Việt Nam triển khai nhiều chương trình tiếp cận toàn diện phòng chống HIV/AIDS

Với mục tiêu đẩy lùi dịch bệnh HIV/AIDS, Việt Nam đã triển khai nhiều chiến dịch, chương trình theo hướng tiếp cận toàn diện, cung cấp đầy đủ các dịch vụ từ dự phòng, xét nghiệm và điều trị.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho hay những năm qua chương trình tư vấn, xét nghiệm HIV đã được mở rộng từ cơ sở y tế đến cộng đồng với nhiều mô hình đa dạng, các biện pháp dự phòng và can thiệp giảm tác hại được triển khai rộng khắp hiệu quả.

35 năm với nhiều điểm sáng

Giáo sư Trần Văn Thuấn nhấn mạnh kể từ khi người nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 1990, sau 35 năm, công tác phòng, chống HIV/AIDS luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, sự vào cuộc tích cực của các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, các địa phương, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế.

Đặc biệt, chương trình dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) phát triển mạnh mẽ với hơn 129.000 người được dự phòng. Năm 2023, Việt Nam được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá là quốc gia dẫn đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương về điều trị PrEP.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình, sáng kiến về cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS được nghiên cứu, áp dụng và triển khai phù hợp với bối cảnh dịch HIV có nhiều thay đổi, qua đó đã luôn duy trì kiểm soát dịch HIV trong cộng đồng dân cư. Các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS cũng đã được đưa vào Chương trình Mục tiêu Quốc gia về Sức khỏe, Dân số và Phát triển giai đoạn 2026-2035 nhằm duy trì bền vững dịch vụ trong bối cảnh viện trợ giảm.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Về điều trị, tính đến ngày 30/6/2025, cả nước có 536 cơ sở điều trị HIV, đang điều trị 184.000 người nhiễm HIV, trong đó 92% được chi trả qua Quỹ Bảo hiểm y tế. Việt Nam hiện là một trong những nước dẫn đầu thế giới về chất lượng điều trị HIV với trên 96% người bệnh có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

Ông Trần Văn Thuấn khẳng định kết quả ấn tượng về xét nghiệm và điều trị HIV/AIDS đã đưa Việt Nam trở thành điểm sáng của khu vực và toàn cầu, thể hiện sự nỗ lực của hệ thống y tế cùng sự chung tay của các tổ chức xã hội, các nhóm cộng đồng.

Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS

Tiến sỹ Nguyễn Lương Tâm - Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh cho biết, hiện nay, tình hình dịch HIV/AIDS ở Việt Nam vẫn diễn biến phức tạp. Trong năm 2024, hệ thống y tế đã thực hiện hơn 3,4 triệu mẫu xét nghiệm HIV và phát hiện 13.351 trường hợp dương tính qua sàng lọc. Tính đến hết năm 2024, Việt Nam ghi nhận 245.762 người nhiễm HIV còn sống và 116.004 người nhiễm HIV tử vong.

Hình thái lây nhiễm HIV đã thay đổi mạnh so với hơn một thập niên trước. HIV lây qua đường tình dục tăng lên tới 70% và trở thành hình thái lây truyền chính. Đáng lo ngại hơn, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ đồng giới (MSM) tăng nhanh, đặc biệt ở nhóm trẻ tuổi, vốn dễ chịu tác động của thay đổi hành vi tình dục và áp lực xã hội.

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long có tỷ lệ nhiễm HIV cao nhất, chiếm khoảng hơn 35%, thứ hai là các tỉnh phía Nam là 14,6%, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 18,7% và có thể lên đến hơn 20% sau khi sáp nhập. Nhiều tỉnh không nằm trong nhóm trọng điểm cũng ghi nhận số ca nhiễm mới tăng.

Việt Nam tiếp tục hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, tập trung mở rộng mô hình điều trị-dự phòng, tăng tỷ lệ phát hiện sớm, điều trị ARV kịp thời và duy trì ức chế tải lượng virus, góp phần thực hiện mục tiêu 95-95-95. Cụ thể là 95% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình, 95% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc ARV và 95% người được điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

Việt Nam tiếp tục hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030. (Ảnh: T.G/Vietnam+)

Khi sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ các đối tác quốc tế giảm dần, Việt Nam đang nỗ lực triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ nguồn lực trong nước, thông qua quỹ bảo hiểm y tế và ngân sách địa phương.

Ông Nguyễn Lương Tâm nhấn mạnh: “Hiện nay, chúng ta đã chuyển từ giai đoạn ứng phó khẩn cấp HIV sang giai đoạn đặt trọng tâm cho việc mở rộng bao phủ và nâng cao chất lượng dịch vụ, thực hiện các cam kết quốc tế và tạo điều kiện để mọi người có thể tiếp cận dịch vụ y tế một cách bình đẳng và không bị phân biệt đối xử, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình tiến đến chấm dứt HIV vào năm 2030.”

Năm 2025, Việt Nam chọn chủ đề “Đoàn kết là sức mạnh - Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS” với thông điệp kêu gọi hành động đồng bộ của các cấp, các ngành, từ trung ương đến địa phương, tổ chức xã hội, đối tác quốc tế, cộng đồng và từng cá nhân với các nhiệm vụ trọng tâm đẩy mạnh phát hiện sớm, điều trị sớm bằng thuốc kháng HIV (ARV) cho người nhiễm HIV. Bên cạnh đó là việc mở rộng và đa dạng hóa các chương trình dự phòng lây nhiễm HIV; tăng cường truyền thông thay đổi hành vi, tập trung vào các nhóm đối tượng đích; xóa bỏ kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV tại cơ sở y tế và trong cộng đồng.

"Khi cả hệ thống chính trị cùng chung một ý chí, khi cộng đồng đồng lòng và khi khoa học tiến bộ được ứng dụng mạnh mẽ, thì mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 không chỉ là kỳ vọng mà hoàn toàn có thể trở thành hiện thực," Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Bộ Y tế khuyến cáo những người chưa nhiễm HIV thuộc các nhóm nguy cơ cao như nam có quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới nữ, người bán dâm, người tiêm chích ma túy... dùng thuốc PrEP bằng cách uống mỗi ngày một viên thuốc để ngừa bệnh.

Người nhiễm HIV được điều trị sớm bằng thuốc ARV, tuân thủ điều trị sau 6 tháng tải lượng virus xuống dưới ngưỡng phát hiện. Khi đó, người này sẽ không lây truyền HIV cho bạn tình qua quan hệ tình dục, làm giảm lây truyền từ mẹ sang con. Nhờ đó, nhiều người nhiễm HIV vẫn lấy vợ, sinh con khỏe mạnh./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/viet-nam-trien-khai-nhieu-chuong-trinh-tiep-can-toan-dien-phong-chong-hivaids-post1080227.vnp