Thủ đô Bangkok, Thái Lan vừa tổ chức thành công cuộc họp đột xuất giữa Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Các chuyên gia cho rằng đây là sự khẳng định vị thế của Thái Lan nói riêng và ASEAN nói chung trong chính sách độc lập về ngoại giao.
Sự cạnh tranh giữa 2 siêu cường Mỹ và Trung Quốc đã tăng mạnh trong những năm gần đây về kinh tế, an ninh và quân sự. Theo ông Benjamin Zawacki, tác giả cuốn Thailand: Shifting Ground Between the US and Rising China (tạm dịch: Thái Lan: Nền tảng trao đổi giữa Mỹ và Trung Quốc đang trỗi dậy), cho biết, cuộc gặp này minh họa cách cả Washington và Bắc Kinh nhìn nhận vai trò của Thái Lan.
Trong cuộc gặp tại Thái Lan, ông Sullivan và ông Vương Nghị đã thảo luận về một loạt vấn đề địa chính trị bao gồm Iran, các cuộc đụng độ quanh biển Đỏ, an ninh eo biển Đài Loan, Myanmar, Triều Tiên và tình hình Biển Đông. Cả hai đều cam kết giữ liên lạc về các chủ đề nhạy cảm. Các cuộc đàm phán tiếp theo cũng đã được lên kế hoạch. Theo đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến sẽ có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào mùa xuân và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dự kiến sẽ đến thăm Bắc Kinh trong vài tháng tới.
Đối với các quan chức Thái Lan, bên cạnh kết quả của cuộc gặp, đây có thể được coi là một thắng lợi địa chính trị to lớn và là sự tái khẳng định chính sách không đứng về bên nào của Thái Lan nói riêng và ASEAN nói chung theo nguyên tắc là bạn của tất cả các nước, không là kẻ thù của ai. Riêng với cá nhân tân Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin, sự có mặt của quan chức cấp cao Mỹ ở Bangkok có thể được coi là sự nồng ấm trở lại trong quan hệ giữa Washington với Bangkok sau thời gian dài khá lạnh nhạt. Trước khi ông Srettha Thavisin được bầu làm Thủ tướng, Washington giảm hợp tác an ninh và rút hàng triệu USD viện trợ quân sự cho Thái Lan. Sau khi ông Srettha trở thành thủ tướng, các mối quan hệ đã được cải thiện đủ để cho phép Thủ tướng Thái Lan gặp Tổng thống Mỹ Biden một thời gian ngắn tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York vào năm 2023. Trước cuộc đàm phán ở Bangkok với ông Vương Nghị, ông Sullivan đã gặp Thủ tướng chủ nhà Srettha và một số thành viên nội các của ông Srettha.
Cũng như nhiều thành viên ASEAN khác, Thái Lan giờ đây có quan hệ tốt với cả Mỹ và Trung Quốc. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Thái Lan với giá trị thương mại đạt 135 tỷ USD vào năm 2023. Trước đại dịch Covid-19, công dân Trung Quốc chiếm khoảng 11 triệu trong tổng số kỷ lục 39 triệu lượt du khách quốc tế đến Thái Lan năm 2019. Trong chuyến thăm Bangkok, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Thái Lan Parnpree Bahiddha-Nukara ký thỏa thuận miễn thị thực cho công dân hai nước Thái Lan và Trung Quốc đến nước kia dễ dàng hơn.
Theo các nhà phân tích, trong những năm qua, các nước trong khu vực đã chứng kiến mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa hai quốc gia hùng mạnh nhất thế giới với mối lo ngại đáng kể. Đối với ASEAN, sẽ tốt hơn khi cạnh tranh Mỹ – Trung diễn ra lành mạnh. Vì vậy, cuộc gặp nói trên và nhiều cuộc gặp cấp cao Mỹ – Trung sắp tới khiến Đông Nam Á hy vọng hai siêu cường sẽ tiếp tục đối thoại thay vì đối đầu
KHÁNH MINH
