Công bố quy chế bù trừ và thanh toán mới, gỡ nút thắt “pre-funding” cho tổ chức ngoại

Nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức có thể thực hiện giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh từ phiên giao dịch 4/11.

Hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) vừa qua đã ký Quyết định số 48/QĐ-HĐTV về việc ban hành Quy chế hoạt động bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán tại VSDC thay thế Quy chế hoạt động bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán tại VSDC ban hành kèm theo Quyết định số 15/QĐ-HĐTV ngày 10/8/2023.

Quy chế mới được ban hành nhằm sửa đổi, bổ sung quy trình thanh toán giao dịch chứng khoán đáp ứng quy định về việc cho phép nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức được mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh tại Thông tư số 68/2024/TT-BTC cũng như để nội dung quy chế được đầy đủ, chặt chẽ hơn.

Theo nội dung mới của Quy chế, nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức có thể thực hiện giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh (gọi tắt là NĐTNPR) theo quy định tại Điều 9a Thông tư số 120/2020/TT-BTC được sửa đổi bổ sung tại Thông tư số 68/2024/TT-BTC.

Chậm nhất 16h30 ngày T+1, thành viên lưu ký (TVLK) xác nhận khả năng thanh toán đảm bảo/không đảm bảo khả năng thanh toán đối với giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức (NĐTNPR); xác nhận đủ tiền/không đủ tiền thanh toán giao dịch chứng khoán đối với nghĩa vụ thanh toán của TVLK đối với các khách hàng còn lại.

Trường hợp xác nhận không đủ tiền thanh toán/ không đảm bảo khả năng thanh toán, chậm nhất 17h00 ngày T+1, TVLK có trách nhiệm gửi VSDC thông báo về việc thiếu tiền/danh sách tài khoản NĐTNPR không đảm bảo khả năng thanh toán.

Trường hợp NĐTNPR thiếu tiền thanh toán, chậm nhất 09h30 ngày T+2, công ty chứng khoán (đối với NĐTNPR mở tài khoản lưu ký tại công ty chứng khoán), Ngân hàng lưu ký (đối với NĐTNPR mở tài khoản lưu ký tại ngân hàng lưu ký) gửi VSDC văn bản thông báo đề nghị/ từ chối thanh toán và chuyển giao dịch thiếu tiền về tài khoản tự doanh của công ty chứng khoán (CTCK) nơi NĐTNPR đặt lệnh để bù trừ, thanh toán.

VSDC không thực hiện chuyển nghĩa vụ thanh toán trong trường hợp TVLK không gửi hoặc gửi văn bản đề nghị chuyển nghĩa vụ thanh toán/thông báo từ chối thanh toán giao dịch thiếu tiền không đúng mẫu hoặc không đúng thời hạn theo quy định tại quy chế và bị xử lý như đối với các giao dịch mua thiếu tiền không phải của NĐTNPR. Cụ thể, theo Thông tư 120/2020/TT-BTC, với giao dịch bị lùi thời hạn thanh toán do thiếu tiền, VSDC chuyển toàn bộ chứng khoán trong giao dịch bán đối ứng với giao dịch mua thiếu tiền sang tài khoản chờ thanh toán của nhà đầu tư bên bán.

Bên cạnh lưu đồ thanh toán được sửa đổi để phù hợp quy định mới tại Thông tư số 68/2024/TT-BTC, quy chế mới cũng sửa đổi, bổ sung quy định về hồ sơ sửa lỗi sau giao dịch. Trong đó Phiếu lệnh được thay thế bằng Bằng chứng đặt lệnh. Trường hợp CTCK không nhận lệnh trực tiếp thì phải lập văn bản thể hiện lại thông tin đặt lệnh của khách hàng với các thông tin như Tên nhà đầu tư, số tài khoản đặt lệnh, mã chứng khoán, loại lệnh mua/bán, số lượng và giá đặt lệnh, hình thức đặt lệnh, thời gian nhận lệnh (ngày, giờ, phút). CTCK nơi nhà đầu tư đặt lệnh lập, ký xác nhận và chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của nội dung văn bản.

Quy chế mới bổ sung thêm phương thức gửi hồ sơ scan qua email (từ email TVLK đã đăng ký với VSDC đến email của VSDC) đối với hồ sơ sửa lỗi sau giao dịch, xử lý lỗi, lùi thời hạn thanh toán, xác nhận khả năng thanh toán tiền, chuyển nghĩa vụ thanh toán. Điều này nhằm giúp công tác phối hợp xử lý nghiệp vụ được thuận lợi, nhanh chóng hơn. TVLK gửi bản chính cho VSDC trong thời hạn 3 ngày làm việc liền kề sau đó.

Quy chế hoạt động bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán trên có hiệu lực kể từ ngày 02/11/2024. Hoạt động bù trừ, thanh toán đối với giao dịch chứng khoán đã được xác lập trên hệ thống giao dịch chứng khoán trước ngày quy chế này có hiệu lực được thực hiện theo quy chế mới.