Trước chủ bút bi Thiên Long, nhiều thương hiệu Việt rơi vào tay nước ngoài

(Dân trí) - Nếu trước kia cuộc chơi M&A thiên về nhóm tỷ phú Thái Lan thì vài năm gần đây, các đại gia Nhật Bản hay Hàn Quốc cũng dần tích cực tham gia mua bán và sáp nhập tại Việt Nam.

Thông tin Tập đoàn Kokuyo (Nhật Bản) sẽ tiến hành thâu tóm Tập đoàn Thiên Long (chủ quản của thương hiệu Bút bi Thiên Long) gây chú ý. Một số quan điểm cho rằng việc kết hợp với nhà đầu tư ngoại sẽ là “bệ phóng” cho doanh nghiệp Việt, song không ít bên tỏ ra nuối tiếc khi thêm một thương hiệu vang bóng rơi vào tay nước ngoài.

Theo kế hoạch, Kokuyo sẽ mua tổng cộng 65,01% cổ phần, chính thức biến Thiên Long thành công ty con. Giá trị ước tính của thương vụ lên đến 27,6 tỷ Yên (tương đương 4.700 tỷ đồng).

Thiên Long là doanh nghiệp văn phòng phẩm có thâm niên được thành lập từ năm 1981, do ông Cô Gia Thọ làm Chủ tịch Hội đồng quản trị. Sau hàng chục năm phát triển, từ hình ảnh gắn với "sản phẩm quốc dân" bút bi Thiên Long, doanh nghiệp đã trở thành một công ty văn phòng phẩm có thị phần lớn tại Việt Nam. 

Trước Thiên Long, nhiều thương hiệu Việt Nam được nước ngoài mua lại.

Trước Bút bi Thiên Long, nhiều thương hiệu Việt rơi vào tay nước ngoài (Ảnh: DT).

P/S, X-Men, Highlands... lần lượt bị bán

Trong đó, P/S là thương vụ M&A điển hình cho doanh nghiệp Việt bị nước ngoài thâu tóm. Công ty hóa phẩm P/S (Dạ Lan) trực thuộc Sở Công nghiệp TPHCM phát triển từ năm 1975. Cái tên kem đánh răng P/S bắt đầu được biết đến rộng rãi và nhanh chóng chiếm 60% thị trường vào những năm 1988-1993.

Đến năm 1998, khi không thể chống chọi với thua lỗ, ông Trịnh Thành Nhơn - ông chủ của Dạ Lan đã chấp nhận bán toàn bộ 100% vốn cho đối tác Unilever.

Thương hiệu X-Men - thương hiệu của Công ty Hàng gia dụng quốc tế (ICP) do ông Phan Quốc Công và một người bạn thành góp vốn chung - đã phải bán 85% cổ phần cho Marico (Ấn Độ) vào năm 2010. Nguyên nhân lúc ấy kinh tế đang rơi vào khủng hoảng trầm trọng, lãi suất ngân hàng lên đến 20%, doanh nghiệp phá sản hàng loạt.

Công ty Việt Thái Quốc tế (VTI) của ông David Thái cũng từng gây xôn xao dư luận khi bán đi thương hiệu Highlands Coffee - "con cưng" mang lại danh tiếng cho ông. Bên mua lại là Jollibee (Philippines), được biết đã chi ra 25 triệu USD để mua lại 49% bộ phận kinh doanh Việt Nam và 60% bộ phận kinh doanh tại Hong Kong (Trung Quốc) của VTI.

Thái Lan chiếm ưu thế, "thế lực" mới Nhật Bản, Hàn Quốc... bắt đầu xuất hiện

Trong lĩnh vực bán lẻ, loạt siêu thị Việt lần lượt được M&A bởi “đại gia” Thái. Tháng 4/2016 Central Group chi 1,14 tỷ USD mua Big C Việt Nam. Trước đó năm 2015, Central Group đã chi hơn 200 triệu USD để mua lại 49% cổ phần công ty sở hữu chuỗi siêu thị điện máy Nguyễn Kim. Hay chuỗi siêu thị Metro Cash & Cary Việt Nam cũng về tay người Thái. 

Trên sàn chứng khoán, điểm qua các thương vụ đình đám, gần nhất có việc tỷ phú Thái chi gần 5 tỷ USD mua lại 53,59% Sabeco của Việt Nam. Mỗi cổ phiếu Sabeco được nhà đầu tư Thái trả giá tới 320.000 đồng, cao hơn so với mức thị giá khoảng 309.000 đồng/cổ phiếu - vốn đang thuộc nhóm đắt đỏ nhất thị trường chứng khoán thời điểm đó.

Dù vậy, với số tiền bỏ ra để có được Sabeco, hiện ThaiBev vẫn chưa bù đủ lãi vay từ thương vụ 110.000 tỷ đồng (ghi nhận tại báo cáo phân tích của Chứng khoán Rồng Việt hồi cuối tháng 10).

Cũng là “deal” gây nhiều chú ý trên sàn chứng khoán: Đầu năm 2018, The Nawaplastic Industries - thuộc Tập đoàn SCG Thái Lan - chính thức nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại Công ty Nhựa Bình Minh lên trên 54%.

Khác với Thaibev, tính toán đến năm nay, chỉ riêng tiền cổ tức The Nawaplastic Industries đã nhận về trên 2.800 tỷ đồng - nhỉnh hơn số vốn họ đã chi để thâu tóm Nhựa Bình Minh.

Nếu trước kia, cuộc chơi M&A thiên về nhóm tỷ phú Thái Lan, thì vài năm gần đây, các đại gia Nhật Bản hay Hàn Quốc cũng dần tích cực tham gia mua bán và sáp nhập tại Việt Nam.

Đơn cử, Nhật Bản vừa thực hiện hai thương vụ liên tiếp: Kokuyo "mua" Thiên Long, Asahi Life nhận chuyển nhượng MVI Life, đại gia bán lẻ AEON đã nhanh chóng thiết lập sự hiện diện bằng cách mua 49% cổ phần Citimart và 30% cổ phần Fivimart vào năm 2015....

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/truoc-chu-but-bi-thien-long-nhieu-thuong-hieu-viet-roi-vao-tay-nuoc-ngoai-20251208171738794.htm