Cần có các chính sách và chương trình quốc gia về thúc đẩy khởi nghiệp xanh

Với mô hình kinh doanh tập trung vào phát triển các sản phẩm, dịch vụ và giải pháp bền vững, khởi nghiệp xanh không chỉ giúp thúc đẩy tăng trưởng xanh mà còn có tác động trực tiếp đến năng suất tổng hợp (TFP) của nền kinh tế. Hiện nay, TFP chỉ đóng góp khoảng hơn 45% vào tăng trưởng GDP của Việt Nam, điều này chưa đủ để bảo đảm phát triển bền vững. Mục tiêu cần phải đạt là nâng tỷ lệ đóng góp của TFP lên hơn 55% và doanh nghiệp khởi nghiệp xanh chính là một yếu tố quan trọng để đạt được mục tiêu này.

Cộng đồng khởi nghiệp xanh tại Việt Nam hiện vẫn còn non trẻ. Theo số liệu của Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam hiện có hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trong đó có 2 “kỳ lân” được định giá hơn 1 tỷ USD; 11 doanh nghiệp được định giá trên 100 triệu USD; hơn 1.400 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, 202 khu làm việc chung, 208 quỹ đầu tư, và 35 tổ chức thúc đẩy kinh doanh. Trong số này, ước tính có khoảng 200-300 doanh nghiệp tập trung vào lĩnh vực chuyển đổi xanh, bao gồm các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, công nghệ môi trường, nông nghiệp bền vững và kinh tế tuần hoàn. Con số này tương đương khoảng 5-7% tổng số start-up hiện nay.

Qua các cuộc thi khởi nghiệp sáng tạo gần đây, nhiều giải pháp liên quan đến các sáng kiến bền vững và bảo vệ môi trường được trao giải, tập trung vào các lĩnh vực như công nghệ năng lượng tái tạo, quản lý và xử lý chất thải, sản phẩm thân thiện với môi trường và nông nghiệp bền vững…

Thí dụ, tại Cuộc thi Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp sáng tạo quốc gia năm 2024, giải Quán quân được trao cho giải pháp Yeast Era với công nghệ tiên tiến chuyển hóa nguyên liệu tự nhiên thành protein chất lượng cao, tiết kiệm nước và giảm đáng kể khí thải CO2 và metan - 2 loại khí nhà kính chính gây biến đổi khí hậu. Đây là minh chứng cho thấy, khi các doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận và phát triển giải pháp xanh, họ không chỉ tạo ra sản phẩm sáng tạo mà sẽ tác động tích cực đến môi trường và cộng đồng.

Sự quan tâm ngày càng lớn từ các nhà đầu tư quốc tế cũng cho thấy tiềm năng mạnh mẽ của các doanh nghiệp khởi nghiệp xanh.

Theo khảo sát của Công ty kiểm toán quốc tế PwC, 75% nhà đầu tư khẳng định họ cân nhắc yếu tố môi trường, xã hội và quản trị trong các quyết định đầu tư. Doanh nghiệp khởi nghiệp xanh đang thu hút sự chú ý từ các chính phủ, quỹ phát triển, tổ chức quốc tế và các chương trình trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, tập đoàn. Điều này tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp xanh không chỉ phát triển tại Việt Nam mà còn mở rộng ra thị trường quốc tế. Thí dụ, Hội nghị Thượng đỉnh Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu 2030 (PG4) năm 2025 có 6 start-up của Việt Nam về chuyển đổi xanh được Diễn đàn P4G tài trợ nhằm mở rộng quy mô sản xuất và tiếp cận thị trường toàn cầu.

Theo các chuyên gia, quá trình chuyển đổi xanh là thách thức cho các doanh nghiệp theo mô hình cũ, nhưng lại là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển nhanh.

Nghị quyết 57/NQ-TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị hướng đến việc tìm kiếm các nguồn lực và phương thức sản xuất mới, nhằm phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững. Nghị quyết đề cập ưu tiên phát triển công nghệ tiên tiến, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Để góp phần hình thành nền kinh tế xanh, việc làm rõ vai trò của các doanh nghiệp khởi nghiệp xanh và doanh nghiệp khoa học công nghệ là hết sức cần thiết. Họ cần dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ và vừa vào quá trình chuyển đổi xanh, cung cấp các công nghệ mới để ứng dụng và chuyển đổi mô hình sản xuất bền vững. Doanh nghiệp khởi nghiệp xanh có cơ hội xuất khẩu công nghệ xanh ra thế giới, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế trong lĩnh vực công nghệ và phát triển bền vững.

Do đó, cần có các chính sách và chương trình quốc gia về thúc đẩy khởi nghiệp xanh và doanh nghiệp khoa học, công nghệ xanh nhằm định hướng, hỗ trợ hệ sinh thái xanh bền vững, qua đó, phổ cập ứng dụng công nghệ xanh, đổi mới sáng tạo xanh, hướng tới mục tiêu kép vừa tăng trưởng kinh tế từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, vừa tăng trưởng xanh.

Nguồn: https://nhandan.vn/can-co-cac-chinh-sach-va-chuong-trinh-quoc-gia-ve-thuc-day-khoi-nghiep-xanh-post878671.html