân mất 400 triệu đồng. Đó là chưa kể hiện nay trước khi mở biển chủ tàu phải ứng trước cho mỗi thuyền viên 5-7 triệu đồng/người họ mới đi, hơn một năm nay ngư dân chới với vì chuyến biển nào may mắn lắm là đủ chi phí, còn hầu hết là lỗ”, ngư dân Huỳnh Chánh Thi chia sẻ.

Ngư dân sẽ thôi bỏ biển

Gia đình ngư dân Huỳnh Chánh Thi có 4 tàu cá gồm: BĐ 96475 TS (420CV), BĐ 96851 TS (710CV), BĐ 99007 TS (710CV) và BĐ 98927 TS (720CV). Trong bão số 13, gia đình anh Thi có 3 chiếc tàu đang đánh bắt ngoài biển, một chiếc nằm bờ. Những tàu đang đánh bắt trên biển gặp bão phải chạy tìm nơi tránh trú rất hao tốn nhiên liệu. Thời điểm bão số 15 hoành hành trên biển Đông gia đình anh Thi có 2 chiếc không vào bờ kịp, còn đang ngoài khơi tìm nơi tránh trú.

Giá cá ngừ sọc dưa hiện nay chỉ 25.000đ/kg, giảm 10.000đ/kg so với trước đây. Ảnh: V.Đ.T.

Tôi tỏ ý ngạc nhiên khi trong mùa mưa bão như thế này những tàu cá của gia đình ngư dân Thi không nằm bờ mà liên tục bám biển, anh giải thích: “Thời điểm này là cuối mùa chính vụ đánh bắt cá ngừ sọc dưa, những con cá “thoát lưới” trong suốt vụ đánh bắt chính đến nay đã lớn, nên mùa này đi đánh bắt thường gặp cá to. Sắp bước sang 1/2026, ngư dân vào vụ đánh bắt chính cá ngừ sọc dưa, lúc này quy định về kích cỡ cá ngừ sọc dưa được đánh bắt không còn áp dụng, chắc chắn ngư dân hành nghề lưới vây sẽ có lời, ai nấy sẽ cho tàu ra khơi đánh bắt chứ không bỏ biển như thời gian vừa qua”.

Lão ngư Bùi Thanh Ninh, người có 4 tàu cá hành nghề lưới vây ở phường Hoài Nhơn Bắc (Gia Lai) cũng vô cùng phấn khởi khi nghe người quen đang làm việc ở Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam gọi điện thông báo việc ngưng hiệu lực thi hành quy định về kích thước tối thiểu được phép khai thác của một số loài thủy sản sống trong vùng nước tự nhiên, trong đó có cá ngừ sọc dưa.

“Gần cuối tháng 8/2024, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam tổ chức hội thảo “Thúc đẩy chuyển đổi để phát triển bền vững ngành hải sản Việt Nam”. Tại hội thảo, các đại biểu đã bàn luận sôi nổi  về những vấn đề liên quan quy định 37/2024/NĐ-CP quy định kích thước tối thiểu được phép khai thác các loài thủy sản sống trong vùng nước tự nhiên, điển hình là cá ngừ sọc dưa. Tại hội thảo, tui đã thay mặt ngư dân phát biểu là quy định nêu trên đã khiến chuyện làm ăn của ngư dân ngày càng khó khăn”, lão ngư Bùi Thanh Ninh nhớ lại.

Sau khi ngưng hiệu lực thi hành quy định kích thước tối thiểu cho cá ngừ sọc dưa, ngư dân hy vọng giá cá sẽ tăng trở. Ảnh: V.Đ.T.

Với kinh nghiệm hơn 30 năm bám biển, lão ngư Ninh cho rằng trong quá trình đánh bắt, ông thấy cá ngừ sọc dưa có trọng lượng từ 300g-1kg/con chiếm đến 80% sản lượng, cá có trong lượng 1kg/con trở lên chỉ chiếm 20%.

“Cá ngừ sọc dưa là loài cá nổi, vụ đánh bắt chính từ tháng 7 năm trước đến tháng 1 dương lịch năm sau, sản lượng cá nhỏ chiếm đến 80-90%. Từ tháng 2 đến tháng 6 hằng năm sản lượng cá ngừ sọc dưa giảm mạnh, chỉ còn khoảng 5%. Vì thế, quy định kích thước tối thiểu được phép khai thác cá ngừ sọc dưa là quá bất cập, giờ quy định này không còn hiệu lực là tháo gỡ khó khăn cho ngư dân”, lão ngư Bùi Thanh Ninh chia sẻ.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/thao-gong-cho-nghe-danh-bat-ca-ngu-soc-dua-ngu-dan-mung-ro-d787673.html