12 đại học Việt Nam doanh thu nghìn tỉ: Học phí chiếm gần hết, nghiên cứu 'lép vế'

Từ mốc son năm 2020 khi Đại học Bách khoa Hà Nội lần đầu tiên đạt doanh thu 1.000 tỉ đồng, đến nay đã có 12 cơ sở giáo dục đại học gia nhập "câu lạc bộ nghìn tỉ", gồm 8 trường công lập và 4 trường tư thục.

Học phí áp đảo, nghiên cứu "lép vế"

Từ báo cáo ba công khai và thông tin các trường công bố, có thể thấy điểm chung ở các trường "nghìn tỉ" là doanh thu chủ yếu đến từ học phí, chiếm từ 90 đến 98% tổng thu. Trong khi đó thu từ nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ nhìn chung còn khiêm tốn, dù đã có một vài trường bứt phá mạnh mẽ.

Đại học Kinh tế TP.HCM nổi bật với tổng thu năm 2024 lên đến 1.887 tỉ đồng (tăng hơn 200 tỉ đồng so với năm 2023), trong đó học phí và lệ phí chiếm 1.281 tỉ đồng. Đáng chú ý, nguồn thu từ khoa học và công nghệ đạt hơn 520 tỉ đồng, chiếm 27% tổng thu, mức cao nhất trong nhóm trường có doanh thu nghìn tỉ hiện nay. Tổng chi của trường là 1.459 tỉ đồng, tạo ra khoản dư 427 tỉ đồng, tương đương 22,6% so với tổng thu.

Đại học Bách khoa Hà Nội ghi nhận tổng thu năm 2024 hơn 1.502 tỉ đồng (tăng 78,56 tỉ đồng so với năm 2023), trong đó học phí và lệ phí chiếm hơn 1.277 tỉ đồng. Thu từ khoa học và công nghệ là 101 tỉ đồng, giảm nhẹ so với năm trước. Tổng chi của trường là 1.284 tỉ đồng, tạo ra chênh lệch thu chi hơn 218 tỉ đồng.

Trường đại học Tôn Đức Thắng có tổng thu năm 2024 là 1.224 tỉ đồng, học phí chiếm 1.072 tỉ đồng. Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ mang về 44,8 tỉ đồng. Trường chi hơn 1.033 tỉ đồng, trong đó riêng chi cho nghiên cứu hơn 108 tỉ đồng, phần còn lại là đào tạo và dịch vụ. Chênh lệch thu chi khoảng 190 tỉ đồng (chênh lệch thu chi/tổng thu 15,6%).

Đại học Kinh tế quốc dân (chưa công khai báo cáo tài chính 2024) có tổng thu năm 2023 hơn 1.410 tỉ đồng, trong đó thu từ học phí và lệ phí hơn 1.014 tỉ đồng, từ nghiên cứu khoa học gần 43 tỉ đồng, còn lại là ngân sách (gần 29 tỉ đồng) và nguồn khác.

Trường đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TP.HCM ghi nhận tổng thu năm 2024 hơn 1.184 tỉ đồng (hỗ trợ chi thường xuyên từ Nhà nước/nhà đầu tư hơn 3 tỉ đồng), học phí chiếm khoảng 873 tỉ đồng. Thu từ khoa học và công nghệ đạt hơn 126,5 tỉ đồng. Tổng chi gần 947 tỉ đồng.

Trường đại học Y Dược TP.HCM có tổng thu năm 2024 đạt 1.123 tỉ đồng. Trong đó học phí chiếm 821 tỉ đồng (trường hoạt động theo cơ chế tự chủ, có mức học phí cho các ngành đào tạo đại học dao động từ 46 đến 84,7 triệu đồng/sinh viên/năm học). Trường cũng có nguồn thu lớn từ khoa học và công nghệ với 105 tỉ đồng và thu nhập khác 172 tỉ đồng. Chi trong năm đạt 875 tỉ đồng, tạo chênh lệch 249 tỉ đồng.

Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM có tổng thu 1.120 tỉ đồng. Học phí đóng góp 976 tỉ đồng, thu từ nghiên cứu và chuyển giao công nghệ khoảng 46 tỉ đồng (hợp đồng, tài trợ từ ngân sách 5 tỉ đồng). Tổng chi đạt 976 tỉ đồng, chủ yếu chi cho lương 467 tỉ đồng, dịch vụ và đầu tư cơ sở vật chất 369 tỉ đồng.

