1. Một nghệ nhân thuộc loại hình văn hóa văn nghệ dân gian (VHVNDG) của địa phương nọ chia sẻ với phóng viên để viết một bài tuyên truyền cho hoạt động của câu lạc bộ (CLB) do mình chủ nhiệm. Phóng viên thắc mắc lý do bởi gần đây, CLB không có nhiều hoạt động nổi bật, thêm nữa, từ trước đến nay, CLB cũng được các cơ quan truyền thông vốn “ưu ái” với nhiều bài viết về nỗ lực bảo tồn di sản văn hóa truyền thống địa phương. Nghệ nhân thở dài cho biết: Nguyên nhân là vì mới đây, một CLB khác cùng loại hình cũng ở địa phương này “tự nhiên” lại được “làm” hẳn một phóng sự truyền hình đầy đặn, trong khi vốn dĩ CLB này thời gian qua im ắng không có hoạt động ý nghĩa nào, nhất trong việc truyền dạy thế hệ trẻ. Các thành viên trong CLB rất bức xúc và mong muốn “không thể kém cạnh”, phải được tuyên truyền và biết đến nhiều hơn (!?).
Trên thực tế, mâu thuẫn giữa hai CLB vốn dĩ đã âm ỉ từ lâu, “bằng mặt, không bằng lòng”, trong khi mục tiêu chung của hai CLB đều là bảo tồn loại hình VHVNDG truyền thống của quê hương. Cán bộ quản lý văn hóa địa phương cũng đã tìm cách “gỡ khúc mắc”, nhưng vẫn “đâu lại hoàn đây”. Về lâu dài, mâu thuẫn này chắc chắn ảnh hưởng không nhỏ đến công tác bảo tồn, phát huy di sản, vốn rất cần sự hợp tác, gắn bó và tạo sức sống lâu bền trong cộng đồng. Nhất là sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh, nếu không có những giải pháp phù hợp sẽ khiến mâu thuẫn ngày càng trầm trọng hơn, tính gắn kết lỏng lẻo, nguy cơ mai một di sản rất cao. Và chắc hẳn, đây không phải là tình trạng riêng có của địa phương này!
2. Một lần khác, năm 2024, phóng viên đến tìm hiểu công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản tại một địa phương ngay sau sáp nhập. Chủ nhiệm một CLB đã bày tỏ lo ngại các hoạt động của CLB sẽ gặp nhiều khó khăn hơn sau sáp nhập, bởi không có được sự quan tâm, ưu ái của chính quyền địa phương khi xã mới có diện tích rộng hơn, dân cư đông hơn và nhiều việc cần phải làm hơn. Thêm nữa, vì xã cũ có diện tích nhỏ, dân cư ít hơn và kinh tế phát triển khó khăn hơn so với xã còn lại, nên chắc chắn sau sáp nhập, sự quan tâm, hỗ trợ sẽ không thể nhiều như trước(?!). Đó là chưa kể đến lãnh đạo cao nhất của xã mới lại không phải “người của địa phương mình” (?!) Trong khi đó, địa phương lại có di sản với nguy cơ mai một cao, cần được chú trọng để bảo tồn, phát huy và nhất là trao truyền cho thế hệ trẻ. Tâm lý lo lắng này vốn dĩ là điều dễ hiểu của không ít CLB VHVNDG ở các địa phương sau sáp nhập.
3. Những lo lắng, trăn trở trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản VHVNDG trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính các cấp là điều không thể tránh khỏi, vì vậy, đòi hỏi những giải pháp linh hoạt, hiệu quả, phù hợp, sát với thực tiễn của mỗi địa phương. Về cơ bản, theo Công văn số 1445/BVHTTDL-DSVH, riêng đối với di sản văn hóa, Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch đã có công văn yêu cầu giữ nguyên tên gọi di sản để không làm thay đổi giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học của di sản; rà soát hồ sơ khoa học của di sản để thống nhất phạm vi phân bố, lan tỏa của di sản để có cơ sở quản lý theo thẩm quyền, đối với di sản văn hóa. Đây cũng là điều kiện để công tác bảo tồn, phát huy di sản được thuận lợi trong thời gian tới.
Nhưng trước mắt, việc cần làm ngay của mỗi địa phương chính là nhanh chóng giải quyết các mâu thuẫn nội tại, bảo đảm sự đoàn kết, thống nhất trong công tác này. Đồng thời, có sự chia sẻ, trao đổi và minh chứng bằng những hoạt động cụ thể để các CLB, nghệ nhân, hạt nhân bảo tồn di sản tiếp tục vững tin trong hành trình truyền lửa của mình.
Quảng Hạ
Nguồn: https://baoquangbinh.vn/van-hoa/202506/chuyen-quan-ly-bao-ton-di-san-dan-gian-trong-boi-canh-moi-2226757/
Bình luận (0)