Cần khai thác, phát huy giá trị văn hóa lễ hội theo chiều sâu cho phát triển du lịch

Phải khẳng định rằng, việc khai thác văn hóa, tín ngưỡng được xem là lựa chọn ưu tiên cho phát triển du lịch và đã nói đến văn hóa, tín ngưỡng là nói đến lễ hội. Tuy nhiên, có một thực tế là hoạt động phát triển du lịch văn hóa, tín ngưỡng trên địa bàn TP. Bạc Liêu lâu nay vẫn thiếu những mô hình, cách làm hay. Vì vậy, việc khai thác du lịch còn “ăn theo lễ hội”, hoặc tổ chức theo kiểu “đến hẹn lại lên” chứ chưa phát huy được những giá trị văn hóa tiêu biểu kết tinh từ các lễ hội và đưa lễ hội trở thành một trong những hoạt động văn hóa được tổ chức bài bản, tạo thêm động lực cho ngành Du lịch phát triển.

Lễ thỉnh thần hát cúng Kỳ yên của cộng đồng người Hoa ở Bạc Liêu.

TRANH THỦ CÁC SỰ KIỆN VĂN HÓA VÀ LỄ HỘI

Thời gian qua, các sự kiện văn hóa – thể thao do tỉnh đăng cai tổ chức diễn ra trên địa bàn TP. Bạc Liêu đã thu hút đông du khách trong, ngoài tỉnh và người dân tham dự như: Ngày hội Văn hóa – Du lịch; Ngày hội Du lịch nông nghiệp, nông thôn với nhiều hoạt động hấp dẫn, trong đó không gian trình diễn các làng nghề truyền thống; giao lưu trình diễn nghệ thuật truyền thống; trưng bày sản phẩm OCOP và sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của Bạc Liêu; hội thi ẩm thực đặc sản nông nghiệp; hội thi tuyên truyền lưu động về du lịch nông thôn… được tổ chức thành công và đã thu hút lượng khách đến TP. Bạc Liêu tăng gấp 10 lần so với những ngày bình thường.

Cùng với đó, nhân dịp tết Nguyên đán hằng năm, TP. Bạc Liêu đã tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, giải trí phục vụ Nhân dân và du khách trong, ngoài tỉnh đến vui xuân đón tết thông qua Hội xuân “Chợ quê ngày Tết” với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ như: giao lưu ca nhạc đường phố, giao lưu đờn ca tài tử… Qua đó đã thu hút hàng trăm ngàn lượt khách du lịch trong, ngoài tỉnh đến tham quan và trải nghiệm các hoạt động tại chợ quê, góp phần gia tăng lượng khách du lịch hằng năm. Đặc biệt là tổ chức lễ hội Dạ cổ hoài lang, lễ hội Quán âm Nam Hải và các lễ hội dân gian khác ở địa phương, nhằm gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa gắn với các hoạt động văn hóa, vui chơi giải trí để quảng bá, thu hút sự tham gia của người dân và du khách.

Thành phố cũng phối hợp với các ngành triển khai Dự án 06 về “Bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 với các nội dung: tổ chức trình diễn, tái hiện 2 lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer là tết Chôl-chnăm-thmây và Oóc-om-bóc tại chùa Xiêm Cán (xã Vĩnh Trạch Đông) nhằm khôi phục, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, bồi dưỡng nghệ nhân, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa cho đồng bào dân tộc Khmer gắn với phát triển du lịch của thành phố. Ngoài ra, còn chỉ đạo các địa phương quản lý, khai thác tốt việc tổ chức các lễ hội dân gian gắn với phát triển du lịch…

Lễ cầu phúc ở Phước Đức cổ miếu (còn gọi là Chùa Bang, Phường 3, TP. Bạc Liêu).

THIẾU NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU

Có thể nói, các hoạt động văn hóa và lễ hội tuy được tranh thủ khai thác và phát huy gắn với phát triển du lịch, nhưng nhìn chung vẫn còn gặp nhiều khó khăn và chưa khai thác hết các tiềm năng, lợi thế vốn có, nhất là khai thác các giá trị văn hóa từ các lễ hội dân gian truyền thống. Những bất cập trên do nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính vẫn là thiếu những công trình, đề tài nghiên cứu về giá trị văn hóa của các lễ hội, nhất là lễ hội dân gian truyền thống của các dân tộc sinh sống trên vùng đất Bạc Liêu. Đơn cử như việc tham quan các di tích kiến trúc nghệ thuật của cộng đồng người Hoa ở Bạc Liêu, các hướng dẫn viên du lịch chỉ giới thiệu được di tích này được thành lập năm nào, hoặc giới thiệu các lễ hội dân gian một cách vô hồn làm cho các giá trị văn hóa tiêu biểu được kết tinh từ các di tích, lễ hội không được khai thác, tạo nên sự nhàm chán, tham quan cho vui, cho biết chứ chưa thể “thổi hồn” gợi lên sự tò mò, muốn khám phá, muốn tiếp tục đến để khai thác, hay tạo nên sự luyến tiếc vì phát hiện ra các giá trị từ di tích quá chậm. Khắc phục nhược điểm này, du lịch thành phố mới tạo được sức lan tỏa, níu chân du khách. Xuất phát từ thực trạng trên, việc khuyến khích và có chính sách cho những công trình nghiên cứu về văn hóa lễ hội trên địa bàn thành phố sẽ mang lại nhiều ý nghĩa cho phát triển du lịch văn hóa, tín ngưỡng. Việc làm này không chỉ giải quyết những khó khăn do thực tiễn đặt ra hiện nay trong việc khai thác các giá trị văn hóa của lễ hội cho phát triển du lịch, mà còn góp phần bảo tồn, tôn vinh những lễ hội dân gian truyền thống và hạn chế việc tổ chức các lễ hội lai căng, mất gốc theo kiểu “mì ăn liền” hoặc sa vào mê tín dị đoan.

Du khách xem biểu diễn nhạc ngũ âm của đồng bào dân tộc Khmer. Ảnh: K.T

Một vấn đề có ý nghĩa khác chính là so với các địa phương khác của tỉnh và tới đây là sáp nhập với tỉnh Cà Mau thì TP. Bạc Liêu (sẽ trở thành phường Bạc Liêu) phải được xem là trung tâm du lịch của tỉnh khi tập trung nhiều công trình, điểm du lịch hấp dẫn của khu vực  Đồng bằng sông Cửu Long đã được Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long  công nhận. Trong đó, khai thác và phát huy giá trị văn hóa của các lễ hội truyền thống phải được xem là đặc thù và có tính cạnh tranh cao hay mang bản sắc riêng. Có như vậy, phường Bạc Liêu trong tương lai mới giữ được vị trí du lịch trọng điểm và hấp dẫn du khách ghé vào trong điều kiện không thuận lợi về giao thông, cũng như hóa giải các rào cản về hạ tầng thu hút du khách bằng chính sự độc đáo, hấp hẫn của vùng đất giàu văn hóa mà lễ hội dân gian chính là thế mạnh hàng đầu.

NGUYỄN THANH