Vàng trang sức đứng trước thay đổi lớn về chính sách quản lý: Mở nhưng không buông

Bỏ vàng trang sức mỹ nghệ khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ góp phần tạo lập thị trường thông thoáng, nhưng chính sách cần được tính toán theo lộ trình, bảo đảm minh bạch và không gây xáo trộn thị trường.

Nên coi là mặt hàng kinh doanh thông thường

Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam vừa có công văn gửi Chủ tịch Quốc hội đề nghị xem xét loại bỏ hoạt động sản xuất, chế tác và kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ; xuất khẩu, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Như vậy, ngành nghề kinh doanh có điều kiện đối với ngành vàng tại phụ lục 4 dự thảo luật Đầu tư (sửa đổi) chỉ gồm “sản xuất kinh doanh vàng miếng, sản phẩm phái sinh vàng và sàn giao dịch vàng”.

Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho biết, trên thế giới, hoạt động sản xuất chế tác và kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ là ngành nghề sản xuất kinh doanh hàng hóa thông thường, không quốc gia nào quy định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Chia sẻ với PV VietNamNet, TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, cho rằng, hoạt động sản xuất, chế tác và kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ nên được xem là mặt hàng kinh doanh thông thường, tương tự các sản phẩm phục vụ nhu cầu làm đẹp và tích trữ của người dân, thay vì thuộc nhóm hàng kinh doanh có điều kiện. 

Theo ông, vàng miếng, vàng nguyên liệu có thể tác động tới kinh tế vĩ mô vì không phải sản phẩm sử dụng thông thường; nếu đầu tư, đầu cơ quá nhiều, có thể ảnh hưởng tới dự trữ ngoại hối, lạm phát, dự trữ quốc gia. Do đó, vàng miếng cần phải là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được cấp phép hoạt động.

Chuyên gia cho rằng chính sách với vàng trang sức cần được tính toán theo lộ trình, bảo đảm minh bạch và không gây xáo trộn thị trường vàng. Ảnh: N.K

Ngược lại, vàng trang sức mỹ nghệ không phải sản phẩm kinh doanh có ảnh hưởng tới tầm kinh tế vĩ mô nên có thể loại bỏ khỏi danh mục kinh doanh có điều kiện. 

“Tại nhiều nước, như Mỹ, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh vàng trang sức chỉ cần có giấy phép kinh doanh thông thường, không phải xin cấp phép đặc biệt như lĩnh vực ngân hàng”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Ông cho rằng, việc loại vàng trang sức mỹ nghệ khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ góp phần tạo lập thị trường thông thoáng, phát triển theo quy luật cung - cầu.

Cần tính toán cẩn trọng

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Nguyễn Trãi), cho hay, vàng trang sức mỹ nghệ từ lâu được xem như một lĩnh vực kết hợp giữa giá trị văn hóa, kỹ nghệ thủ công và yếu tố thị trường. Khác với vàng miếng, đây là phân khúc mang đặc trưng thương mại và sáng tạo nhiều hơn, ít liên quan trực tiếp đến các mục tiêu quản lý tiền tệ. 

Ở góc nhìn trung tính, tổng thể và mang tính xây dựng, đề xuất này mang tinh thần tạo thuận lợi cho sản xuất - thương mại, nhưng cũng đòi hỏi tính toán cẩn trọng để duy trì sự ổn định thị trường và bảo đảm hài hòa lợi ích của doanh nghiệp, người tiêu dùng và cơ quan quản lý.

Ông Huy đánh giá, đề xuất có những điểm hợp lý, xét trên ba khía cạnh.

Thứ nhất, đặc tính sản phẩm: Vàng trang sức là hàng hóa đã trải qua quá trình chế tác, thay đổi hình dạng và giá trị không còn phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên liệu vàng. Vì vậy, nhiều quốc gia xếp vào nhóm hàng hóa thương mại thông thường, không áp điều kiện kinh doanh tương tự vàng miếng.

Thứ hai, dư địa tăng trưởng: Nếu được nới điều kiện, doanh nghiệp có thể tiếp cận nguyên liệu thuận lợi hơn, đầu tư máy móc, nâng cấp thiết kế và tăng tiêu chuẩn kỹ nghệ. Điều này tạo tiền đề mở rộng xuất khẩu, đặc biệt vào các thị trường yêu cầu tinh xảo nhưng cũng đánh giá cao thương hiệu mới nổi.

Thứ ba, lợi ích xã hội - kinh tế: Ngành vàng trang sức sử dụng nhiều lao động tay nghề cao. Khi các rào cản hành chính được giảm bớt, sản xuất sẽ tăng, tạo thêm việc làm và khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ trợ. Những lợi ích này lan tỏa tích cực, phù hợp định hướng phát triển công nghiệp sáng tạo và nâng cao giá trị gia tăng nội địa.

Tuy nhiên, vị chuyên gia lưu ý, mở cửa là cần thiết, nhưng đi kèm với đó là xây dựng cơ chế quản lý hài hòa, bảo đảm thị trường vận hành ổn định. Việc không yêu cầu giấy phép ngành nghề không đồng nghĩa với việc buông lỏng tiêu chuẩn. Để bảo vệ uy tín sản phẩm Việt Nam và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, vẫn cần duy trì cơ chế kiểm định hàm lượng, tiêu chuẩn trang sức và nhãn hiệu hàng hóa minh bạch.

Dù vàng trang sức không tác động trực tiếp đến chính sách tiền tệ, nhưng nguyên liệu vàng vẫn là hàng hóa đặc thù có giá trị cao. Hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng giúp minh bạch hóa dòng chảy, hạn chế sai lệch thương mại và tạo niềm tin cho nhà nhập khẩu quốc tế.

Do đó, ông Huy đề xuất các doanh nghiệp quy mô lớn nên được tích hợp vào cơ chế báo cáo giao dịch lớn theo ngưỡng hợp lý để bảo đảm tính minh bạch và an toàn thị trường. Quy định này vừa hỗ trợ quản lý rủi ro, vừa không gây áp lực hành chính lên doanh nghiệp nhỏ.

“Thị trường vàng có tính nhạy cảm nhất định, vì vậy, việc thay đổi chính sách nên được thực hiện theo từng bước, tránh gây đột biến. Lộ trình từ thí điểm - đánh giá - mở rộng là giải pháp an toàn và hài hòa”, ông Huy nói.

Ông Huy cho rằng, để đề xuất đạt hiệu quả tối ưu, có thể xem xét áp dụng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật đơn giản, rõ ràng thay cho giấy phép kinh doanh có điều kiện, nhằm bảo đảm tính minh bạch nhưng không tạo rào cản cho doanh nghiệp. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc số hóa thông qua mã hóa lô hàng và liên thông dữ liệu giữa doanh nghiệp, hải quan và cơ quan quản lý, qua đó vừa đơn giản hóa công tác quản lý, vừa kiểm soát hiệu quả dòng nguyên liệu.

Bộ Tài chính nói về ngưỡng đánh thuế khi mua bán vàng miếngLiên quan đến đề nghị cân nhắc việc áp thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng, nhất là về mức thuế và phương thức áp dụng phù hợp, Bộ Tài chính vừa có giải trình cụ thể.

Nguồn: https://vietnamnet.vn/vang-trang-suc-dung-truoc-thay-doi-lon-ve-chinh-sach-quan-ly-2470382.html