(Dân trí) – Kết quả bầu cử vừa diễn ra cho thấy lần thứ 3 liên tiếp các thăm dò dư luận đánh giá sai về Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump (Ảnh: AFP).
Trước cuộc bầu cử ngày 5/11, các cuộc thăm dò dư luận đều dự đoán một cuộc đua sít sao giữa ứng viên Cộng hòa Donald Trump và ứng viên Dân chủ, Phó Tổng thống Kamala Harris.
Tuy nhiên, cuối cùng, ông Trump đã giành được chiến thắng dễ dàng. Ông chắc chắn thắng ở 5/7 bang chiến trường và có khả năng cũng thắng ở 2 bang còn lại là Arizona và Nevada. Hầu hết những chiến thắng này có cách biệt lớn hơn so với dự đoán của các cuộc thăm dò.
Theo các cuộc thăm dò, cuộc đua phiếu phổ thông rất sít sao, nhưng đều cho thấy bà Harris sẽ dẫn trước. Tuy nhiên, cuối cùng, ông Trump không những thắng mà còn thắng với cách biệt gần 5 triệu phiếu bầu phổ thông. Đó là một chiến thắng mà không một đảng viên Cộng hòa nào có thể tự hào kể từ ông George HW Bush năm 1988.
Nhìn chung, ông Trump ước tính giành được 295 phiếu bầu đại cử tri nhiều hơn con số 270 cần thiết để giành chiến thắng, trong khi bà Harris giành được 226 phiếu. Nếu thắng ở Arizona và Nevada như dự đoán, ông Trump sẽ giành được 312 phiếu bầu đại cử tri.
Vậy vì sao các cuộc thăm dò tiếp tục đánh giá sai ông Trump ở kỳ bầu cử thứ 3 liên tiếp?
Các hãng thăm dò luôn chỉ ra rằng các cuộc khảo sát của họ có phạm vi sai số khoảng 4% trong nhiều trường hợp.
Điều đó có nghĩa là dự đoán của họ có thể sai lệch 4% theo cả hai hướng: chẳng hạn, nếu bà Harris dẫn trước ông Trump với tỷ lệ lần lượt của các ứng viên là 48% và 44%, thì kết quả thực tế họ có thể bằng nhau, hoặc cuối cùng bà Harris dẫn trước 8 điểm phần trăm.
Nate Silver, người sáng lập tổ chức thăm dò ý kiến FiveThirtyEight và hiện là người phụ trách bản tin Silver Bulletin, đã viết trên New York Times trước cuộc bầu cử rằng ông nghiêng về phía ứng viên Trump. Ông lưu ý rằng có thể các cuộc thăm dò đã đánh giá thấp số lượng người ủng hộ ông Trump vì không thể tiếp cận họ để khảo sát.
Tuy nhiên, trong những ngày cuối cùng trước ngày 5/11, Silver là một trong số những nhà thăm dò ý kiến cho biết mô hình của mình đã thiên về bà Harris nhiều hơn một chút, đánh giá cơ hội đắc cử của bà là 48%, trong khi của ông Trump là 47%.
Thăm dò dư luận ở Mỹ bắt đầu từ việc các tờ báo thu thập ý kiến địa phương vào những năm 1880 và dự đoán thường đúng. Nhưng gần đây, họ cũng thường mắc phải những sai lầm khủng khiếp.
Vào năm 2016, các cuộc thăm dò dư luận đã dự đoán chính xác số phiếu phổ thông dành cho ứng viên Dân chủ Hillary Clinton, nhưng cuối cùng ông Trump chiến thắng nhờ có nhiều phiếu đại cử tri hơn. Dự đoán của họ về việc bà Clinton thắng phiếu cử tri đoàn đã sai.
Năm 2020, hầu hết các hãng thăm dò dự đoán đúng Tổng thống Joe Biden thắng cả phiếu phổ thông và phiếu đại cử tri, nhưng lại sai khi đánh giá quá cao sự ủng hộ dành cho đảng Dân chủ trong khi đánh giá thấp sự ủng hộ dành cho ông Trump. Các nhà nghiên cứu cho rằng, đó là kỳ bầu cử ít sai sót nhất trong vòng 40 năm.
Ông Silver thừa nhận, thách thức chính đối với các cuộc thăm dò dư luận là số lượng cử tri sẵn sàng tham gia khảo sát.
Thông thường, ý kiến được thu thập qua các cuộc gọi điện thoại, nhưng điều đó ngày càng trở nên khó khăn hơn vì các ứng dụng giúp mọi người sàng lọc các cuộc gọi bị coi là spam.
Ngoài ra, cử tri Cộng hòa cũng thường ít chia sẻ với truyền thông hơn so với cử tri Dân chủ.
Mặc dù các đơn vị khảo sát đã cố khắc phục chênh lệch này bằng cách gửi email, khảo sát trực tuyến, nhưng chúng có xu hướng chỉ thu hút một số kiểu người tham gia nhất định.
