Tâm hồn của đất…

“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở/ Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn…” (Chế Lan Viên).

Hơn 28 năm gắn bó và yêu thương trong lòng tôi, trong lòng bạn và những ai từng sinh ra và lớn lên, kể cả với người từng đến và yêu mến nơi này, hai tiếng “Bạc Liêu” lúc này bỗng làm ta rưng rưng…

Mai đây, Bạc Liêu sẽ là tên gọi của một phường trên bản đồ địa giới hành chính tỉnh Cà Mau mới. Và mãi mãi ở trong lòng chúng ta, dấu ấn của một tỉnh Bạc Liêu không thể phai mờ.

Dấu ấn Bạc Liêu

“Bạc mà yêu, Liêu mà da diết”, trong bài thơ viết tặng Bạc Liêu với nhan đề “Khúc ngẫu hứng Bạc Liêu”, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân đã tách từ Bạc Liêu theo cách ví von riêng của mình để đưa vào ý thơ. Theo cách chiết tự này, ông giải thích: tên Bạc nhưng lòng không bạc, mà rất đậm tình, Liêu nhưng không liêu xiêu mà ngược lại, thật da diết.

Thì văn thơ là vậy, người làm thơ có thể ẩn dụ, thậm xưng, nhân cách hóa… các kiểu để làm thơ. Nhưng có một điều, tình yêu da diết với Bạc Liêu là có. Người chỉ là một sự dừng chân ghé qua, còn mến yêu quyến luyến thì người sinh ra và lớn lên ở nơi này càng cất giữ hai tiếng “Bạc Liêu” trong cả miền nhớ sâu thẳm của lòng.

Bạc Liêu có gì để yêu?

Từ hồi ông cha đi khai hoang mở đất, hai tiếng “Bạc Liêu” ra đời gắn với hình ảnh “Bạc Liêu là xứ cơ cầu/ Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu”. Rồi qua bao lần tách – nhập, trải qua lắm biến thiên, nhưng có một điều không thể phủ nhận, lịch sử với bao thăng trầm đó đã kiến tạo và gìn giữ cho Bạc Liêu những di sản quý giá, tạo nên dấu ấn riêng biệt.

Nhắc tới Bạc Liêu, lại nghĩ ngay đến khu nhà Công tử Bạc Liêu hơn trăm năm trơ gan cùng tuế nguyệt nhắc nhớ về một cậu Ba Huy giàu có nức tiếng gắn liền với vùng đất Bạc Liêu giàu có một thời, từng là vựa muối, vựa lúa lớn nhất nhì Nam Kỳ lục tỉnh, vùng đất của sự hào phóng, nghĩa tình. Cách trung tâm thành phố không xa, khu bảo tồn thiên nhiên Vườn chim Bạc Liêu với tiếng chim lảnh lót buổi sớm mai hay khi hoàng hôn buông cũng làm ta nhớ thời ông cha khai hoang mở đất. Chùa Xiêm Cán trầm mặc hướng về phía biển tạo nên nét linh thiêng, cổ kính thu hút du khách đến quanh năm. Những đồng muối trắng, cánh đồng điện gió chạy dọc dài ven biển Bạc Liêu tạo nên những hình ảnh đẹp cuốn hút mọi người. Và mai này, cùng với điện gió, những ngư dân, diêm dân cũng có thể làm du lịch, khi những hoạch định về tương lai nghề muối đã khởi động sau Festival nghề Muối Việt Nam – Bạc Liêu 2025.

Quảng trường Hùng Vương và Nhà hát Cao Văn Lầu. Ảnh: H.T

Sâu lắng điều đọng lại…

“Bạc Liêu ơi”, một Facebooker đăng dòng trạng thái ấy với co chữ khá to và thật đẹp! Gắn vào tâm trạng chung của nhiều người Bạc Liêu ngay lúc này, dòng chữ bỗng như nhuốm theo bao nỗi niềm. Tên gọi của một tỉnh không còn nhưng vẫn còn nguyên đó những điều sâu lắng đọng lại – là tâm hồn Bạc Liêu!

Mấy ngày này, hàng loạt những trang cá nhân của người Bạc Liêu đăng nào là hình ảnh Quảng trường Hùng Vương, rồi cây đờn kìm cách điệu, Nhà hát Cao Văn Lầu, khu nhà Công tử Bạc Liêu, Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu…

Vì tất cả là tâm hồn, là văn hóa đã như một mạch ngầm thẩm thấu, chảy len lỏi, xuyên suốt qua nhiều thế hệ, định hình và ngày càng ngát hương, lan tỏa.

Trên hành trình phát triển 28 năm qua, Bạc Liêu đã luôn khai thác triệt để các giá trị văn hóa ấy và rồi còn bằng sự phóng khoáng, nghĩa tình, sự cầu thị mở rộng hợp tác, kêu gọi đầu tư… tất cả đã trở thành động lực phát triển, tạo ra những giá trị gia tăng, hình thành “sức mạnh mềm văn hóa” làm đổi thay diện mạo Bạc Liêu từng năm tháng. Đó là sự ấm áp chân tình, phóng khoáng nhưng khiêm nhường, cầu thị; là sức hấp dẫn, thu phục nhân tâm, tạo ra sự đồng thuận; lôi cuốn đối tác, bạn bè. Tất cả là những điều đọng lại sau khi nhắc về Bạc Liêu…

Tâm hồn Bạc Liêu, hai tiếng “Bạc Liêu” mãi còn đó trong tim chúng ta.

QUỲNH ANH