Trong bối cảnh Kiev không ngừng quấy nhiễu Moscow bằng các cuộc tấn công nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng nằm sâu trong lãnh thổ Nga, có thông tin nổi lên rằng các công ty dầu mỏ, năng lượng và cơ sở hạ tầng khác ở Nga đang phải tìm cách tự bảo vệ mình hơn một năm nay.
Trong một bài đăng hôm 21/3, trang tin độc lập Important Stories (Nga) cho biết, để phòng thân, kể từ đầu tháng 4 năm ngoái, các công ty Nga đã đưa ra hơn 300 gói thầu về cung cấp các hệ thống chống lại các máy bay không người lái tự sát (kamikaze) của Ukraine.
Theo tờ Moscow Times, cũng là một trang tin độc lập của Nga, vào cùng khoảng thời gian trên, ông Andrei Kartapolov, người đứng đầu Ủy ban Quốc phòng Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga, đã nói rằng Bộ Quốc phòng Nga chỉ có đủ kinh phí và khí tài phòng không để tập trung vào việc bảo vệ các cơ sở quân sự và chính phủ quan trọng.
Ông Kartapolov nói rằng các khu vực phòng không của Nga có lẽ đã được các cơ quan tình báo Ukraine và phương Tây biết đến và “vì họ biết gần đúng vị trí các hệ thống phòng không của chúng tôi, nên hoàn toàn có thể phóng máy bay không người lái dọc theo tuyến đường bỏ qua các khu vực phòng không đó”.
“Có những phương tiện chống UAV khá rẻ tiền mà mọi doanh nghiệp đều có thể mua và tự trạng bị để bảo vệ cơ sở của mình”, ông Kartapolov nói thẳng.
Biện pháp phòng thân
Quan điểm của nhà lập pháp Nga nhận được sự ủng hộ của người dẫn chương trình truyền hình Vladimir Solovyov. Ông Solovyov đã nói trên kênh truyền hình Russia-1 vào ngày 17/3 rằng, nếu chủ sở hữu các nhà máy lọc dầu không thể tự lo cho sự an toàn của mình, thì hoạt động kinh doanh của họ nên bị giải tán. Tuyên bố này được đưa ra sau cuộc tấn công thành công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu của Nga tuần trước.
Hồi tháng 1, Upstream Online, trang tin của Na Uy chuyên đưa tin về mọi thứ liên quan đến dầu mỏ, cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý thay đổi luật cho phép các công ty tư nhân trang bị vũ khí chống máy bay không người lái để tự bảo vệ cơ sở vật chất của họ.
Các cuộc đấu thầu do các công ty năng lượng Nga đưa ra, bao gồm Rosneft và Lukoil, cũng như các nhà cung cấp điện như Rosseti, dành cho một loạt hệ thống chống UAV. Chúng bao gồm những thứ như súng máy tốc độ cao, đại bác, súng chống máy bay không người lái, thiết bị đánh chặn vô tuyến và thiết bị gây nhiễu tín hiệu, cũng như các cấu trúc bảo vệ như lưới bao quanh các khu vực trọng yếu.
Khói bốc lên trên nhà máy lọc dầu Ryazan ở vùng Samara, sau một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, ngày 13/3/2024. Ảnh: TASS
Ngay cả trước các cuộc tấn công gần đây vào các nhà máy lọc dầu Nga, các chuyên gia an ninh đã cảnh báo rằng các biện pháp được áp dụng có thể không hiệu quả. Các máy bay không người lái tầm xa được Ukraine sử dụng mang theo đầu đạn phân mảnh có sức nổ cao mà việc ngăn chặn sẽ vô ích. Hơn nữa, súng chống máy bay không người lái được thiết kế để ngăn chặn liên lạc giữa máy bay không người lái và người điều khiển nó, trong khi những máy bay không người lái tầm xa này bay tự động.
Theo Important Stories, Rosneft, công ty vận hành nhà máy lọc dầu Syzran, đã đưa ra đề xuất về lưới bảo vệ và hệ thống ngăn chặn máy bay không người lái di động vào nửa đầu năm 2023. Nếu chúng thực sự đã được lắp đặt, thì rõ ràng những biện pháp phòng thân này của Rosneft đã thất bại, vì nhà máy Syzran ở vùng Samara là một trong những nhà máy bị hư hại do cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào ngày 16/3 dẫn đến hỏa hoạn.
Cảnh báo từ Washington
Các cuộc tấn công liên tục của máy bay không người lái Ukraine vào các nhà máy lọc dầu Nga đã khiến giá xăng và các loại nhiên liệu khác trong nước tăng mạnh ở Nga và lệnh cấm tạm thời xuất khẩu các sản phẩm dầu mỏ. Ngay cả trước cuộc tấn công cuối tuần trước, Bloomberg cho biết chiến thuật quấy nhiễu này của Ukraine có thể đã ảnh hưởng tới 12% công suất lọc dầu của Nga.
