80 năm khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Bình minh của lịch sử dân tộc: 'Người ngủ yên nơi người đã bắt đầu' (Bài cuối)

Chúng ta đang sống giữa những ngày mùa thu lịch sử - 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và quốc khánh 02/9. Cách mạng tháng Tám 1945 là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc thành công triệt để nhất trong lịch sử. Nhà nước Dân chủ Cộng hòa ra đời trở thành nhân tố nền tảng bảo đảm vững chắc cho nền độc lập, tự do mà Nhân dân ta hằng khát khao. Từ đây, một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc được mở ra: độc lập dân tộc. Kể từ thời khắc lịch sử ngày 02/9/1945, dân tộc Việt Nam “rũ bùn đứng dậy sáng lòa” và hình ảnh “cửa vẫn đóng và đời im ỉm khóa” hoàn toàn thay đổi. Chủ tịch Hồ Chí Minh là ngọn cờ cổ vũ cho phong trào đấu tranh giành độc lập và chính Người dẫn dắt dân tộc ta “xua tan những mây mù đen tối” trong đêm trường nô lệ.

Bài cuối: “Người ngủ yên nơi người đã bắt đầu”

Người thanh niên Nguyễn Tất Thành, trước khi rời bến Nhà Rồng đã từng trăn trở: Tại sao các phong trào chống Pháp phải chịu thất bại? Nguyễn Tất Thành đã soi tìm trong lịch sử, đặc biệt phong trào chống Pháp đương thời, những cứ liệu cho dự cảm mới mẻ về tư duy và hành động của mình. “Dưới con mắt của một sử gia, ông đánh giá thế nào về vai trò của Hồ Chí Minh” - một nhà báo người gốc Việt hỏi ông Hoàng Xuân Hãn. Học giả Hoàng Xuân Hãn trả lời không chút do dự, rằng vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với độc lập dân tộc vô cùng to lớn, “nước mình bây giờ độc lập, thống nhất, công của Hồ Chí Minh to lắm, không khác gì thời kỳ Lê Lợi đánh đuổi quân Minh xâm lược” - ông Hoàng Xuân Hãn nói. “Ông đánh giá thế nào về con người Hồ Chí Minh?”, “Đó là một người quê Nghệ An có nghĩa khí. Thế hệ cha ông của Hồ Chí Minh cùng chung chí hướng với cụ Phan Đình Phùng, Cao Thắng. Lúc ban đầu, Hồ Chí Minh từng kêu gọi và hy vọng quốc tế sẽ giúp Việt Nam độc lập và ông kiên nhẫn chờ. Nhưng sau này, ông nhận ra rằng, chỉ có ta mới giải phóng cho ta” - ông Hoàng Xuân Hãn trả lời đài RFI của Pháp.

Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm quê (Ảnh: Internet)

Không đi theo lối mòn

Kính trọng các bậc anh hùng tiền bối nhưng Nguyễn Tất Thành không bằng lòng với đường đi nước bước của những người đi trước và không muốn đi theo lối mòn của lịch sử. Trước Nguyễn Tất Thành đã có những người Việt Nam xuất dương cứu nước. Chỗ khác nhau cơ bản không phải ở hành động xuất dương, mà trước hết ở mục đích của nó. Những chuyến đi của Tôn Thất Thuyết, của những nhân vật trong phong trào Đông Du chủ yếu để tìm ngoại viện.

Nguyễn Tất Thành xác định mục đích xuất dương hoàn toàn khác: “Tôi muốn đi ra ngoài xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta”. Sau này, có dịp, Người nói lại: “Nhân dân Việt Nam trong đó có cụ thân sinh ra tôi lúc này thường tự hỏi nhau rằng: ai sẽ là người giúp mình thoát khỏi ách thống trị của Pháp. Người này thì nghĩ là Nhật, người khác nghĩ là Anh, có người khác nữa nghĩ là Mỹ. Tôi thì thấy phải đi ra nước ngoài để xem cho rõ”.

Như vậy, trước lúc đi ra nước ngoài, người thanh niên Nguyễn Tất Thành nhận thức một cách rõ ràng, cái dân tộc cần trước tiên là phương pháp đuổi giặc, cứu nước chứ chưa phải là súng đạn. Điều này có nghĩa, cách tiếp cận vấn đề của Nguyễn Tất Thành khác hoàn toàn các bậc tiền bối.

Lịch sử đặt ra những yêu cầu thì chính lịch sử tạo ra những điều kiện vật chất để giải quyết nó. Nguyễn Ái Quốc chính là sản phẩm của sự vận động lịch sử những năm 20 đó. Uy tín của Nguyễn Ái Quốc bắt đầu hình thành từ năm 1919 với yêu sách của Nhân dân An Nam gửi hội nghị Versaille, báo chí Pháp gọi là “quả bom chính trị”.

Theo các nhà nghiên cứu, học giả, uy tín tuyệt đối của Nguyễn Ái Quốc được biểu hiện trong những vai trò mà Người đã thực hiện và thực hiện xuất sắc: tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc; truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin trong quần chúng bị áp bức, sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Nếu một con người có một trong những cống hiến trên cho dân tộc thì cũng đã xứng đáng được gọi là bậc vĩ nhân, huống chi một mình Nguyễn Ái Quốc thực hiện ba vai trò quan trọng và vĩ đại đó. Nguyễn Ái Quốc thực sự là một vĩ nhân, một bậc kỳ tài của dân tộc.

