Tiếp tục Kỳ họp thứ Mười, sáng 6/11, Quốc hội tiến hành thảo luận ở Tổ về: Dự án Luật Xây dựng (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Làm rõ tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp thăm dò đất hiếm
Thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản, các đại biểu thảo luận tại Tổ 4 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai) cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành luật này, theo Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.
Theo ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu), dự thảo Luật bổ sung chương VIIa quản lý nhà nước về địa chất, khoáng sản là đất hiếm là rất cần thiết, vì đây là một trong những loại tài nguyên đặc biệt trên thế giới nên cần có chính sách đặc biệt.
Dẫn thực tế tại Lai Châu, đại biểu thông tin, tỉnh có trữ lượng đất hiếm nằm rải rác ở khu vực thuộc huyện Tam Đường trước đây, trải dài 60 ha, rất khó cho công tác quản lý; kinh phí của địa phương cho công tác này cũng khó khăn.
Dự thảo Luật nêu: Khu vực dự trữ khoáng sản và bảo vệ khoáng sản đất hiếm là khu vực có khoáng sản đất hiếm nhưng chưa khai thác, cần được bảo vệ và được xác định căn cứ vào kết quả điều tra địa chất về khoáng sản, kết quả thăm dò khoáng sản đất hiếm.
“Quy định này vẫn chưa rõ về chính sách bảo vệ đất hiếm”. Nhấn mạnh như vậy, đại biểu đề nghị tại khoản 6, Điều 85a cần bổ sung theo hướng: Nhà nước có chính sách dự trữ, điều tiết và bảo đảm kinh phí để bảo vệ đất hiếm, điều tiết hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu đất hiếm trong từng thời kỳ phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững kinh tế - xã hội, thay vì chỉ nêu “Nhà nước có chính sách dự trữ đất hiếm, điều tiết hoạt động xuất khẩu…” như dự thảo Luật.
Theo đại biểu, nếu không nêu rõ “bảo đảm kinh phí để bảo vệ đất hiếm” mà giao về cho địa phương sẽ rất khó khăn, vì đất hiếm nằm trải dài, cần có kinh phí để rào lại. “Đó phải là ngân sách từ Trung ương cấp xuống cho địa phương”, đại biểu đề nghị.
Cũng liên quan đến quy định về đất hiếm tại dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Thị Lan Anh (Lào Cai) tán thành với quy định “không xuất khẩu thô khoáng sản đất hiếm” (Khoản 3, Điều 85a).
Đại biểu lưu ý, Chính phủ cần quy định chặt chẽ về khái niệm, phân loại đất hiếm, bởi mỗi vùng có đất hiếm nặng, nhẹ khác nhau, kèm theo đó là công nghệ thăm dò, khai thác, chế biến phù hợp mới tận dụng tối đa đất hiếm.
Quy định “không xuất khẩu thô đất hiếm” cũng phù hợp với thông lệ của nhiều nước hiện nay, bởi đây là công nghệ chiến lược nên cần phải làm chủ.
Cũng tại Khoản 3, Điều 85a quy định: chỉ các doanh nghiệp, tổ chức được Nhà nước chỉ định hoặc cho phép mới được quyền thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng đất hiếm.
Tán thành quy định này bởi việc thăm dò đất hiếm là bí mật quốc gia nên không thể giao tràn lan sẽ khó quản lý, đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh đề nghị cần xác định rõ tiêu chí để lựa chọn chỉ định đơn vị được phép thăm dò.
“Đó có thể là doanh nghiệp nhà nước hoặc doanh nghiệp tư nhân, vậy tiêu chí để xác định đơn vị nào bảo đảm bí mật quốc gia, có năng lực thăm dò? Cần quy định rõ ràng, chặt chẽ về tiêu chí”, đại biểu đề xuất.
Ngoài ra, theo đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh, hoạt động chế biến sâu đất hiếm phải gắn với xây dựng hệ sinh thái công nghiệp hiện đại để nâng cao chuỗi giá trị trong nước, bảo đảm tự chủ trong thực hiện chiến lược quốc gia về đất hiếm là rất cần thiết.
Tuy nhiên, chế biến sâu đòi hỏi sử dụng các chất hóa học nên dù công nghệ tiên tiến vẫn gây ra tác động tới môi trường. Bởi vậy, cần có quy định chế biến sâu đất hiếm phải gắn liền với công tác bảo vệ môi trường và khắc phục môi trường sau chế biến.
Xây dựng kho chiến lược vật liệu xây dựng thông thường từ cát biển
Theo ĐBQH Nguyễn Thành Trung (Lào Cai), việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong quản lý nhà nước và tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, đặc biệt là các vấn đề về cơ chế cấp phép, khai thác, sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, vật liệu san lấp phục vụ xây dựng các loại dự án, công trình quan trọng.
Đại biểu bổ sung, Luật Địa chất và khoáng sản số 54/2024/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025; riêng quy định về khoáng sản nhóm IV có hiệu lực từ ngày 15/1/2025 đã bổ sung nhiều quy định mới, chặt chẽ hơn đối với việc quản lý và khai thác cát biển làm vật liệu xây dựng, đặc biệt tập trung vào việc kiểm soát chặt chẽ và thúc đẩy đánh giá trữ lượng để phục vụ các dự án trọng điểm.
Dẫn thực tế quá trình kiểm tra, giám sát một số công trình giao thông đường bộ trọng điểm, nhất là ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, đại biểu thông tin, các cơ quan chuyên môn, nhà thầu đều cho rằng việc sử dụng cát biển đáp ứng được yêu cầu về kỹ thuật, môi trường, chủ động được nguồn vật liệu bảo đảm thời gian thi công, giảm giá cát xây dựng đang ở mức cao như hiện nay.
Để giải quyết tháo gỡ khó khăn do thiếu hụt nguồn cát dùng cho các dự án, công trình giao thông trọng điểm quốc gia và bình ổn giá vật liệu xây dựng, các doanh nghiệp, nhà thầu đã đề xuất một số giải pháp, trong đó cụ thể là cần thực hiện thăm dò, đánh giá và khai thác cát ngoài khơi tại vùng biển Việt Nam và xây dựng các các kho chứa chiến lược cho sản phẩm này.
Nhằm triển khai nhanh việc khai thác cát biển để giải quyết tình trạng thiếu cát cho phát triển hạ tầng và bình ổn giá cát vật liệu xây dựng trên toàn quốc, đại biểu đề nghị Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng và các cơ quan chức năng nghiên cứu cho phép triển khai đánh giá tiềm năng cát biển là vật liệu xây dựng tại các vùng biển Việt Nam theo hình thức tổ chức, cá nhân thực hiện điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản; khi có kết quả điều tra sẽ chuyển giao cho cơ quan nhà nước quản lý để tiến hành bước khai thác cát ngoài khơi, đồng thời triển khai việc xây dựng kho chiến lược vật liệu xây dựng thông thường từ cát biển.
“Việc thực hiện các nội dung trên sẽ bảo đảm được mục tiêu bình ổn giá cát xây dựng, san lấp trong dài hạn, đồng thời giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu hụt nguồn cát cho các công trình phát triển cơ sở hạ tầng”, đại biểu Nguyễn Thành Trung phát biểu.
Nguồn: https://daibieunhandan.vn/bao-dam-kinh-phi-de-bao-ve-dat-hiem-10394611.html
![[Ảnh] Bế mạc Hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/11/06/1762404919012_a1-bnd-5975-5183-jpg.webp)
Bình luận (0)