Trường đại học Công nghiệp TP.HCM chưa công khai tài chính năm 2024. Năm 2023, trường đạt doanh thu hơn 1.011 tỉ đồng, trong đó học phí đóng góp 907 tỉ đồng, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ chỉ khoảng 4,37 tỉ đồng. Nguồn thu khác hơn 90 tỉ đồng. Trường chi hơn 875 tỉ đồng, trong đó trường chủ yếu trả lương, thu nhập cho cán bộ và giảng viên với hơn 530 tỉ đồng, chi hỗ trợ người học gần 59 tỉ đồng.

12 đại học Việt Nam doanh thu nghìn tỉ: Học phí chiếm gần hết, nghiên cứu 'lép vế' - Ảnh 2. — Trường đại học Văn Lang là một trong những trường có doanh thu tăng ấn tượng. Trong ảnh: học sinh, phụ huynh tìm hiểu về Trường đại học Văn Lang tại Ngày hội lựa chọn nguyện vọng xét tuyển đại học, cao đẳng 2025 - Ảnh: T.T.D.

Trường tư có nơi lãi hơn 1.200 tỉ đồng

Trong số 12 cơ sở giáo dục đạt doanh thu nghìn tỉ, Trường đại học FPT tiếp tục giữ vị trí đầu bảng với tổng thu năm 2024 đạt 4.376 tỉ đồng, tăng 489 tỉ đồng so với năm 2023. Học phí đóng góp tới 3.955 tỉ đồng, chiếm hơn 99% doanh thu giáo dục đào tạo. Trường chỉ thu về 1,6 tỉ đồng từ nghiên cứu khoa học. Tổng chi đạt 3.080 tỉ đồng, thặng dư lên tới 1.296 tỉ đồng.

Trường đại học Văn Lang gây ấn tượng khi tổng doanh thu năm 2024 (tính đến tháng 6-2025) đạt 2.603 tỉ đồng, tăng 80 tỉ đồng so với năm trước. Đây là trường có mức xuất phát điểm thấp nhất trong số các trường nghìn tỉ với con số khiêm tốn 408 tỉ đồng năm 2018, tổng doanh thu của trường nay tăng hơn sáu lần.

Trường đại học Nguyễn Tất Thành ghi nhận tổng thu năm 2024 là 1.669 tỉ đồng, tăng 141 tỉ đồng so với năm 2023. Trong đó thu từ giáo dục và đào tạo chiếm 1.654 tỉ đồng, khoa học công nghệ khoảng 14,5 tỉ đồng. Tổng chi là 1.468 tỉ đồng, chênh lệch thu chi là 201 tỉ đồng.

Trường đại học Công nghệ TP.HCM có tổng thu hơn 1.380 tỉ đồng, chủ yếu từ học phí (1.309 tỉ đồng). Nguồn thu khoa học công nghệ khoảng 70 tỉ đồng. Trường có chênh lệch thu chi 179 tỉ đồng sau khi chi hơn 1.200 tỉ đồng (chi lương, thu nhập 585 tỉ đồng, cơ sở vật chất và dịch vụ hơn 335 tỉ đồng…).

Tăng tỉ trọng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo

Mặc dù hầu hết các trường đều có chênh lệch thu chi dương và đang ngày càng tự chủ tài chính tốt hơn nhưng tỉ trọng nguồn thu từ nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ vẫn còn khá nhỏ so với học phí. Sự phụ thuộc lớn vào học phí đặt ra câu hỏi về tính bền vững và khả năng phát triển của đại học Việt Nam trong dài hạn.

Các chuyên gia giáo dục cho rằng cần có chiến lược bài bản để tăng tỉ trọng thu từ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và kết nối doanh nghiệp nhằm thúc đẩy nền kinh tế tri thức.

Nguồn thu đa dạng

Cơ cấu nguồn thu của các trường đại học công lập hiện khá đa dạng. Trong bối cảnh đẩy mạnh tự chủ, phần ngân sách nhà nước cấp bị cắt giảm mạnh, thậm chí nhiều trường không còn nhận hỗ trợ ngân sách, nguồn thu chủ yếu đến từ học phí, hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, các dự án tài trợ quốc tế, chương trình đào tạo liên kết, hợp tác với doanh nghiệp và đóng góp từ cựu sinh viên.

Trở lại chủ đề

TRẦN HUỲNH

Nguồn: https://tuoitre.vn/12-dai-hoc-viet-nam-doanh-thu-nghin-ti-hoc-phi-chiem-gan-het-nghien-cuu-lep-ve-20251001101555014.htm