“Nay giản dị ra đi màu tóc trắng”

Từ thời trẻ cho đến lúc mất, Hồ Chí Minh đã cống hiến không mệt mỏi vì độc lập dân tộc. Sinh thời, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nói với lòng kính trọng: Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người đã sống một cuộc đời oanh liệt. “Mang trên mình sứ mạng lịch sử vĩ đại, Hồ Chí Minh, nhà chiến lược thiên tài, người tổ chức mọi thắng lợi của Nhân dân ta mang trong mình những đạo đức cao thượng.

Bình sinh Hồ Chủ tịch là người giản dị, lão thực. Vĩ nhân, thật vĩ nhân bao giờ cũng giản dị. Vua Nghiêu, vua Thuấn, Chúa Giêsu là những người giản dị. Bậc đại khoa học, đại văn hào cũng vậy.

Xem một đôi bức ảnh Hồ Chủ tịch, có người nói mắt Người có hai con ngươi, và tin rằng vì chỗ đó, Người là một ông thánh. Làm gì có chuyện hoang đường như thế! Mắt Hồ Chủ tịch cũng như mắt mọi người, sáng hơn mắt mọi người nhiều lắm đã đành, nhưng sáng hơn vì Người biết nhìn, nên nhìn thấy những cái mọi người không nhìn thấy: hiện tại, tương lai, cái nhỏ, cái to” - trích Hồ Chí Minh - Tinh hoa và khí phách của dân tộc của Thủ tướng Phạm Văn Đồng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng, đề tài lớn trong thơ ca, nhạc họa. Ngoài nhà thơ Tố Hữu viết nhiều về Bác, sẽ thiếu sót lớn nếu không nhắc đến nhà thơ Chế Lan Viên.

Chế Lan Viên, chỉ bằng mấy câu thơ không dùng kỹ xảo ngôn ngữ nhưng vẫn cuốn hút người đọc bởi chất trí tuệ của nhà thơ khi ông viết về lịch sử đấu tranh của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Ngôi nhà sàn giữa vườn hoa mộc/ Khi sao lên có dáng con tàu/ Bác lên boong, trắng ngời râu tóc/ Gió trong vườn vỗ sóng lao xao và Việt Nam vứt xuống thềm lục địa này ba tên đế quốc/ Ngôi nhà sàn nằm yên trong hoa mộc hoa ngâu/ Nhưng kìa, trên mặt bể, chỗ Bác đi qua, sóng còn thao thức/ Như lan mãi, lan xa theo vệt sáng con tàu.

“Ba mươi năm ấy chân không nghỉ” và hiến dâng cả cuộc đời cho Tổ quốc nhưng hình ảnh quê hương lúc nào cũng hiển hiện trong con người của Bác, đúng như Chế Lan Viên thể hiện trong bài thơ Nắm đất biên thùy viết về hang Pác Bó - nơi Bác “tạm trú” trong những ngày đầu về nước: Rừng thẳm, non xa, bể rộng, sông dài/ Một chút làng Sen đau ở cuối trời/ Giai cấp, giống nòi, nghìn xưa, hiện tại/ Một phút định hình, một phút hoài thai/ Phút kính cẩn hai tay nâng lấy đất/ Ba mươi năm đất ấy ở trong hồn/ Nay xương thịt, nay hình hài trước mặt/ Bác lặng nhìn và cúi ghé môi hôn.

Trong bài thơ chính luận Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng, Chế Lan Viên viết: Cha ông xưa từng đấm nát tay trước cửa cuộc đời/ Cửa vẫn đóng và đời im ỉm khóa/ “Những pho tượng chùa Tây Phương” không biết cách trả lời/ Cả dân tộc đói nghèo trong rơm rạ/ Văn chiêu hồn từng thấm giọt mưa rơi/ Rồi với đôi tay trắng từ Đinh, Lý, Trần, Lê... Đảng làm nên công nghiệp/ Điện trời ta là sóng nước sông Hồng/ An Dương Vương hãy dậy cùng ta xây sắt thép/ Loa thành này có đẹp mắt Người chăng?

9 giờ 47 phút ngày 02/9/1969, trái tim Hồ Chí Minh ngừng đập sau cuộc hành trình vạn dặm “tìm đường đi cho dân tộc theo đi”.

Bác nằm đó chỗ Ba Đình khai sáng nước

Người ngủ yên nơi người đã bắt đầu

Xưa Bác về một bộ áo quần nâu

Nay giản dị ra đi màu tóc trắng

Ngọn suối của một đời trong sáng

Nay kết tinh thành khối thủy thiên đăng.

(Trích Ta nhận vào ta phẩm chất của Người của Chế Lan Viên)./.

Việt Đông

Nguồn: https://baolongan.vn/80-nam-khai-sinh-nuoc-viet-nam-dan-chu-cong-hoa-binh-minh-cua-lich-su-dan-toc-nguoi-ngu-yen-noi-nguoi-da-bat-dau-bai-cuoi--a200691.html