Tờ Financial Times hôm 22/3 dẫn nguồn thạo tin cho biết, Mỹ đã kêu gọi Ukraine ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga, cảnh báo rằng các cuộc tấn công như vậy có nguy cơ kích động trả đũa và đẩy giá dầu toàn cầu tăng cao.
Việc giá năng lượng toàn cầu tăng sẽ gây căng thẳng cho giá xăng ở Mỹ và từ đó làm suy yếu xếp hạng của Tổng thống Joe Biden và làm suy yếu cơ hội tái đắc cử của ông trong cuộc tái đấu tay đôi với người tiền nhiệm Donald Trump trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới.
“Không có gì khiến một Tổng thống Mỹ đương nhiệm sợ hãi hơn việc giá tại trạm xăng tăng vọt trong một năm bầu cử”, ông Bob McNally, chủ tịch công ty tư vấn Rapidan Energy và cựu cố vấn năng lượng của Nhà Trắng, nói với tờ báo Anh.
Lính cứu hỏa dập tắt đám cháy tại các bồn chứa dầu thuộc một cơ sở lưu trữ ở vùng Bryansk, ngày 19/1/2024. Ảnh: Business Insider
Nga vẫn là một trong những nhà xuất khẩu năng lượng quan trọng nhất thế giới bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với lĩnh vực dầu khí của nước này. Giá dầu đã tăng khoảng 15% trong năm nay, lên khoảng 85 USD/thùng, đẩy chi phí nhiên liệu tăng cao ngay khi ông Biden bắt đầu chiến dịch tái tranh cử.
Washington cũng lo ngại rằng nếu Kiev tiếp tục tấn công các cơ sở của Nga, trong đó có nhiều cơ sở cách biên giới hàng trăm km, Moscow có thể trả đũa bằng cách tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng mà phương Tây phụ thuộc vào.
Ví dụ điển hình là đường ống CPC vận chuyển dầu thô từ Kazakhstan qua Nga tới thị trường toàn cầu. Các công ty phương Tây bao gồm ExxonMobil và Chevron đang sử dụng đường ống này, tuy nhiên Moscow đã đóng cửa nó một thời gian ngắn vào năm 2022.
“Chúng tôi không khuyến khích hoặc kích hoạt các cuộc tấn công bên trong nước Nga”, một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng cho biết.
Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) từ chối bình luận.
Tại Kiev, người phát ngôn của Cơ quan An ninh Nội địa Ukraine (SBU) cũng từ chối bình luận, trong khi các quan chức tại Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine (GUR) và Văn phòng Tổng thống Ukraine Zelensky không trả lời yêu cầu bình luận.
Binh sĩ Ukraine phóng máy bay không người lái vào các vị trí của Nga gần tiền tuyến Bakhmut, vùng Donetsk. Ảnh: Al Jazeera
Trong diễn biến mới nhất có liên quan, ông Vyacheslav Gladkov, Thống đốc vùng Belgorod nằm giáp giới với Ukraine, viết trên Telegram hôm 22/3 rằng 2 quận trong khu vực của ông đã bị máy bay không người lái tấn công. Ông Gladkov cho biết: “Một thường dân thiệt mạng, hai người khác bị thương”.
Cùng ngày, vùng Samara ở Đông Nam đất nước chứng kiến “một số cuộc tấn công bằng máy bay không người lái” vào các nhà máy lọc dầu địa phương, Thống đốc Dmitri Azarov cho biết trong một tuyên bố đăng trên Telegram.
Một trong số cuộc tấn công đã gây ra hỏa hoạn tại nhà máy lọc dầu Kuibyshev, ông Azarov nói thêm và lưu ý rằng không có thương vong.
Theo trang web chính thức của nhà máy lọc dầu Kuibyshev, do tập đoàn dầu mỏ khổng lồ Rosneft của Nga điều hành, đây là một trong những nhà máy lớn nhất ở Samara, với công suất sản xuất 7 triệu tấn mỗi năm.
Theo ông Azarov, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào một nhà máy lọc dầu khác trong khu vực, Novokuibyshevsk, “đã bị đẩy lùi mà không làm hỏng thiết bị công nghệ”.
“Chúng ta thấy rằng kẻ thù đang phải chịu thất bại trên chiến trường đang làm mọi cách có thể để làm suy yếu sức chịu đựng và sự đoàn kết của chúng ta”, ông Azarov nói.
Bộ Quốc phòng Nga hôm 22/3 cho biết trong một thông cáo báo chí rằng họ đã phá hủy “12 máy bay không người lái của Ukraine” trong đêm trên các khu vực Bryansk, Belgorod và Voronezh, cả 3 đều giáp Ukraine, cũng như trên khu vực Saratov.
Minh Đức (Theo Kyiv Post, Brussels Signal, France24)
