2 loại thực phẩm loại bỏ 90% vi nhựa, Việt Nam sẵn có

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học ACS Omega (thuộc Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ – American Chemical Society) đã khiến giới khoa học bất ngờ: bột chiết xuất từ đậu bắp và hạt cỏ cà ri có thể loại bỏ tới 90% vi nhựa trong nước bị ô nhiễm.

Đáng chú ý, trong hai loại thực vật này, đậu bắp là nguyên liệu quen thuộc, dễ tìm ở Việt Nam.

Loại bỏ vi nhựa bằng nguyên liệu thiên nhiên

2 loại thực phẩm loại bỏ 90% vi nhựa, Việt Nam sẵn có - 1 — Đậu bắp là món ăn quen thuộc của người Việt (Ảnh: Getty).

Công trình do nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Tarleton State (Texas, Mỹ) thực hiện, với trưởng nhóm là TS. Rajani Srinivasan – chuyên gia về hóa học môi trường và xử lý nước bằng vật liệu sinh học.

Nhóm hướng đến việc phát triển các phương pháp xử lý vi nhựa không độc hại, dễ ứng dụng tại các cộng đồng dân cư, đặc biệt ở những vùng chưa có điều kiện tiếp cận công nghệ cao.

Trong nghiên cứu, nhóm đã sử dụng đậu bắp tươi cắt lát và hạt cỏ cà ri khô ngâm trong nước qua đêm, sau đó sấy khô và nghiền thành bột.

Khi hòa tan 1g bột này trong 1l nước chứa vi nhựa polystyrene (một trong những loại vi nhựa phổ biến), các hạt nhựa sẽ tụ lại thành cụm và lắng xuống đáy, cho phép dễ dàng loại bỏ.

Kết quả thực nghiệm đáng kinh ngạc

Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm các loại bột này với ba nguồn nước mô phỏng: nước biển, nước ngọt và nước ngầm. Kết quả được công bố như sau:

- Bột đậu bắp loại bỏ 67% vi nhựa trong 1 giờ ở nước tinh khiết, 80% trong nước biển.

- Bột hạt cỏ cà ri loại bỏ tới 93% vi nhựa trong nước tinh khiết, và 80–90% trong nước ngầm.

Hỗn hợp 1:1 giữa đậu bắp và cỏ cà ri giúp loại bỏ 70% vi nhựa chỉ trong 30 phút ở nước tinh khiết, và 77% trong nước ngọt.

Để xác thực thêm, nhóm đã sử dụng kỹ thuật quang phổ Raman và kính hiển vi huỳnh quang để theo dõi chính xác lượng vi nhựa trước và sau khi xử lý.

Các nhà nghiên cứu cho biết kết quả rất khả quan với hầu hết vi nhựa kích thước 1–5 micromet, chủ yếu là các loại thường thấy trong nước thải và nước uống.

Vì sao thực phẩm lại loại bỏ nhựa hiệu quả?

Cơ chế hoạt động của các chiết xuất này nằm ở khả năng tạo gel sinh học từ chất nhầy trong đậu bắp và hợp chất polysaccharide trong hạt cỏ cà ri.

Chúng hoạt động như một chất kết tụ tự nhiên, bám vào bề mặt vi nhựa và giúp các hạt này dính lại với nhau, tạo thành các cụm dễ tách.

“Điểm đặc biệt là chúng tôi không cần dùng đến hóa chất tổng hợp, mà chỉ cần các nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, hoàn toàn thân thiện với sức khỏe và môi trường”, TS Rajani Srinivasan chia sẻ.

Hiện nay, nhiều nhà máy xử lý nước trên thế giới vẫn sử dụng polyacrylamide, một loại polymer tổng hợp, để lọc nước.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu trước đó như công bố trên Journal of Hazardous Materials đã chỉ ra rằng, polyacrylamide có thể để lại dư lượng độc hại, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và nội tiết nếu tích tụ lâu dài.

Ngược lại, các chiết xuất từ thực vật như trong nghiên cứu này hoàn toàn không độc, có khả năng phân hủy sinh học và dễ sản xuất tại chỗ. Đây là ưu điểm quan trọng, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển.

Trong số hai nguyên liệu, đậu bắp là loại rau phổ biến tại Việt Nam, dễ trồng, giá rẻ và có thể thu hoạch quanh năm. Việc tận dụng đậu bắp để sản xuất vật liệu lọc nước vi nhựa không chỉ giúp người dân có thêm giải pháp xử lý nước sạch mà còn mở ra hướng đi mới trong phát triển nông nghiệp kết hợp công nghệ sinh học.

Theo tổ chức WWF, trung bình mỗi người có thể tiêu thụ 5g vi nhựa/tuần, tương đương với một chiếc thẻ tín dụng. Trong khi đó, nghiên cứu của Trường đại học New York cho thấy, vi nhựa có thể gây rối loạn nội tiết, viêm mãn tính và ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/2-loai-thuc-pham-loai-bo-90-vi-nhua-viet-nam-san-co-20250624083808951.htm