Chìa khóa phát triển đô thị Việt Nam và những 'điểm nghẽn' cần tháo gỡ

Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025 và các hội thảo liên quan ngày 5/11 đã nhấn mạnh vai trò động lực của đổi mới sáng tạo trong việc kiến tạo không gian sống xanh, an toàn. Mặc dù vậy, hệ thống đô thị Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức lớn, đòi hỏi cải cách mạnh mẽ về thể chế và tư duy quản trị.

Theo báo cáo tại Diễn đàn, khu vực đô thị đã thể hiện vai trò động lực, đầu tàu phát triển kinh tế - xã hội khi đóng góp khoảng 70% GDP cả nước. Đại hội XIII của Đảng đã đề ra chủ trương lấy các đô thị làm động lực phát triển vùng. Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị đã định hướng quy hoạch, xây dựng và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Mục tiêu là tỷ lệ đô thị hóa đạt khoảng 45% vào năm 2025 và trên 50% vào năm 2030.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn phát biểu tại Diễn đàn. (Ảnh: Tạp chí Khoa học và Công nghệ)

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn đánh giá hệ thống đô thị Việt Nam đang phát huy vai trò động lực phát triển đất nước. Tuy nhiên, hệ thống này đang phải giải quyết các thách thức lớn đặt ra. Các thách thức bao gồm tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng chưa đồng đều, áp lực về hạ tầng kỹ thuật, xã hội, môi trường và nhà ở. Ảnh hưởng ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu cũng là một vấn đề.

Đổi mới sáng tạo được xác định là động lực then chốt thúc đẩy phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam. Ông Trần Quốc Thái, Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng), cho hay Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên công nghệ. Ông cho rằng đổi mới sáng tạo trở thành nền tảng định hình tương lai đô thị. Hiện nay, 26 tỉnh, thành phố đã được phê duyệt đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh ở quy mô toàn tỉnh hoặc các đô thị ưu tiên.

Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa vẫn đối mặt nhiều thách thức lớn. Thể chế và chính sách có lúc chưa theo kịp đòi hỏi của đổi mới sáng tạo và đời sống thực tiễn. Hạ tầng số chưa đáp ứng nhu cầu tăng trưởng dữ liệu và quản trị đô thị hiện đại.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng ban Ban Chính sách chiến lược Trung ương, chỉ rõ nhiều điểm nghẽn kéo dài. Đó là quy hoạch chồng chéo, manh mún, vai trò dẫn dắt của các đô thị trung tâm chưa rõ nét. Hạ tầng thiếu đồng bộ dẫn tới ùn tắc giao thông, ngập úng, thiếu trường học, bệnh viện. Tình trạng này đặc biệt xảy ra tại Hà Nội và TP.HCM.

Các chuyên gia đã thống nhất rằng phát triển đô thị bền vững cần gắn với chất lượng sống, hạ tầng hiện đại và môi trường trong lành. Đô thị cần chuyển mạnh sang mô hình quản trị kiến tạo phát triển, vận hành theo mạng lưới, đa trung tâm.

Để khắc phục các tình trạng trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn khẳng định cơ quan quản lý sẽ tăng tốc hoàn thiện thể chế và cơ chế giám sát theo mô hình đô thị hai cấp. Bộ Xây dựng sẽ chủ trì xây dựng nền tảng dữ liệu đô thị quốc gia. Nền tảng này tích hợp dữ liệu về quy hoạch, đất đai, hạ tầng, dân cư, môi trường và kết nối với các nền tảng quốc gia khác.

Cơ quan quản lý chú trọng điều chỉnh quy hoạch hệ thống đô thị nông thôn. Đồng thời ưu tiên các đô thị động lực, đô thị sinh thái và đô thị thông minh thích ứng biến đổi khí hậu. Các nhiệm vụ then chốt khác là thúc đẩy các dự án hạ tầng xanh, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải. Phát triển nguồn nhân lực đô thị, nâng cao năng lực số cho đội ngũ quản lý cũng là ưu tiên hàng đầu.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/chia-khoa-phat-trien-do-thi-viet-nam-va-nhung-diem-nghen-can-thao-go-217461.html